Ισχυρός πολιτικός συμβολισμός
Τον Ναρέντρα Μόντρι, θα υποδεχθεί στο αεροδρόμιο Λάρνακας ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, σε μια περίοδο που τα μέτρα ασφαλείας στη Κύπρο είναι ιδιαιτέρως αυστηρά, λόγω της κρίσης Ισραήλ – Ιράν. Άλλωστε από την Κύπρο γίνονται ορατές καθημερινώς οι λάμψεις των πυραύλων που ανταλλάσσουν οι δύο χώρες. Παράλληλα, η Κύπρος έχει ενεργοποιήσει ειδικά σχέδια για να υποδεχθεί άμαχους. Παρά την έκρυθμη κατάσταση και παρά το πρόσφατο τραγικό αεροπορικό δυστύχημα στην Ινδία ο Ν. Μόντι δεν διαφοροποίησε το πρόγραμμα του.
Χριστοδουλίδης και Μόντι θα παραστούν σήμερα στη Λεμεσό σε εργασίες στρογγυλής τραπέζης με επιχειρηματίες από τις δύο χώρες και θα ακολουθήσει άτυπο δείπνο εργασίας. Αύριο, ο Πρωθυπουργός της Ινδίας θα τύχει επίσημης υποδοχής στο Προεδρικό Μέγαρο στη Λευκωσία και μετά από κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη, θα παρασημοφορηθεί με τον Μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Μακαρίου Γ’.
Θα ακολουθήσουν διευρυμένες συνομιλίες των αντιπροσωπειών των δύο χωρών και κοινή συνέντευξη τύπου. Αναμένεται πως κατά τις συνομιλίες θα συζητηθούν, ανάμεσα σε άλλα, θέματα που άπτονται των διμερών σχέσεων και τρόποι περαιτέρω ενίσχυσης τους, κυρίως στους τομείς της οικονομίας, του εμπορίου, των υποδομών και των επενδύσεων. Θα συζητηθούν, επίσης, οι σχέσεις ΕΕ-Ινδίας, ζητήματα που αφορούν τον οικονομικό διάδρομο Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (IMEC), η κατάσταση στη Μέση Ανατολή και στη Νότια Ασία και οι τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό.
Ο Ινδός πρωθυπουργός έχει προγραμματιστεί να μιλήσει στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, για την «ιστορική σχέση δύο λαών με κοινές εμπειρίες αποικιοκρατίας και φιλοδοξίες για ανεξαρτησία και πρόοδο», ενώ αναμένεται να υπογραφούν διακρατικές συμφωνίες για συνεργασία σε διάφορους τομείς και να ανακοινωθεί η δημιουργία «Ινδοκυπριακού Συμβουλίου Στρατηγικής Συνεργασίας».
Το μήνυμα προς την Άγκυρα, μέσω Λευκωσίας
Η επίσκεψη σαφώς και δεν περνάει απαρατήρητη στην Άγκυρα. Η παρουσία του Μόντι στην Κύπρο είναι μια έμμεση αλλά σαφής απάντηση προς τον Ερντογάν και την κυβέρνηση του, η οποία εδώ και χρόνια στηρίζει σθεναρά το Πακιστάν σε όλα τα διεθνή φόρα και ιδιαιτέρως στο θέμα του Κασμίρ. Σε αντάλλαγμα, το Ισλαμαμπάντ υπερασπίζεται την τουρκική ρητορική για το ψευδοκράτος, μιλώντας συχνά για «τουρκική δημοκρατία της βόρειας Κύπρου», παρά το ότι δεν έχει αναγνωρίσει το ψευδοκράτος.
Η επίσκεψη του Μόντι έρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία η Ινδία εντείνει την καμπάνια της για διεθνή απομόνωση του Πακιστάν και απαντά στις τουρκοπακιστανικές σχέσεις με «διπλωματική διείσδυση» σε περιοχές ιδιαίτερης στρατηγικής σημασίας για την Τουρκία, με τη Κύπρο να είναι μία απ’ αυτές.
Για την Άγκυρα και το ψευδοκράτος, η επίσκεψη Μόντι δεν είναι απλώς ενοχλητική, είναι σχεδόν προσβλητική. Η παρουσία του Ινδού ηγέτη, σε έδαφος που η Τουρκία θεωρεί πως ανήκει στην σφαίρα εξυπηρέτησης των δικών της συμφερόντων, ισοδυναμεί με σαφή υπόμνηση για τη νομιμότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας και ταυτόχρονα απόρριψη οποιασδήποτε πρότασης για λύση «δύο κρατών» με αναγνώριση του ψευδοκράτους.
Η Ινδία, χώρα-κλειδί στον ΟΗΕ, μέλος των BRICS, και πυρηνική δύναμη, στέλνει το σαφές μήνυμα πως η Κυπριακή Δημοκρατία είναι ο μόνος νόμιμος συνομιλητής στο νησί.
Γεωστρατηγικό ενδιαφέρον
Επιπλέον, το νησί αποτελεί κόμβο ενεργειακών σχεδιασμών, και η Ινδία ενδιαφέρεται για πρόσβαση σε φυσικούς πόρους, επενδύσεις σε LNG υποδομές και συμμετοχή σε ευρωπαϊκά ενεργειακά προγράμματα, τα οποία προωθούν την απεξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια.
Προστιθέμενη αξία λόγω ΕΕ
Δεν είναι τυχαίο ότι η επίσκεψη Μόντι πραγματοποιείται λίγους μήνες πριν η Κύπρος αναλάβει την Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, το πρώτο εξάμηνο του 2026. Η Ινδία βλέπει την κυπριακή προεδρία, ως ευκαιρία να ενισχύσει την πολιτική της επιρροή στην Ευρώπη, μέσω ενός εταίρου που μπορεί να αναδεικνύει τα συμφέροντά της εντός ευρωπαϊκών δομών, χωρίς να έχει τις γεωπολιτικές δεσμεύσεις μεγάλων χωρών όπως η Γαλλία και η Γερμανία.
Η Ινδία διεκδικεί ευρωπαϊκή αναγνώριση για τον γεωπολιτικό της ρόλο, ειδικά σε θέματα εμπορίου, ασφάλειας, τεχνολογίας και μετανάστευσης. Σε αυτό το πλαίσιο, η Κύπρος μπορεί να αποτελέσει τον «πολλαπλασιαστή ισχύος» των ινδικών θέσεων στους διαδρόμους των Βρυξελλών.
Η Κύπρος έχει αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια σε πυλώνα σταθερότητας στη Μεσόγειο, με ισχυρές συμμαχίες με ΗΠΑ και Ισραήλ και η Ινδία, παρότι μέλος των BRICS και παραδοσιακά πιο ανεξάρτητη από το δυτικό μπλοκ, δεν βλέπει πρόβλημα στην ενίσχυση των σχέσεων με την Κύπρο. Αντίθετα, επιδιώκει ισορροπίες, καθώς σε καμία περίπτωση δεν θα ήθελε να ταυτιστεί με τις επιλογές της Ρωσίας και πολύ περισσότερο με αυτές της Κίνας, η οποία αποτελεί ανταγωνιστή της στην Ασία.
Η επίσκεψη Μόντι μεταφέρει ένα διπλό μήνυμα. Αφενός, ότι η Ινδία μπορεί να συνεργάζεται με εταίρους του ΝΑΤΟ και της Δύσης χωρίς να διακυβεύει τις σχέσεις της με τους BRICS και αφετέρου, ότι μπορεί να διεκδικήσει παγκόσμιο ρόλο χωρίς να παίζει σε μόνο μία «σκακιέρα» και μάλιστα αμφίβολης και ασταθούς αξίας. Η Κύπρος, λόγω γεωγραφικής θέσης και στάσης της εξωτερικής της πολιτικής, είναι ιδανική για τέτοιου είδους «ευέλικτες συμμαχίες».
Ιστορικοί δεσμοί
Η επίσκεψη του Ινδού πρωθυπουργού έχει και ιστορικό υπόβαθρο. Η Ινδία και η Κύπρος έχουν κοινές ρίζες ως πρώην αποικίες της Βρετανίας, και μάλιστα υπήρξαν στενοί συνεργάτες στο Κίνημα των Αδεσμεύτων. Ο ίδιος ο Μακάριος είχε επανειλημμένες επαφές με τον Νεχρού και τον Ίντιρα Γκάντι, ενώ η Ινδία ήταν από τις πρώτες χώρες που αναγνώρισαν την Κυπριακή Δημοκρατία το 1960 και υπήρξε σταθερός υποστηρικτής της στα Ηνωμένα Έθνη.
Σήμερα, οι δύο χώρες προχωρούν σε μια νέα μορφή σχέσης, αυτή της «στρατηγικής συνεργασίας μικρών και μεγάλων παικτών» σε ένα πολυπολικό παγκόσμιο σύστημα. Όχι πλέον με όρους αποικιοκρατικού παρελθόντος, αλλά με κοινή στόχευση για διεθνή κύρος, περιφερειακή ασφάλεια και οικονομική ανάπτυξη.
