Το στρατηγικό ευρωπαϊκό απόθεμα αερίου για περιόδους έκτακτης ανάγκης θα είναι το βασικό εργαλείο αντιμετώπισης της μεγάλης ενεργειακής κρίσης που σοβεί στην Ευρώπη και δεν αποκλείεται να επαναληφθεί στο μέλλον.

Τον συγκεκριμένο Οδικό Χάρτη Ενεργειακής Αντιμετώπισης (Ο.Χ.Ε.ΑΝ.) που αποκαλείται σχηματικά και εργαλειοθήκη (tooklit) κατά το πρότυπο του ΟΟΣΑ αν και δεν είναι το ίδιο πράγμα, προτείνει η Κομισιόν μαζί με τις κοινοτικές πρωτοβουλίες ρυθμιστικού χαρακτήρα.

Η συμμετοχή στον Οδικό Χάρτη είναι εθελοντική (αντιθέτως ο ΟΟΣΑ έδινε αυστηρές κατευθύνσεις που περιλαμβάνονταν σε Μνημόνια με αντάλλαγμα χρηματοδότηση για την τήρησή τους-η Ελλάδα έχει πικρή εμπειρία) για τα κράτη μέλη, αν και δεν υπάρχει οριστική μορφή στο Πακέτο προτάσεων ενόψει Συνόδου Κορυφής που θα το εγκρίνει εν όλω ή εν μέρει..

Οι διαχειριστές των κρατών-μελών (για παράδειγμα ο ΔΕΣΦΑ στην Ελλάδα) θα μπορούν να προαγοράζουν ποσότητες αερίου εκτός από αυτές που ήδη έχουν κλειστεί με συμβόλαια, ώστε να δημιουργείται το Στρατηγικό Απόθεμα Φυσικού Αερίου στις χώρες της ΕΕ.

«Η ενσωμάτωση των ευρωπαϊκών αγορών και οι διασυνδέσεις βοηθούν στη συγκράτηση του ενεργειακού κόστους, ενώ τα μέτρα που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις θα πρέπει να είναι στοχευμένα και να έχουν συγκεκριμένο χαρακτήρα προκειμένου να είναι συμβατά με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, αλλά τα μέτρα αυτά δεν θα πρέπει να στρέφονται κατά της ενεργειακής μετάβασης με ότι συνεπάγεται αυτό» μας λέει Έλληνας τεχνοκράτης των Βρυξελλών που ασχολείται ενεργά με τον Οδικό Χάρτη.

Τα μέτρα του Οδικού Χάρτη 

Α) Άμεσα μέτρα

– Πακέτο για ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού: Τα κράτη-μέλη μπορούν να προβούν σε βραχυπρόθεσμες πληρωμές προς ευάλωτες ομάδες μέσω της κάλυψης μέρους του λογαριασμού τους ή άλλους τρόπους μέσω των εσόδων του ETS. Παράλληλα, μπορούν να καθυστερήσουν την αποπληρωμή των λογαριασμών καταναλωτών που βρίσκονται σε δύσκολη θέση  και να μην κόβουν την παροχή για ένα διάστημα. Η Αθήνα συμφωνεί απόλυτα με αυτό το μέτρο και ήδη εφαρμόζει διευρυμένο πακέτο.

Το «ελληνικό Πακέτο» που θα διατεθεί από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης για την επιδότηση των λογαριασμών   θα φτάσει τα 500 εκατ. ευρώ με επιδότηση που θα φτάσει ή θα ξεπεράσει τα 50  ευρώ στη Μεγαβατώρα ώστε το μέσο νοικοκυριό να έχει μείωση στο ποσόν της ενέργειας στο λογαριασμό κατά σχεδόν 20 ευρώ το μήνα. Η ΔΕΗ συμμετέχει ενεργά στο πρόγραμμα ανακούφισης των νοικοκυριών με έκπτωση στα τιμολόγια της, που φτάνει το 30% ως τις 300 kWh και  το 40% για κατανάλωση από 300 ως 600 kWh.

Παράλληλα θα τρέξει πακέτο για τη μείωση  των λογαριασμών του φυσικού αερίου αφού από τον Ιανουάριο μέχρι αρχές Οκτωβρίου οι τιμές του φυσικού αέριου στη λιανική έχουν αυξηθεί σχεδόν 500% και η ΔΕΠΑ –Εμπορίας ανέλαβε να υλοποιήσει οριζόντιες μειώσεις λογαριασμών στο 15%.

– Φορολογία της ενέργειας: τα κράτη-μέλη μπορούν να τη μειώσουν για περιορισμένο χρόνο και στοχευμένα για τις ευάλωτες κατηγορίες, καθώς και να εισάγουν γενικά μέτρα για τη χρηματοδότηση της χρήσης ΑΠΕ στις συγκεκριμένες κατηγορίες. Η Ελλάδα στην συγκεκριμένη περίπτωση έχει αντίθετη άποψη και δεν θέλει να μειώσει τη φορολογία αφού σημαντικό μέρος της εκτέλεσης του Προϋπολογισμού εξαρτάται από τους ενεργειακούς φόρους.

– Κρατικές ενισχύσεις προς βιομηχανίες: βασικό κριτήριο είναι να τα μέτρα αυτά να μην εφαρμόζονται επιλεκτικά και άδικα ώστε να μην παραβιάζουν τις αρχές του ανταγωνισμού. Επίσης, η Κομισιόν θα επιτρέψει τη συνέχιση της αποζημίωσης για τα κόστη συστήματος με βάση την αναθεωρημένη οδηγία.

– «Ομάδα συντονισμού ενεργειακής φτώχειας και ευάλωτων καταναλωτών”: συστήνεται στην Κομισιόν και από τις Βρυξέλλες θα συντονίζει τις δράσεις στα πλαίσια των κρατικών σχεδιασμών ενέργειας και κλίματος.

Β) Ενδιάμεσα-μεσοπρόθεσμα μέτρα

– κοινή εξασφάλιση αποθεμάτων φυσικού αερίου σε ευρωπαϊκό επίπεδο: πρόκειται για την πλέον  σοβαρή και κομβική πολιτική απόφαση που μπορεί να πάρει η ΕΕ. Η  Κομισιόν πιέζει την ευρωπαϊκή ηγεσία κυρίως Γερμανούς και Γάλλους ώστε να διερευνήσει τα σενάρια υλοποίησης αυτού του πολύ σοβαρού πλάνου που θα αποτελέσει αντίβαρο στις έξωθεν πιέσεις κυρίως της Μόσχας.

– τα κράτη-μέλη μπορούν να ενδυναμώσουν τους καταναλωτές δίνοντάς τους περισσότερη πληροφόρηση και επιλογές ώστε να είναι καλύτερα προετοιμασμένοι.

– τα  κράτη μέλη θα υποδεικνύουν προμηθευτή τελευταίου καταφυγίου στην περίπτωση χρεοκοπίας του προμηθευτή τους.

– ανάπτυξη των ΑΠΕ και ενεργειακής αποδοτικότητας: η Κομισιόν συστήνει στα κράτη-μέλη να επιταχύνουν τις δημοπρασίες ΑΠΕ, την αδειοδότηση και τις σχετικές επενδύσεις, να αυξήσουν την παραγωγή εξοπλισμού, να αναπτύξουν την αποθήκευση, τις επενδύσεις στην εξοικονόμηση και στα διεθνή δίκτυα.

– διασυνοριακό εμπόριο ηλεκτρικής ενέργειας: η Κομισιόν θα ξεκινήσει πρωτοβουλία για την ανάπτυξη πλήρως ευθυγραμμισμένων περιφερειακών και πανευρωπαϊκών αγορών λιανικής και στο β’ τρίμηνο του 2022 θα ξεκινήσει διαβούλευση για την επίτευξη μιας πλήρως ενσωματωμένης αγοράς ενέργειας για τους καταναλωτές.

– η Κομισιόν θα παρουσιάσει πρόταση για την ανάπτυξη των καθαρών τεχνολογιών και θα προσφέρει κατευθύνσεις το 2022 για την επιτάχυνση της αδειοδότησης.

– Μεσοπρόθεσμη θωράκιση και ανθεκτικότητα του ενεργειακού συστήματος: η Κομισιόν θα εντοπίσει κρίσιμες ευρωπαϊκές δράσεις για τη στήριξη της αποθήκευσης ως εργαλείο ευελιξίας. Παράλληλα, θα υιοθετήσει εντός του τρέχοντος μήνα κανονισμό για το ρίσκο στο περιφερειακό εμπόριο φυσικού αερίου και θα παρέχει συμβουλές στα κράτη-μέλη για το σχεδιασμό των δράσεών τους.

– κανονισμός επάρκειας εφοδιασμού: αναβαθμίζεται θεσμικά και ουσιαστικά  για να συμπεριλάβει τα ανανεώσιμα αέρια και να εξασφαλίσει καλύτερη λειτουργία των αποθηκών φυσικού αερίου.

Πράσινη Συμφωνία και Κομισιόν

Μέχρι το Δεκέμβριο, η Κομισιόν θα συμπληρώσει το πακέτο της Πράσινης Συμφωνίας με πακέτο ρυθμιστικού χαρακτήρα για τις αγορές αερίου και υδρογόνου, καθώς και με μέτρα για την ενεργειακή αποδοτικότητα των κτιρίων. Θα ακολουθήσει ολοκληρωμένη πρόταση-σύσταση ώστε τα κράτη-μέλη να μπορούν να αντιμετωπίζουν τις κοινωνικές και εργασιακές διαστάσεις της πράσινης μετάβασης.

«Υπολογίζουμε εδώ στην Κομισιόν ότι θα έχουμε συνέχιση των υψηλών τιμών φυσικού αερίου ως τον Απρίλιο με αποκλιμάκωση από εκεί και έπειτα. Την ίδια στιγμή, δεν αποκλείονται και άλλες φάσεις απότομων διακυμάνσεων στα επόμενα χρόνια, αν και μακροπρόθεσμα προβλέπουμε ότι η μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα θα οδηγήσει σε χαμηλότερη τιμή. Σύμμαχοι στην προσπάθεια είναι η μείωση του κόστους των ΑΠΕ, καθώς και τα κίνητρα που παρέχει το ETS για στροφή προς τις καθαρές τεχνολογίες» μας λέει ο Έλληνας τεχνοκράτης-επαίων περί τα ενεργειακά των Βρυξελλών.

Τέλος, ο ίδιος τεχνοκράτης της Κομισιόν υπεραμύνεται της ενεργειακής μετάβασης παρά το άκαιρο της ιστορίας αφού το πρόβλημα είναι σήμερα και η μετάβαση θέλει τουλάχιστον 2-3 χρόνια να ολοκληρωθεί, τονίζοντας ότι «η σημερινή κρίση είναι το αποτέλεσμα της αυξημένης τιμής φυσικού αερίου και όχι τόσο του ETS, ενώ η στροφή προς τις νέες τεχνολογίες αποτελεί την καλύτερη λύση απέναντι στις διακυμάνσεις των τιμών».

Ο χρόνος θα δείξει όπως έλεγαν και η πατεράδες μας , αλλά και αυτός ο χειμώνας θα δείξει πόσο θα αντέξει η Ευρώπη και φυσικά η Ελλάδα στην τεράστια πίεση του πληθυσμού από τις υψηλές τιμές.