Οι διαπραγματεύσεις για μια παγκόσμια συνθήκη περιορισμού της χρήσης πλαστικών οδηγήθηκαν σε κατάρρευση την Παρασκευή, ύστερα από σχεδόν τρία χρόνια προσπαθειών και έξι γύρους συνομιλιών υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Οι εκπρόσωποι 170 χωρών αποχώρησαν από τη σύνοδο στη Γενεύη χωρίς συμφωνία, αφήνοντας μετέωρη τη μάχη κατά της ρύπανσης που απειλεί την ανθρώπινη υγεία, την άγρια ζωή και τα οικοσυστήματα.

«Καλύτερα χωρίς συμφωνία, παρά με μια αδύναμη»

Όπως ανέφερε η Christina Dixon από την Υπηρεσία Περιβαλλοντικών Ερευνών, οι χώρες επέλεξαν να αποχωρήσουν, κρίνοντας ότι μια αδύναμη συμφωνία θα ήταν πιο επιζήμια από την απουσία συμφωνίας. Στο ίδιο μήκος κύματος και η Fabienne McLellan της OceanCare, η οποία χαρακτήρισε το σχέδιο του προέδρου των διαπραγματεύσεων Luis Vayas Valdivieso «ανεπαρκές και μη δεσμευτικό».

Η οργάνωση υπογράμμισε ότι οι σκληρές θέσεις των κρατών οδήγησαν στο πλήρες αδιέξοδο. «Αυτή είναι μια χαμένη ευκαιρία που ο ωκεανός δεν μπορεί να αντέξει», τόνισε η McLellan.

Η διχοτόμηση των χωρών για τα πλαστικά

Το μεγαλύτερο τμήμα των κρατών –κυρίως ευρωπαϊκά και αναπτυσσόμενα– υποστήριξαν μια συνθήκη με σαφή ανώτατα όρια στην παραγωγή πλαστικού και περιορισμούς σε επικίνδυνες χημικές ουσίες. Στον αντίποδα, μια μικρότερη ομάδα με επικεφαλής πετρελαιοπαραγωγές χώρες –και με τις Ηνωμένες Πολιτείες να στηρίζουν– τάχθηκε υπέρ της εστίασης στην περισυλλογή αποβλήτων και την ανακύκλωση, αντιτιθέμενη σε περιορισμούς στην παραγωγή.

Η βασική αυτή διαφωνία απέτρεψε κάθε σημείο σύγκλισης. Όπως δήλωσαν παρατηρητές, η στάση των ΗΠΑ υπέρ της «επιχειρηματικής ελευθερίας» και η αντίδραση χωρών που εξαρτώνται από την πετροχημική βιομηχανία, βάρυναν καταλυτικά στο τελικό αποτέλεσμα.

Η στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Παρά την αποτυχία, η ΕΕ δηλώνει αποφασισμένη να συνεχίσει την προσπάθεια. Η Επίτροπος Περιβάλλοντος Jessika Roswall τόνισε ότι η Ένωση θα χρησιμοποιήσει το τελευταίο σχέδιο ως «βάση για κάτι πιο ισχυρό», επιμένοντας σε μια δεσμευτική συμφωνία που θα προστατεύει τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον, ενώ θα στηρίζει μια «καθαρή, ανταγωνιστική και κυκλική οικονομία».

Το μέλλον της μάχης ενάντια στα πλαστικά

Η αποτυχία των συνομιλιών αφήνει ένα σημαντικό κενό στην παγκόσμια περιβαλλοντική πολιτική. Με δισεκατομμύρια τόνους πλαστικών αποβλήτων να καταλήγουν κάθε χρόνο σε θάλασσες, ποτάμια και εδάφη, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Όπως προειδοποιούν, κάθε καθυστέρηση οδηγεί σε μεγαλύτερη συσσώρευση και επιδείνωση των συνεπειών για τον πλανήτη.

Το ΟΗΕ θα επιχειρήσει να ξαναφέρει το ζήτημα στο τραπέζι μέσα στο 2026, ωστόσο η βαθιά διαφωνία ανάμεσα στις χώρες για το εάν θα περιοριστεί η ίδια η παραγωγή πλαστικού ή αν θα βασιστούν αποκλειστικά στη διαχείριση αποβλήτων, προμηνύει ότι ο δρόμος προς μια κοινή γραμμή θα είναι ιδιαίτερα δύσβατος.

Διαβάστε ακόμη: