Τη δυνατότητα για προσθήκη μπαταριών σε εν λειτουργία έργα ΑΠΕ, κυρίως ηλιακά πάνελ εγκρίνει πλέον ο ΥΠΕΝ Θόδωρος Σκυλακάκης.
Παράλληλα, αποφασίστηκε η ένταξη μεσημβρινών ωρών στη ζώνη των μειωμένων χρεώσεων του νυχτερινού τιμολογίου.
Έτσι, το νυχτερινό τιμολόγιο θα πάψει να είναι πλέον… νυχτερινό, δίνοντας τη δυνατότητα σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις να περιορίσουν το ενεργειακό τους κόστος, και αποτελώντας παράλληλα «αντίδοτο» στις περικοπές ΑΠΕ.
Ο ΥΠΕΝ θέλει να προσθέσει ένα «εργαλείο» στους παραγωγούς ΑΠΕ, ώστε να περιορίσουν τις περικοπές στα έργα και, κατά συνέπεια, τη μείωση των εσόδων τους.
Κι αυτό γιατί χάρις στην μπαταρία, θα μπορούν να αποθηκεύσουν μία σημαντική ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας -η οποία σε αντίθετη περίπτωση απλώς θα απορριπτόταν καθώς δεν υπάρχει ζήτηση για να καλύψουν- ώστε να εγχυθεί στο σύστημα κάποια μεταγενέστερη ώρα.
Το σχέδιο ώστε να δοθεί η δυνατότητα σε παραγωγούς ΑΠΕ με εν λειτουργία έργα (κυρίως φωτοβολταϊκά) να προσθέσουν μπαταρίες behind the meter στα πάρκα τους, κυοφορείτο καιρό τώρα στο ΥΠΕΝ και θα πάρει σάρκα και οστά ως ένα από τα άμεσα μέτρα για τη μείωση των περικοπών, αλλά και των μηδενικών και αρνητικών τιμών που έχουν ενσκήψει στην αγορά ΑΠΕ και απειλούν τη βιωσιμότητα του κλάδου.
Άλλα μέτρα στο ίδιο “πακέτο” είναι η ταχύτερη έκδοση όρων σύνδεσης για εγκατάσταση standalone μπαταριών στο δίκτυο, αλλά και η μετακίνηση του φθηνού “νυχτερινού” τιμολογίου το μεσημέρι.
Φθηνότερες φέτος οι μονάδες αποθήκευσης (μπαταρίες standalone)
Εν τω μεταξύ, σε λιγότερο από 300$ ανά κιλοβατώρα αναμένεται να υποχωρήσει φέτος το κόστος υλοποίησης μονάδων αποθήκευσης με μπαταρίες.
Σύμφωνα με σχετική έκθεση της Rystad Energy, προβλέπεται μια πτώση κόστους 3-5% φέτος στην περίπτωση των συστημάτων 5-10 MWκαι 8-10% για μεγάλα έργα κοντά στα 100 MW.
Οι εγκαταστάσεις μονάδων αποθήκευσης σχεδόν διπλασιάστηκαν σε ετήσια βάση το 2023 με οδηγό την Κίνα που είχε ανάπτυξη 40%.
Ταυτόχρονα, αισθητή μείωση παρατηρείται στην περίπτωση των μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα, αφού από τα επίπεδα των 150$ ανά κιλοβατώρα έχουν πέσει κοντά στα 60-70$.
Κοιτάζοντας προς το μέλλον, η παγκόσμια παραγωγή μπαταριών αναμένεται να ξεπεράσει τις 4 TWh ως το 2028.
Σε ΑΠΕ που λειτουργούν θα μπαίνουν και μπαταρίες
Σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα των παραγωγών ΑΠΕ για εγκατάσταση μπαταριών behind the meter στα πάρκα τους, το ΥΠΕΝ έχει αποφασίσει να «ανοίξει» τη συγκεκριμένη δυνατότητα οριζόντια σε όλα τα έργα.
Το σχέδιο προβλέπει πως η μπαταρία θα μπορεί να αποθηκεύει ηλεκτρική ενέργεια αποκλειστικά από την παραγωγή της μονάδας ΑΠΕ. Επομένως οι «πράσινοι» σταθμοί, στους οποίους θα αξιοποιηθεί η συγκεκριμένη δυνατότητα, θα μεταπέσουν στην κατηγορία της περίπτωσης της Παρ. 11Α, του Αρθ. 10 του Ν. 4685/2020.
Επίσης, η αποθηκευμένη ηλεκτρική ενέργεια θα πωλείται με την εκάστοτε τρέχουσα τιμή της χονδρεμπορικής αγοράς, σαν να συμμετέχει απευθείας στο Χρηματιστήριο Ενέργειας. Αυτό σημαίνει πως για τους σταθμούς που βρίσκονται σε καθεστώς λειτουργικής ενίσχυσης, η ταρίφα θα συνεχίσει να ισχύει για τις «πράσινες» κιλοβατώρες που εγχέονται στο ηλεκτρικό σύστημα αμέσως μόλις παραχθούν.
Αντίθετα, όσες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας θα «οδεύουν» στην μπαταρία, για να «περάσουν» σε δεύτερο χρόνο στο σύστημα, δεν θα καλύπτονται από λειτουργική ενίσχυση.
Η αξιοποίηση της αποθηκευμένης ενέργειας μπορεί να οδηγήσει στη συγκράτηση των τιμών στην DAM από τις απογευματινές ώρες, όταν με τη διακοπή της παραγωγής των φωτοβολταϊκών μειώνεται αναπόφευκτα και το μερίδιο των ΑΠΕ στο μίγμα ηλεκτροπαραγωγής.
Παράλληλα, αν με το σχέδιο του υπουργείου επιτραπεί η διάθεση της ενέργειας από την μπαταρία στην αγορά Εξισορρόπησης, τότε θα άνοιγε ο δρόμος για ενίσχυση της ρευστότητας της εν λόγω αγοράς, περιορίζοντας τους Λογαριασμούς Προσαυξήσεων.
Αίτημα για την προσθήκη μπαταριών behind the meter σε εν λειτουργία εξαιρούμενους σταθμούς έχει υποβάλει η ΠΟΣΠΗΕΦ. Μία από τις προτεινόμενες «φόρμουλες» της Ομοσπονδίας προβλέπει να μην υπάρξει κανενός είδους επιδότηση, με τη δυνατότητα ωστόσο του εξαιρούμενου σταθμού να διαπραγματεύεται στην αγορά και να παρέχει υπηρεσίες εξισορρόπησης μόνο για την ενέργεια που θα εγχέει από τις μπαταρίες.
«Η λύση αυτή μπορεί να τύχει άμεσης εφαρμογής, καθώς στους υφιστάμενους εξαιρούμενους σταθμούς δεν απαιτείται καμία επιπλέον υποδομή ούτε σε υποσταθμούς ούτε σε δίκτυα, για την εγκατάσταση συστήματος αποθήκευσης έως 1MW – 2 MWh. Παράλληλα, μελέτη που έχει πραγματοποιηθεί για λογαριασμό της Ομοσπονδίας δείχνει πως από τη λειτουργία του συστήματος αποθήκευσης πίσω από το μετρητή προκύπτει όφελος 77 εκατομμυρίων ευρώ τον χρόνο για τους καταναλωτές και 88 εκατομμυρίων για ΔΑΠΕΕΠ – ΦΟΣΕ» μας λέει πηγή της Ομοσπονδίας Φωτοβολταϊκών (ΠΟΣΠΗΕΦ).
Μιλώντας σε συνέδριο πρόσφατα ο Καθηγητής του ΑΠΘ Παντελής Μπίσκας είχε επισημάνει πως η αποθήκευση σε συνδυασμό με την ανάπτυξη διασυνδέσεων αποτελούν τις μόνες λύσεις να αντιμετωπιστούν οι περικοπές. Ενδεικτικό είναι ότι για κάθε 500 μεγαβάτ νέων μπαταριών αποφεύγονται 310.000-590.000 μεγαβατωρών σε περικοπές.
Όπως είχε συμπληρώσει, «η συνολική ζημιά από την μη ύπαρξη επαρκούς αποθήκευσης εκτιμάται σε 218-253 εκατ. ευρώ ετησίως. Ερώτημα για τις μπαταρίες είναι το IRR των έργων, το οποίο στο βασικό σενάριο της μελέτης υπολογίζεται κοντά στο 7%. Η προσθήκη περισσότερων μπαταριών εμπεριέχει οφέλη για τον ΑΔΜΗΕ, τους παραγωγούς, τη βιομηχανία, τους ΦΟΣΕ και τους καταναλωτές» είχε αναφέρει ο καθηγητής.
…και νυχτερινό ρεύμα το μεσημέρι
Από το νυχτερινό πάμε στο μεσημβρινό μειωμένο τιμολόγιο ρεύματος αφού να αυξήσει τη ζήτηση τις ώρες φουλ παραγωγής ΑΠΕ επιχειρεί το ΥΠΕΝ με την ένταξη μεσημβρινών ωρών στη ζώνη των μειωμένων χρεώσεων του νυχτερινού τιμολογίου. Έτσι, το νυχτερινό τιμολόγιο θα πάψει να είναι πλέον… νυχτερινό, δίνοντας τη δυνατότητα σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις να περιορίσουν το ενεργειακό τους κόστος, και αποτελώντας παράλληλα «αντίδοτο» στις περικοπές ΑΠΕ.
Σήμερα το νυχτερινό τιμολόγιο έχει χειμερινό και θερινό ωράριο. Το χειμερινό ωράριο εκτείνεται από την 1η Νοεμβρίου έως τις 30 Απριλίου. Για τους καταναλωτές στο διασυνδεδεμένο σύστημα, οι μειωμένες χρεώσεις εφαρμόζονται από τις 02:00 έως τις 08:00 και από τις 15:00 έως τις 17:00.
Το θερινό ωράριο ξεκινά από την 1η Μαΐου και λήγει στις 31 Οκτωβρίου. Για την ίδια κατηγορία καταναλωτών, η ζώνη μειωμένων χρεώσεων είναι ενιαία και εκτείνεται από τις 23:00 έως τις 07:00 το πρωί.
Οι συγκεκριμένες ζώνες υπαγορεύτηκαν από διαφορετικά δεδομένα που ίσχυαν στο παρελθόν, όταν στο μίγμα ηλεκτροπαραγωγής είναι κυρίαρχες οι θερμοηλεκτρικές μονάδες. Έτσι, για την επιλογή τους ελήφθη υπόψη ότι οι χονδρεμπορικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας κορυφώνονταν πέριξ του μεσημεριού. Ως συνέπεια, στόχος ήταν να δοθεί κίνητρο να «μεταφερθεί» μέρος της κατανάλωσης κατά κύριο λόγο αργά το βράδυ.
Ωστόσο, το «τοπίο» έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια. Η «επέλαση» των ΑΠΕ, και η κορύφωση της παραγωγής των φωτοβολταϊκών το μεσημέρι, έχει ως συνέπεια εκείνες τις ώρες η αγορά να κινείται πολύ συχνά από οριακά πάνω από το μηδέν, έως και σε αρνητικές τιμές. Επομένως, αυτές οι χονδρεμπορικές τιμές θα επιτρέψουν στους προμηθευτές να παράσχουν τιμολόγια με ιδιαίτερα χαμηλές χρεώσεις κατά τις μεσημβρινές ώρες.
Η κορύφωση της παραγωγής των φωτοβολταϊκών εξίσου συχνά φτάνει σε τέτοια επίπεδα που όχι μόνο οδηγεί στην κατάρρευση των τιμών της ημερήσιας αγοράς (DAM), αλλά υπερβαίνει και τη ζήτηση σε συνδυασμό με τις ενδεχόμενες εξαγωγές. Επομένως, η ενίσχυση της ζήτησης για ηλεκτρική ενέργεια θα μπορούσε να βάλει σε κάποιο βαθμό ανάχωμα στις περικοπές, οι οποίες ήδη το 2024 έχουν ξεπεράσει τις απορρίψεις όλου του προηγούμενου έτους.
Το ΥΠΕΝ ακόμη επεξεργάζεται την προοπτική αλλαγών στο νυχτερινό τιμολόγιο, χωρίς να έχει καταλήξει στις ιδιαίτερες παραμέτρους. Έτσι, δεν έχει ακόμη αποφασιστεί ποιες ώρες του μεσημεριού θα εφαρμόζονται οι μειωμένες χρεώσεις.
Επίσης, δεν έχει καταλήξει αν οι μεσημβρινές ώρες θα προστεθούν στο βραδινό ωράριο που ισχύει αυτή τη στιγμή, ή αν θα αφαιρεθούν πλήρως οι ισχύουσες νυχτερινές ώρες μειωμένων χρεώσεων. Πάντως, η επικρατέστερη εκδοχή είναι να απαλειφθεί η βραδινή ζώνη.
Νυχτερινό τιμολόγιο μπορούν να αποκτήσουν όσοι καταναλωτές έχουν συμβατό μετρητή (διπλής εγγραφής). Για την αλλαγή του ωραρίου μειωμένων χρεώσεων, θα χρειαστεί να γίνει παρέμβαση από τον ΔΕΔΔΗΕ στο σύνολο των υποσταθμών στο δίκτυο διανομής (περίπου 250), ώστε να τροποποιηθούν οι χρόνοι στους οποίους αποστέλλεται ο ηλεκτρικός παλμός που ενεργοποιεί – απενεργοποιεί εναλλάξ την «ωριαία» και τη «νυχτερινή» μέτρηση.
Στην πλειονότητα των υποσταθμών, η παρέμβαση θα πρέπει να γίνει επί τόπου από συνεργείο του Διαχειριστή, αν και σε ορισμένους σταθμούς οι αλλαγές μπορούν να γίνουν από απόσταση.
Tι θα γίνει με τα πορτοκαλί τιμολόγια
Απώτερη λύση για την προσαρμογή της κατανάλωσης στα «σήματα» της χονδρεμπορικής αγοράς θα δώσουν οι «έξυπνοι» μετρητές, οι οποίοι θα επιτρέψουν το λανσάρισμα των δυναμικών (πορτοκαλί) τιμολογίων. Κι αυτό γιατί ο συνδυασμός τους θα λειτουργήσει σαν ένας «οριζόντιος» μηχανισμός demand-response.
Για την επίσπευση εφαρμογής αυτού του μηχανισμού, το ΥΠΕΝ συμπεριέλαβε στις μεταρρυθμίσεις του REPowerEU κίνητρα και πέναλτι για την εγκατάσταση από τον και χρήση των «έξυπνων» μετρητών, καθώς τη θέσπιση του Πλαισίου Εφαρμογής των Συμβάσεων Δυναμικής Τιμολόγησης.
Στόχος του υπουργείου είναι να προωθηθεί όσο το δυνατόν πιο τάχιστα η αντικατάσταση των συμβατικών «ρολογιών» στη χαμηλή τάση, αλλά και κάθε καταναλωτής που θα αποκτήσει «έξυπνο» μετρητή, να μπορεί αμέσως να συμβληθεί σε ένα δυναμικό (πορτοκαλί) τιμολόγιο.
Σε αυτό το πλαίσιο, η αλλαγή του ωραρίου του νυχτερινού τιμολογίου προορίζεται να αποτελέσει μία λύση «γέφυρα», καθώς θα «τρέχει» το roll-out των «έξυπνων» μετρητών.
Κάτι που σημαίνει στην πράξη πως θα επιτρέψει σε όποιο νοικοκυριό ή επιχείρηση έχει αναλογικό μετρητή διπλής εγγραφής να αξιοποιήσει από τώρα τα οφέλη στο ενεργειακό κόστος από την υψηλή διείσδυση των ΑΠΕ, πριν αποκτήσει ψηφιακό «ρολόι» και μπορέσει να «περάσει» σε ένα πορτοκαλί τιμολόγιο.
