Με αφορμή την αλλαγή ηγεσίας στην Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας (ΕΕΣΥΠ), είναι σκόπιμο να δοθεί τώρα από την κυβέρνηση προτεραιότητα στην ουσιαστική εξυγίανση των Δημοσίων Επιχειρήσεων και Οργανισμών των γνωστών ΔΕΚΟ, προκειμένου να σταματήσουν επιτέλους να αποτελούν “βαρίδια” για την ελληνική οικονομία, και να συμβάλλουν με τη σειρά τους στην προσπάθεια για οικονομική ανάκαμψη.
Το πρόβλημα με τις ΔΕΚΟ
Οι ΔΕΚΟ κατέχουν σημαντική θέση στην ελληνική οικονομία, καθώς συχνά δραστηριοποιούνται σε τομείς που παρέχουν υπηρεσίες κοινής ωφέλειας σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Ωστόσο, εξαιτίας σοβαρών διαχειριστικών λαθών του παρελθόντος, στρεβλών κινήτρων και έντονου εναγκαλισμού με το πολιτικό σύστημα, πολλές ΔΕΚΟ υστερούν σε όρους οικονομικής αποδοτικότητας και βιωσιμότητας, δημιουργώντας, ακόμα και σήμερα, πρόσθετα δημοσιονομικά βάρη στην ελληνική οικονομία.
Ο ρόλος της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας (ΕΕΣΥΠ)
Με την ίδρυση της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας (ΕΕΣΥΠ) τον Μάιο του 2016 (Ν.4389/2016) και τη μεταβίβαση προς αυτή των συμμετοχών του Ελληνικού Δημοσίου στο μετοχικό κεφάλαιο σημαντικών Δημόσιων Επιχειρήσεων τον Ιανουάριο του 2018, επιχειρήθηκε η βελτίωση στη διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων του Ελληνικού Δημοσίου.
Η ΕΕΣΥΠ συγκεντρώνει ένα σημαντικό χαρτοφυλάκιο περιουσιακών στοιχείων (υποδομές και ακίνητα) και συμμετοχών σε δημόσιες επιχειρήσεις, αποσκοπώντας στην αποτελεσματική διαχείρισή τους, στη διατήρηση και μεγιστοποίηση της αξίας τους, στη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και στη συμβολή τους στην απομείωση του δημοσίου χρέους της χώρας.
Ποιες ΔΕΚΟ “ελέγχει” η ΕΕΣΥΠ
Οι κυριότερες δραστηριότητες των ΔΕΚΟ που βρίσκονται υπό τον έλεγχο της ΕΕΣΥΠ εντοπίζονται στους τομείς της Ενέργειας, της Ύδρευσης και Αποχέτευσης, των Αστικών Συγκοινωνιών και των Ταχυδρομείων. Οι εταιρείες αυτές μπορεί να ενισχύσουν την αναπτυξιακή δυναμική της ελληνικής οικονομίας τα επόμενα χρόνια, συμβάλλοντας τόσο με την επενδυτική τους δραστηριότητα (με ή χωρίς ιδιωτικοποίηση) όσο και με τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας τους, ο οποίος θα επιτρέψει τη βελτίωση των οικονομικών τους επιδόσεων και τη μείωση της εξάρτησης από τους πόρους του κρατικού προϋπολογισμού.
Τι επενδύσεις θα γίνουν
Ενδεικτικά, επενδύσεις προγραμματίζεται να υλοποιηθούν σε πεδία όπως η επέκταση των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης, η αναβάθμιση εγκαταστάσεων των κεντρικών αγορών της Αθήνας και Θεσσαλονίκης, η ανανέωση του στόλου λεωφορείων με σύγχρονα και περιβαλλοντικά φιλικά οχήματα, η ανάπλαση των εγκαταστάσεων της ΔΕΘ, η ανάπτυξη βιομηχανικών πάρκων και κέντρων logistics, δράσεις ψηφιακού μετασχηματισμού για τον εκσυγχρονισμό των δημόσιων επιχειρήσεων, κ.ά.
Στο πλαίσιο αυτό είναι επίσης ιδιαίτερα θετική η εφαρμογή διαδικασιών αξιολόγησης των διοικητικών συμβουλίων των ΔΕΚΟ που βρίσκονται υπό τον έλεγχο της ΕΕΣΥΠ, η δημιουργία επιτροπών ελέγχου με εξειδικευμένη γνώση σε θέματα λογιστικής και ελεγκτικής, η αναβάθμιση ή δημιουργία τμημάτων εσωτερικού ελέγχου, η ανάπτυξη διαδικασιών κανονιστικής συμμόρφωσης, η ανάπτυξη επιχειρηματικών σχεδίων, η ενίσχυση της εταιρικής διακυβέρνησης και η θέσπιση ενός ενιαίου πλαισίου παρακολούθησης και ελέγχου της απόδοσης με συγκεκριμένους βασικούς δείκτες απόδοσης (ΒΔΑ).
Καθώς στην ΕΕΣΥΠ δεν περιλαμβάνεται το σύνολο των ΔΕΚΟ (π.χ. κρατικές επιχειρήσεις όπως οι εγχώριες αμυντικές βιομηχανίες ΕΑΒ και ΕΑΣ ή ο ΟΣΕ και η ΕΡΤ ελέγχονται από τα αρμόδια υπουργεία), είναι σκόπιμη η άμεση εισαγωγή παρόμοιων ρυθμίσεων και διαδικασιών για το σύνολο των ΔΕΚΟ στην Ελλάδα.
Θα γίνουν ιδιωτικοποιήσεις;
Παράλληλα με τις βελτιώσεις στη διοίκηση και λειτουργία των ΔΕΚΟ, θα πρέπει να εξεταστεί η ιδιωτικοποίηση κάποιων από αυτές. Για τον σκοπό αυτό, είναι σκόπιμο να διατυπωθούν κανόνες σύμφωνα με τους οποίους θα θεωρείται προτιμητέα η κρατική κυριότητα, όπως επίσης και αρχές και πρότυπα με τα οποία θα ασκούνται τα κρατικά δικαιώματα. Σε γενικές γραμμές, η ιδιωτικοποίηση μιας επιχείρησης είναι προτιμητέα όταν αυτή δραστηριοποιείται σε ανταγωνιστικό περιβάλλον.
Όταν, αντίθετα, η επιχείρηση είναι φυσικό μονοπώλιο, τότε η κρατική κυριότητα μπορεί να είναι προτιμητέα, αλλά αυτό εξαρτάται και από άλλους θεσμικούς παράγοντες. 98 Σε κάθε περίπτωση, όσες ΔΕΚΟ παραμείνουν στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου είναι απαραίτητο να συνεχίσουν να βελτιώνουν την οικονομική τους αποδοτικότητα, η οποία είναι κρίσιμη και σε σχέση με τα δημόσια οικονομικά.
