Σήμερα, οι καινοτομίες στον τομέα της χρηματοοικονομικής τεχνολογίας – από τα πορτοφόλια κινητών τηλεφώνων έως τις πληρωμές μέσω QR – σημαίνουν ότι το μόνο που χρειαζόμαστε για να κάνουμε αγορές είναι ένα κινητό στην τσέπη σας.

Μια κοινωνία όπου τα μετρητά εξαφανίζονται εντελώς μοιάζει πιο κοντά στην πραγματικότητα. Ορισμένες αγορές, όπως η Σουηδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και αρκετές χώρες της Ασίας, έχουν υιοθετήσει τις πληρωμές χωρίς μετρητά αρκετά γρήγορα τα τελευταία χρόνια. Το κινητό τηλέφωνο είναι πλέον αναπόσπαστο στοιχείο της καθημερινότητας, καθώς οι ψηφιακές πλατφόρμες και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ευρέως διαδεδομένα. Συνεπώς, με αντίστοιχο τρόπο μπορεί να φανεί πολύ χρήσιμο για ηλεκτρονικές συναλλαγές.

Παρόλα αυτά, καμία χώρα δεν έχει αποδεσμευτεί εντελώς από τα μετρητά – τουλάχιστον όχι ακόμα. Έχουν εξεταστεί , όμως, τα δεδομένα αναφορικά με το ποια ευρωπαϊκή χώρα θα μπορούσε να είναι πρώτη που θα το πετύχει αυτό.

Σουηδία

Υπάρχει ένας παγκόσμιος αγώνας δρόμου για το ποια χώρα θα γίνει πρώτη χωρίς μετρητά και η Σουηδία και η Νότια Κορέα φαίνεται να κερδίζουν προς το παρόν.

Τα στοιχεία της κεντρικής τράπεζας της Σουηδίας, δείχνουν ότι το ποσοστό των ανθρώπων που πλήρωσαν με μετρητά για την τελευταία τους αγορά μειώθηκε από 39% το 2010 σε 9% το 2020, καθώς επίσης ότι το 82% του σουηδικού πληθυσμού πραγματοποιεί αγορές μέσω διαδικτύου. Αυτό αποδίδεται εν μέρει στο ψηφιακό σύστημα ταυτοποίησης της χώρας που ονομάζεται BankID που χρησιμοποιείται ασφαλείς συναλλαγές στο διαδίκτυο, για υπογραφή εγγράφων και συμπλήρωση φορολογικών δηλώσεων.

Η προτίμηση της Σουηδίας για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές μπορεί να εξηγηθεί από έναν συνδυασμό παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών μεταρρυθμίσεων, της καλής υποδομής του διαδικτύου και της υψηλής εμπιστοσύνης των καταναλωτών.

Παρόλα αυτά, για να γίνει κοινωνία πλήρως ανεξάρτητη από τα μετρητά, χρειάζεται ψηφιακή ταυτότητα, και σε αυτό μπορεί να υπάρξουν εμπόδια. Για παράδειγμα, πρέπει να δημιουργηθούν κατάλληλες διαδικασίες υποστήριξης για τα ηλικιωμένα άτομα και άλλους που μπορεί να χρειαστούν βοήθεια, ώστε να εγγραφούν. Οι εκτιμήσεις πάντως προβλέπουν ότι η Σουηδία θα μπορούσε να είναι χωρίς μετρητά μέχρι το 2026.

Αγγλία

Για να εισέλθει το υπόλοιπο ποσοστό των ανθρώπων στην αγορά αναφέρεται ότι οι καινοτόμες χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις πρέπει να συνεργαστούν με τις αρχές για να δημιουργήσουν λύσεις. Στο Ηνωμένο Βασίλειο υπάρχει η δυνατότητα οι καινοτομίες να δοκιμαστούν υπό την εποπτεία της ρυθμιστικής αρχής και έπειτα οι νέες ιδέες να φέρουν αλλαγή.

Το Ηνωμένο Βασίλειο υιοθέτησε γρήγορα τις κάρτες ανέπαφων συναλλαγών και τις ηλεκτρονικές αγορές, οι οποίες ενθαρρύνθηκαν ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του lockdown. Πιστεύεται ότι ο αντίκτυπος του Covid-19 έχει επιταχύνει τη μετάβαση από το φυσικό στο διαδικτυακό εμπόριο κατά δύο έως τρία χρόνια, καθώς φαίνεται ότι ένας κόσμος χωρίς μετρητά είναι πιο ασφαλής και πιο αποτελεσματικός. Αναφέρεται επίσης ότι το PayPal στο Ηνωμένο Βασίλειο είχε τους περισσότερους καθημερινούς ενεργούς χρήστες το 2019 στην Ευρώπη.

Τσεχική Δημοκρατία

Η Τσεχική Δημοκρατία είναι επίσης φιλόδοξη στις ανέπαφες συναλλαγές με κάρτες, καθώς υποστηρίζει ότι η μετάβαση στην έλλειψη μετρητών μπορεί να διευκολύνει και να επιταχύνει την ανάπτυξη των επιχειρήσεων. Αυτό προκύπτει εφόσον έτσι ο έμπορος έχει πλήρη εικόνα των εσόδων του και ενισχύεται το ηλεκτρονικό εμπόριο.

Τονίζεται ότι η εταιρία εικονικού πορτοφολιού της Τσεχίας, Trisbee, επεκτείνεται τώρα στην Ιταλία, την Ισπανία και τη Σλοβακία, καθώς και ότι οι χώρες της βόρειας Ευρώπης είναι πολλά υποσχόμενες στην εξέλιξη των πληρωμών χωρίς μετρητά.

Πολωνία

Αν και φαίνεται ότι η Σουηδία είναι πιο κοντά στο να λειτουργεί χωρίς μετρητά σύμφωνα με τα στοιχεία, υπάρχει η πεποίθηση ότι η Πολωνία θα μπορούσε να είναι υποψήφια.

Αν και απέχει ακόμη πολύ από χώρες όπου τα μετρητά αποτελούν μικρό ποσοστό όλων των συναλλαγών, οι Πολωνοί είναι όλο και πιο πρόθυμοι να χρησιμοποιούν καινοτόμες τεχνολογίες για να πληρώνουν για προϊόντα και υπηρεσίες, πληρώνοντας όχι μόνο με κάρτες αλλά και με smartphones.

Οι παράγοντες που συγκρατούν τη χώρα – και άλλες χώρες – από το να είναι πλήρως χωρίς μετρητά είναι η πεποίθηση ότι τα μετρητά είναι πιο αξιόπιστα σε περιόδους κρίσης, η γήρανση του πληθυσμού και η ανησυχία για τις επιθέσεις στον κυβερνοχώρο. Ωστόσο, η τάση εξακολουθεί να είναι η έλλειψη μετρητών.

Νορβηγία και Φινλανδία

Αν και η Σουηδία μοιάζει να είναι πιο κοντά, πιστεύεται ότι και άλλες σκανδιναβικές χώρες θα ακολουθήσουν κατά πόδας. Συγκεκριμένα, θεωρείται ότι ενδεχομένως η Νορβηγία και η Φινλανδία θα βρίσκονται ακριβώς πίσω από τη Σουηδία.

Είναι σημαντικό, ωστόσο, ότι καθώς οι χώρες πλησιάζουν στο να απαλλαγούν από τα μετρητά, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη διατήρηση της ασφάλειας των ψηφιακών πληρωμών. Επίσης, τονίζεται ότι είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η κατάσταση στην Ευρώπη δεν είναι πάντα η ίδια σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο.