Νέα δεδομένα δημιουργούνται στο μεγάλο ενεργειακό και γεωπολιτικό παιχνίδι της Νοτιοανατολικής Μεσογείου.
Η Ελλάδα αναβαθμίζει σημαντικά το αποτύπωμα της και την οικονομική επιρροή της στην περιοχή μέσω και της προσφοράς του αμερικανικού ενεργειακού κολοσσού της Chevron, με την οποία «κλειδώνει» την συμμετοχή της στα κρίσιμα θαλασσοτεμάχια Νότια της Κρήτης και της Πελοποννήσου.
Η κίνηση του αμερικανικού ενεργειακού κολοσσού να τοποθετηθεί νοτίως της Κρήτης έχει ιδιαίτερη σημασία για την Ανατολική Μεσόγειο, καθώς η Τουρκία συνεχίζει να προβάλλει αβάσιμους ισχυρισμούς περί «Γαλάζιας Πατρίδας», επιχειρώντας να αμφισβητήσει τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα μέσω του τουρκολιβυκού μνημονίου.
Με την παρουσία της, η Chevron λειτουργεί ως αποτρεπτικός παράγοντας καθώς η εμπλοκή μιας αμερικανικής πολυεθνικής καθιστά σαφές ότι κάθε πρόκληση θα αγγίζει πλέον και αμερικανικά συμφέροντα.
Ωστόσο στο «παιχνίδι» της έμπρακτης αμφισβήτησης του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου μπαίνει και η Αίγυπτος που έστειλε ερευνητικό σκάφος για έρευνες σε περιοχή του τουρκολυβικού μνημονίου χωρίς για την ώρα η Τουρκία να έχει αντιδράσει διπλωματικά ή επί του πεδίου.
Πρακτικά το βασικό ζητούμενο για την ελληνική πλευρά φαίνεται να έχει ήδη επιτευχθεί, καθώς η απόφαση της Chevron – με τη στήριξη, όπως όλα δείχνουν, της αμερικανικής κυβέρνησης – καταδεικνύει ότι οι προσπάθειες Τουρκίας και Λιβύης να αμφισβητήσουν τις θαλάσσιες ζώνες νότια της Κρήτης δεν είχαν αποτέλεσμα.
Επιβεβαίωση της «μέσης γραμμής»
Ήδη υπήρχαν ενδείξεις ότι η πρόθεση της Chevron θα επισημοποιείτο, καθώς έγινε γνωστό ότι την επόμενη ημέρα θα επισκεπτόταν την Αθήνα ο υπουργός Εσωτερικών των ΗΠΑ και επικεφαλής του Συμβούλου Ενεργειακής Κυριαρχίας του Λευκού Οίκου, Νταγκ Μπέργκαμ.
Το χρονικό σημείο της επίσκεψης θα έχανε την αξία του εάν η εταιρεία είχε αποφασίσει να μη συμμετάσχει στον διαγωνισμό.
Η εμπλοκή του αμερικανικού ενεργειακού κολοσσού στα κρητικά οικόπεδα λειτουργεί, ταυτόχρονα, ως έμμεση επιβεβαίωση ότι η μέση γραμμή που προβλέπει ο νόμος Μανιάτη αποτελεί το όριο ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Λιβύη, ακόμη και αν η επίσημη συμφωνία οριοθέτησης δεν έχει υπογραφεί μέχρι σήμερα.
Ιδιαίτερη σημασία έχει το block «Νότιας Κρήτης ΙΙ», μέρος του οποίου επικαλύπτεται με την περιοχή του τουρκολιβυκού μνημονίου.
Αν αυτό περιέλθει στην Chevron θα συνιστά πρακτική ακύρωση των τουρκικών χαρτών, επιβεβαιώνοντας ότι η μέση γραμμή, όπως έχει θεσπιστεί από την ελληνική νομοθεσία και το διεθνές δίκαιο, είναι το πραγματικό όριο ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Λιβύη.
Να σημειωθεί ότι η δεύτερη μεγαλύτερη πετρελαϊκή εταιρεία στον κόσμο, η Chevron που επισημοποίησε το ενδιαφέρον της για τις έρευνες υδρογονανθράκων στην ελληνική ΑΟΖ, αναλαμβάνει τον ρόλο του operator με ποσοστό 70% στην κοινοπραξία του που συγκροτείται με τη Helleniq Energy, η οποία συμμετέχει με το υπόλοιπο 30%.
Στο νέο σχήμα θα παραχωρηθούν για έρευνα και εκμετάλλευση τέσσερα θαλάσσια blocks, το Α2 νότια της Πελοποννήσου και τρία ακόμη νοτίως της Κρήτης, τα οποία καλύπτουν συνολικά έκταση περίπου 47.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Η αμερικανική εταιρεία επιβεβαίωσε με την ανακοίνωση της την στρατηγική της παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο, μια περιοχή που όπως επισημαίνεται βρίσκεται μέσα στις προτεραιότητές της με στόχο να συνεργαστεί με τις ελληνικές αρχές για την ολοκλήρωση της διαδικασίας αξιολόγησης των προσφορών.
Η νέα ενεργειακή πραγματικότητα
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε ότι η συμμετοχή των αμερικανικών κολοσσών αποτελεί απόδειξη της αναβάθμισης της γεωπολιτικής θέσης της Ελλάδας και τόνισε πως η χώρα μας εξελίσσεται σε σημαντικό ενεργειακό παίκτη στην περιοχή.
Η σημαντική επιτυχία της συμφωνίας με την CHEVRON φέρει και την σφραγίδα του Σταύρου Παπασταύρου.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας δούλεψε εντατικά για την επιτυχή κατάληξη της όλης διαδικασίας και κυρίως κράτησε χαμηλούς τόνους, εκπέμποντας όμως όλο αυτό το διάστημα αποφασιστικότητα και αισιοδοξία ότι η Chevron θα «κλείδωνε» για έρευνες ύψιστης σημασίας θαλάσσια οικόπεδα.
Η δήλωση μάλιστα του κ. Παπασταύρου, μετά την επίσημη υποβολή προσφοράς από τον αμερικανικό ενεργειακό κολοσσό, είναι ενδεικτική για την αξία αυτής της συμφωνίας για την χώρα
«Ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο … η Ελλάδα, με εθνική αυτοπεποίθηση, βάζει γερά θεμέλια για την ενεργειακή της αυτάρκεια και αξιοποιεί τη γεωπολιτική της θέση στην Ανατολική Μεσόγειο», ανέφερε μεταξύ άλλων.
Να σημειωθεί πως η συνδυασμένη παρουσία της Exxon Mobil και πλέον της Chevron, σε συνεργασία με τη Helleniq Energy, δημιουργεί ένα συνεχές πεδίο ερευνών που μπορεί να αναδιαμορφώσει τον ενεργειακό χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου.
Από ελληνικής πλευράς στρατηγική κρίνεται η αναμενόμενη παρουσία της Helleniq Εnergy στον νέο γύρο παραχωρήσεων, η οποία θα κατέχει το 30% της κοινοπραξίας, διευρύνοντας την παρουσία της στους εγχώριους υδρογονάνθρακες με στόχο, όπως αναφέρει σε ανακοίνωση της, να συμπληρώσει τις περιοχές στις οποίες έχει δραστηριοποιηθεί σε έρευνα και εκμετάλλευση.
Η εταιρεία κατέχει το 25% στα δύο blocks της Κρήτης (Δυτικά και Νοτιοδυτικά) σε συνεργασία με την Exxon Mobil, ενώ συμμετέχει στο Ιόνιο 2 μαζί με την Energean. Παράλληλα, δραστηριοποιείται αυτόνομα στο Ιόνιο και στο οικόπεδο 12 στον Κυπαρισσιακό Κόλπο.
Με τη νέα της συμμετοχή αποκτά στρατηγικό αποτύπωμα σχεδόν σε όλα τα κομβικά μέτωπα των ερευνών στην ελληνική ΑΟΖ, ενισχύοντας την δυναμική στον εγχώριο χάρτη πιθανών κοιτασμάτων.
Η προχθεσινή εξέλιξη αποτελεί την πρώτη φάση του διαγωνισμού για τα νέα θαλάσσια οικόπεδα που άνοιξε πριν έναν χρόνο η ίδια η Chevron με σχετικό αίτημα στην ελληνική κυβέρνηση.
Η ΕΔΕΥΕΠ αναμένεται σήμερα να συστήσει την Επιτροπή Αξιολόγησης του διαγωνισμού, η οποία θα αποσφραγίσει τις προσφορές και θα τις εξετάσει σε διάστημα περίπου 60 ημερών.
Θα ακολουθήσει επιπλέον δίμηνη περίοδος διαπραγματεύσεων με στόχο τη βελτίωση των όρων και την οριστικοποίηση των συμβάσεων.
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, οι παραχωρήσεις αναμένεται να έχουν υπογραφεί μέχρι το τέλος του έτους. Θα ακολουθήσει η κατάθεση των συμβάσεων προς κύρωση στη Βουλή.
Πάντως, ενισχυτικό των εξελίξεων αλλά και επιβεβαίωση με τον πλέον επίσημο τρόπο του ενδιαφέροντος και της «εμπλοκής» των ΗΠΑ στο θέμα των θαλασσοτεμαχίων νότια της Κρήτης και της Πελοποννήσου είναι και η πρώτη επίσημη επίσκεψη που πραγματοποιεί ο ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος σε ευρωπαϊκή πρωτεύουσα και έρχεται στον απόηχο της από κοινού προσφοράς που κατέθεσε ο αμερικανικός κολοσσός Chevron με την Helleniq Energy.
Ο Αμερικανός υπουργός Εσωτερικών και επικεφαλής του πανίσχυρου Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας των ΗΠΑ, Nταγκ Μπέργκαμ, βρέθηκε χθες στην Αθήνα και συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
Σε δηλώσεις του μεταξύ άλλων ο κ. Μπέργκαμ σημείωσε πως «…οι ΗΠΑ θεωρούν την Ελλάδα στρατηγικό εταίρο … Πιστεύουμε ότι οι σχέσεις που έχουμε σήμερα μπορούν να αναπτυχθούν και να επεκταθούν, ιδίως στον τομέα της ενέργειας και της ενεργειακής ασφάλειας».
Το Κάιρο «καίει» το τουρκολιβυκό μνημόνιο
Στο μεταξύ τις ίδιες ώρες έμπρακτη κίνηση πλήρους αμφισβήτησης του τουρκολιβυκού μνημονίου αποτελούν οι ευρισκόμενες σε εξέλιξη αιγυπτιακές έρευνες σε θαλάσσιες περιοχές στα δυτικά σύνορά της.
Οι έρευνες του πλοίου σεισμικών ερευνών «Ramform Hyperion» διεξάγονται από τις 21 Αυγούστου σε μια θαλάσσια περιοχή την οποία η Τρίπολη διεκδικεί με βάση το τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Πριν από περίπου 3 χρόνια το Κάιρο είχε απορρίψει αυτόν τον ισχυρισμό με Προεδρικό Διάταγμα (υπ’ αριθμόν 595 στις 11 Δεκεμβρίου 2022), το οποίο όριζε τα δυτικά θαλάσσια σύνορα της Αιγύπτου με τη Λιβύη, ωστόσο πλέον τώρα κινείται και στο πεδίο, διεξάγοντας έρευνες σε όλη την περιοχή.
Εξαιρετικά κρίσιμης σημασίας είναι η λεπτομέρεια που αφορά στην περιοχή όπου διεξάγονται οι έρευνες και περιλαμβάνουν ένα θαλάσσιο οικόπεδο το οποίο συγκαταλέγεται ανάμεσα σε όσα τον περασμένο Ιούνιο είχαν παραχωρηθεί από την Τρίπολη στην Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίου (TPAO).
Τουρκικά δημοσιεύματα αναφέρουν ότι η ενέργεια της Αιγύπτου αποτελεί άμεση αντίδραση στη συνεργασία Άγκυρας–Τρίπολης.
