Αφού γνώρισαν βραδύτερη οικονομική ανάπτυξη από την υπόλοιπη ζώνη του ευρώ στην δεκαετία πριν από την πανδημία, οι οικονομίες της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Ελλάδας ξεπερνούν με τις επιδόσεις τους την περιοχή, μετά την Covid εποχή.

Αυτό διαπιστώνει η Goldman Sachs στο τελευταίο σημείωμά της για τη Νότια Ευρώπη, αναμένοντας ότι η σταθερή ανάπτυξη της κατανάλωσης και η ανθεκτικότητα των επενδύσεων θα συνεχιστούν με βάση την αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος πάνω από το μέσο όρο και μια σταθερή αγορά εργασίας.

Επίσης, η σχετικά χαμηλότερη έκθεσή τους στους δασμούς των ΗΠΑ και στον κινεζικό βιομηχανικό ανταγωνισμό έχουν διευκολύνει την σχετικά πιο ανθεκτική μεταποιητική δραστηριότητα, με την Πορτογαλία να αποτελεί την εξαίρεση. Επιπλέον, η μερίδα του λέοντος από ό,τι απομένει στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης θα πρέπει να συνεχίσει να υποστηρίζει τις κεφαλαιουχικές δαπάνες σε αυτές τις τρεις χώρες, καθώς η δημοσιονομική πολιτική παραμένει προσεκτική και οι λόγοι χρέους προς ΑΕΠ βρίσκονται σε φθίνουσα πορεία.

Σύμφωνα με την Goldman Sachs, η ανάκαμψη μετά την πανδημία σε αυτές τις οικονομίες συχνά εξηγείται από την ώθηση από τις τουριστικές υπηρεσίες. Αν και η αύξηση του τουρισμού συνέβαλε στην ανάκαμψη της ανάπτυξης, η αναζωογόνηση της δραστηριότητας των υπηρεσιών έχει επεκταθεί πέρα από τον παραδοσιακό τομέα, με μέση αύξηση στις υπηρεσίες υψηλής αξίας (ακίνητα, χρηματοοικονομικά) σχεδόν διπλάσια από ό,τι στις υπηρεσίες ταξιδιού και φιλοξενίας.

Νότια Ευρώπη—Outlook του 2025: Η ανατροπή της μοίρας

Η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα αναπτύχθηκαν με βραδύτερο ρυθμό από την υπόλοιπη ζώνη του ευρώ τη δεκαετία που προηγήθηκε της πανδημίας. Ωστόσο, από το 2022 η οικονομική δραστηριότητα και στις τρεις οικονομίες έχει ενισχυθεί, με τον μέσο ρυθμό ανάπτυξής τους να υπερβαίνει εκείνον στη ζώνη του ευρώ κατά περίπου 2 ποσοστιαίες μονάδες.

Αυτή η σταθερή οικονομική δυναμική αντικατοπτρίστηκε στην αύξηση των επενδύσεων και της κατανάλωσης, με την ιδιωτική κατανάλωση στις τρεις οικονομίες να ξεπερνά τη ζώνη του ευρώ με περιθώριο μεταξύ 2% και 7%, εξηγεί η Goldman Sachs. 

Οδηγός η αύξηση της κατανάλωσης

Η Goldman Sachs αναμένει ότι η αύξηση της κατανάλωσης και η επενδυτική ανθεκτικότητα θα διατηρηθούν στη Νότια Ευρώπη λόγω της αύξησης του διαθέσιμου εισοδήματος πάνω από το μέσο όρο και μιας σταθερής αγοράς εργασίας.

Η απασχόληση βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί στην Ισπανία και την Πορτογαλία και τα ποσοστά απασχόλησης είναι τα υψηλότερα των τελευταίων 30 ετών και στις τρεις χώρες.

Αναμένει, επίσης, ότι η αύξηση του ΑΕΠ θα επιβραδυνθεί στην Ισπανία από 3% το 2024, αλλά θα παραμείνει ισχυρή στο 2% το 2025. 

Στο βασικό της σενάριο για στοχευμένους δασμούς των ΗΠΑ στην Ευρώπη – με επίκεντρο τις εξαγωγές που σχετίζονται με αυτοκίνητα – η Goldman Sachs εκτιμά ότι το πραγματικό ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ θα φτάσει στο 0,5% και το διπλάσιο σε ένα καθοδικό σενάριο όπου ο εκλεγμένος πρόεδρος Τραμπ επιβάλλει 10% γενικό δασμό.

Η σχετικά χαμηλότερη έκθεση στους δασμούς των ΗΠΑ και στον κινεζικό βιομηχανικό ανταγωνισμό στις τρεις οικονομίες έχει διευκολύνει τη σχετικά πιο ανθεκτική μεταποιητική δραστηριότητα, με εξαίρεση την Πορτογαλία. Το πιο εντυπωσιακό παράδειγμα είναι η Ελλάδα, όπου η μεταποιητική δραστηριότητα είναι πλέον 20% πάνω από το επίπεδο του 2019 και ο ανταγωνισμός από τα κινεζικά βιομηχανικά προϊόντα είναι ο χαμηλότερος μεταξύ των τριών χωρών. 

Η στοχευμένη δημοσιονομική στήριξη συνεχίζεται

Ενώ η Ευρώπη συνεχίζει να συζητά τις στρατηγικές της προτεραιότητες και αγωνίζεται να συντονίσει τη δημοσιονομική πολιτική, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα μπορούν ακόμα να βασίζονται στην υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης.

Η μερίδα του λέοντος των Εθνικών Σχεδίων Ανάκαμψης είναι ακόμα προς αξιοποίηση, που κυμαίνεται από 7% έως 10% του ΑΕΠ του 2024 στις αντίστοιχες χώρες και έχει προγραμματιστεί να δαπανηθεί πριν από το 2026. 

Ακόμη και σε ένα σενάριο όπου αποδεικνύεται η εφαρμογή των τριών εθνικών σχεδίων να είναι ελλιπείς, οι ευρωπαϊκές εκταμιεύσεις θα επιτρέψουν στις τρεις χώρες να επεκτείνουν τις κεφαλαιουχικές δαπάνες, ενώ τα δημοσιονομικά υπόλοιπα παραμένουν υψηλότερα από τη ζώνη του ευρώ κατά μέσο όρο.

Στην Πορτογαλία, η κυβέρνηση προβλέπει ότι το δημοσιονομικό ισοζύγιο θα παραμείνει θετικό ακόμη και με τις πληρωμές τόκων.

Σε αυτό το πλαίσιο, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης θα συνεχίσει να παρέχει θετική ώθηση ανάπτυξης για το ΑΕΠ το 2025. Εν τω μεταξύ, καθώς η δημοσιονομική πολιτική συνεχίζει να είναι συνετή, οι λόγοι χρέους προς ΑΕΠ παραμένουν σε φθίνουσα πορεία. 

Δυναμική έως το 2025

Η συνήθης εξήγηση για την υπεραπόδοση της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Ελλάδας κατά την ενεργειακή κρίση μετά την πανδημία είναι η ένταση των υπηρεσιών αυτών των οικονομιών και η ώθηση ειδικότερα από τον τουριστικό τομέα.

Ενώ αυτό το χαρακτηριστικό έχει συμβάλει στην ταχύτερη ανάκαμψη, η αναβίωση της δραστηριότητας των υπηρεσιών έχει επεκταθεί πέρα από τον τουριστικό τομέα, με μέση αύξηση στις υπηρεσίες υψηλής αξίας (ακίνητα, χρηματοοικονομικά) σχεδόν διπλάσια από ό,τι στις υπηρεσίες ταξιδιού και φιλοξενίας. Η Ελλάδα είναι η σχετική εξαίρεση σε αυτή την τάση. 

Η ανάκαμψη της μεταποιητικής δραστηριότητας και η στροφή προς υπηρεσίες υψηλότερης προστιθέμενης αξίας διευκόλυναν την ανάκαμψη της παραγωγικότητας της εργασίας σε αυτές τις τρεις χώρες. Και στις τρεις, η αύξηση της παραγωγικότητας ξεπέρασε τις επιδόσεις της υπόλοιπης ζώνης του ευρώ, με την Ισπανία να έχει την πιο αργή κάλυψη.

Οι επενδύσεις κεφαλαίου ως ποσοστό του ΑΕΠ έχουν αρχίσει να βελτιώνονται, κυρίως στην Ελλάδα, αλλά εξακολουθούν να υστερούν σε σχέση με την υπόλοιπη περιοχή. 

Για το μέλλον, σύμφωνα με την Goldman Sachs, οι δυνατότητες κάλυψης της ανάπτυξης που έχουν επιδείξει η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα μετά την πανδημία παραμένει σε ισχύ.

Ως εκ τούτου, αναμένει ότι η οικονομική υπεραπόδοση και η σχετική αύξηση της παραγωγικότητας θα συνεχιστούν το 2025, αν και με βραδύτερο ρυθμό από ό,τι φέτος. Επομένως, διατηρεί μια εποικοδομητική στάση για τις τρεις οικονομίες και το δημόσιο χρέος τους.

Διαβάστε ακόμη: