Κλυδωνισμούς στην αγορά σκαφών αναψυχής, και μάλιστα σοβαρούς, προκαλεί το κύμα εκποιήσεων σκαφών που αγοράστηκαν με επιδότηση από το ΕΣΠΑ τα προηγούμενα χρόνια.
Οι τιμές των μεταχειρισμένων σκαφών, σύμφωνα με μεσιτικές πηγές, διολισθαίνουν ενώ μεγάλες εκπτώσεις της τάξης του 40% ζητούν δυνητικοί αγοραστές και για τα νεότευκτα, ειδικά όσα ναυπηγούνται στη χώρα μας.
«Απαξιώνεται κυριολεκτικά η αξία σκαφών που έχουν αγοραστεί χωρίς επιδότηση, με αποτέλεσμα σημαντικές ζημίες για τους ιδιοκτήτες τους», αναφέρει δικηγόρος που ειδικεύεται στα σκάφη αναψυχής.
Και αυτό διότι πλέον στην αγορά υπάρχουν δύο κατηγορίες σκαφών: «Αυτά που αγοράστηκαν στην τιμή τους την πραγματική κι αυτά που αγοράστηκαν με επιδότηση στη μισή τιμή. Οταν αυτά που επιδοτήθηκαν βγαίνουν προς πώληση, βγαίνουν σε τιμές ακόμη και 50% χαμηλότερες από τα υπόλοιπα. Δύο τιμές δηλαδή για το ίδιο περιουσιακό στοιχείο», εξηγεί. Η υπόθεση τείνει να εξελιχθεί σε ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα στρέβλωσης της αγοράς και του ανταγωνισμού από ανεπαρκώς σχεδιασμένη χορήγηση επιδοτήσεων, σημειώνει άλλη πηγή.
Περισσότερα από 1.000 τέτοια σκάφη –ιστιοπλοϊκά, καταμαράν, αλλά και φουσκωτά– εκτιμάται από μεσίτες και εμπόρους ότι έχουν αγοραστεί με επιδότηση 50% στο πλαίσιο του προγράμματος του ΕΣΠΑ «Ενίσχυση της ίδρυσης και λειτουργίας νέων τουριστικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων», στο οποίο περιελήφθη και η εν λόγω δράση για τον θαλάσσιο τουρισμό και ειδικότερα την απόκτηση επαγγελματικών σκαφών αναψυχής.
Το πρόγραμμα προκηρύχθηκε επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και ο προϋπολογισμός του αυξήθηκε κατά τη διάρκεια ισχύος του προκειμένου να καλύψει τη ζήτηση, αναφέρουν σύμβουλοι επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό. Ωστόσο, μεγάλο μέρος του προϋπολογισμού απορροφήθηκε από καινούργιες επιχειρήσεις συμφερόντων φυσικών προσώπων, που δεν σχετίζονταν με τα επαγγελματικά σκάφη αναψυχής – σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.
Κύκλοι της αγοράς σημειώνουν ότι ποσοστό της τάξης του 15% ή και υψηλότερο των εν Ελλάδι εγγεγραμμένων ως επαγγελματικά σκάφη αναψυχής είναι επιδοτημένο. Αμφισβητούν δε κατά πόσο λειτούργησαν όλα πραγματικά ως επαγγελματικά και όχι ως ιδιωτικά.
Προσθέτουν επίσης ότι με δεδομένο ότι η συγκεκριμένη δραστηριότητα, δηλαδή της εκμετάλλευσης επαγγελματικών σκαφών αναψυχής, προβλέπεται αφορολόγητη, είτε αυτή γίνεται μέσω Ιδιωτικής Κεφαλαιουχικής Εταιρείας (ΙΚΕ) είτε μέσω Ναυτιλιακών Εταιρειών Πλοίων Αναψυχής (ΝΕΠΑ) είτε μέσω οιασδήποτε άλλης μορφής εταιρείας, εγείρεται και ζήτημα διαφυγόντων δυνητικών εσόδων του Δημοσίου.
Ούτε προβλέπεται κάποια αυστηρή προϋπόθεση απασχόλησης εργατικού προσωπικού. Προβλέπεται μόνο η υποχρέωση χρήσης του σκάφους ως επαγγελματικό για πέντε έτη.
Το κόλπο
Καθώς ένα μεγάλο μέρος των επιδοτούμενων αυτών σκαφών ναυπηγήθηκε και παραδόθηκε τα αμέσως προηγούμενα χρόνια, γεννάται το ερώτημα πόσο σύννομες είναι οι πωλήσεις τους, οι οποίες αυτή τη στιγμή πιέζουν τις αξίες στην αγορά μεταχειρισμένων και νεότευκτων. Οπως εξηγούν μεσιτικές και νομικές πηγές, οι πωλητές αξιοποιούν ένα κενό στον σχεδιασμό της επιδότησης. Με βάση το πρόγραμμα, απαγορεύεται η πώληση του σκάφους για πέντε χρόνια, όχι όμως και πλειοψηφικού μεριδίου της εταιρείας που ελέγχει το σκάφος.
Ετσι, αγοραστές που προσελκύονται από τις λίαν ανταγωνιστικές τιμές, αγοράζουν το μεγαλύτερο μέρος του μετοχικού κεφαλαίου των εταιρειών αυτών, αφήνοντας τους προηγούμενους ιδιοκτήτες με ένα πολύ μικρό ποσοστό να εξακολουθούν να συμμετέχουν. Εταιρείες ναυπήγησης φουσκωτών στην Ελλάδα, που είδαν τα προηγούμενα χρόνια τις πωλήσεις τους να μεγεθύνονται και από αυτές τις επιδοτήσεις, δέχονται τώρα σημαντικές πιέσεις για μεγάλες εκπτώσεις.
«Οταν κάποιος έχει πληρώσει από την τσέπη του μόνο 200.000 ευρώ για ένα σκάφος 400.000 ευρώ, είναι ικανοποιημένος με πολύ λιγότερα χρήματα όταν το πουλάει σε σχέση με αυτόν που το αγόρασε ολόκληρο με δικά του χρήματα 400.000», σημειώνει επιχειρηματίας που δραστηριοποιείται στις πωλήσεις τέτοιων σκαφών.
Ένα μεγάλο μέρος των επιδοτήσεων χρηματοδότησε και εξαγορές ιστιοπλοϊκών και καταμαράν, τα περισσότερα εκ των οποίων ναυπηγήθηκαν στη Γαλλία.
«Τα πρώτα εξ αυτών έφτασαν στην Ελλάδα ενώ το πρώτο κύμα της πανδημίας κλιμακωνόταν. Δούλεψαν ως επαγγελματικά σκάφη για περιορισμένο χρόνο, δεδομένης και της συγκυρίας, και πολλοί από τους ιδιοκτήτες τους θεωρούν ότι είναι τώρα ώρα να πάρουν τα χρήματά τους πίσω», ισχυρίζονται πηγές της αγοράς, που πιθανολογούν ότι αυτός ήταν και ο στόχος από την αρχή.
Άλλες πλευρές διατυπώνουν προβληματισμό και για το κατά πόσον η όλη διαδικασία «επέτρεψε σε άδηλους πόρους να επενδυθούν στην απόκτηση σκάφους και να προικίσουν με “πόθεν έσχες” τους δικαιούχους τους όταν μεταπωλήσουν την εταιρεία ή το σκάφος».
