Οι αυξήσεις μισθών επιβραδύνονται στην Ευρωζώνη, σύμφωνα με τον τελευταίο δείκτη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ενώ η Ελλάδα παραμένει ουραγός στην κάλυψη των εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Παρά τη σχετική πρόοδο των τελευταίων ετών, η χώρα εξακολουθεί να απέχει σημαντικά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, γεγονός που περιορίζει τις δυνατότητες των εργαζομένων να διεκδικήσουν υψηλότερους μισθούς εν μέσω ακρίβειας και επίμονων πληθωριστικών πιέσεων.
Κάμψη των αυξήσεων μισθών το 2025
Σύμφωνα με τον δείκτη ECB wage tracker, ο οποίος καταγράφει τις τάσεις των συλλογικών διαπραγματεύσεων σε επτά χώρες της Ευρωζώνης, το 2025 προβλέπεται επιβράδυνση στον ρυθμό αύξησης των μισθών. Συγκεκριμένα, οι αυξήσεις που προκύπτουν από συλλογικές συμβάσεις περιορίζονται στο 2,8% (από 4,9% το 2024), όταν εξαιρεθούν οι εφάπαξ καταβολές που έδωσαν προσωρινή ώθηση πέρυσι. Αν αυτές συμπεριληφθούν, η αύξηση για το 2025 ανέρχεται σε 3,8%, έναντι 4,2% το 2024.
Η ΕΚΤ αποδίδει τη μείωση σε δύο κυρίως παράγοντες: αφενός στο γεγονός ότι πολλές μεγάλες αυξήσεις καταβλήθηκαν πρόωρα το 2024, αφετέρου στην απουσία των εφάπαξ πληρωμών για το 2025.
Σύμφωνα με τις μακροοικονομικές προβλέψεις Μαρτίου 2025, η μισθολογική δαπάνη ανά εργαζόμενο στην Ευρωζώνη θα αυξηθεί κατά 3,4%, με διαρκή κάμψη ανά τρίμηνο (από 3,8% το α’ τρίμηνο στο 2,8% το δ’ τρίμηνο του 2025).
Η Ελλάδα των «μη καλυπτόμενων»
Ειδικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία για την κάλυψη των εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις, έναν δείκτη-κλειδί για την ικανότητα αύξησης των μισθών. Η Ελλάδα καταγράφει το χαμηλότερο ποσοστό στην Ευρωζώνη, με μόλις 19,5% των εργαζομένων να καλύπτονται από κάποια σύμβαση.
Πρόκειται για σημαντική βελτίωση σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία, όταν το ποσοστό κινούνταν σε μονοψήφια νούμερα – μόλις 10% κατά την περίοδο 2013–2023. Το 2024 ανέβηκε στο 16%, ενώ η τρέχουσα μέτρηση για το πρώτο τρίμηνο του 2025 δείχνει μια ήπια άνοδο, επιβεβαιώνοντας τη σταδιακή αποκατάσταση των συλλογικών μηχανισμών στην ελληνική αγορά εργασίας.
Ωστόσο, η απόσταση από τις υπόλοιπες χώρες είναι χαοτική: Αυστρία 72,2%, Ολλανδία 60,2%, Γαλλία 52,4%, Ισπανία 52%, Γερμανία 45%, Ιταλία 43,4%. Ο μέσος όρος της Ευρωζώνης ανέρχεται σε 48,5%.
Συλλογικές συμβάσεις: το ευρωπαϊκό «όπλο» κατά της ακρίβειας
Η σημασία των συλλογικών συμβάσεων για την αύξηση των μισθών είναι ιδιαίτερα έντονη σε περιόδους πληθωριστικών πιέσεων, όπως αυτή που διέρχεται η Ευρώπη. Σε πολλές χώρες, οι εργοδοτικές και εργατικές οργανώσεις κατέληξαν σε συμφωνίες-γέφυρα για την κάλυψη του χαμένου διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών.
Αντιθέτως, στην Ελλάδα, η χαμηλή διείσδυση των συλλογικών συμβάσεων και η καθυστέρηση στην εφαρμογή ενός νέου εργασιακού πλαισίου δεν επιτρέπουν τη λειτουργία τέτοιων μηχανισμών προσαρμογής, με αποτέλεσμα ο κατώτατος μισθός να παραμένει ο μοναδικός μοχλός αύξησης αποδοχών για εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους.
Το στοίχημα της περιόδου είναι αν η ελληνική οικονομία θα μπορέσει να ενισχύσει τους θεσμούς που επιτρέπουν οργανωμένη και θεσμική αναπροσαρμογή των μισθών, ειδικά ενόψει των προκλήσεων του 2026, με την αναμενόμενη αποκλιμάκωση της ανάπτυξης και τη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής.
