Γιατί υποβάθμισε ο Fitch την πιστοληπτική ικανότητα των ΗΠΑ; Λόγω δημοσιονομικών ανησυχιών, επιδείνωσης της διακυβέρνησης καθώς και όξυνση της πολιτικής πόλωσης, αντανάκλαση της οποίας υπήρξε εν μέρει η εξέγερση των οπαδών του Ντόναλντ Τραμπ, στις 6 Ιανουαρίου 2021, απαντά ο Ρίτσαρντ Φράνσις, ανώτερος διευθυντής του οίκου αξιολόγηση
Όπως σημειώνει το βρετανικό πρακτορείο, σε μια κίνηση που αιφνιδίασε τους επενδυτές ο Fitch υποβάθμισε την Τρίτη τις ΗΠΑ σε AA+ από ΑΑΑ, επικαλούμενος την επιδείνωση της δημοσιονομικής κατάστασης για τα επόμενα τρία χρόνια και το ζήτημα των διαπραγματεύσεων για την αύξηση του ανώτατου ορίου χρέους, που επανέρχεται τακτικά στο προσκήνιο απειλώντας την ικανότητα της κυβέρνησης να πληρώνει τους λογαριασμούς της.
Οι εξηγήσεις ανώτερου στελέχους του Fitch
Ο Ρίτσαρντ Φράνσις δήλωσε ότι ο οίκος στήριξε την απόφασή του εν μέρει σε αυτό που αντιλαμβάνεται ως επιδείνωση της διακυβέρνησης των ΗΠΑ που μειώνει την εμπιστοσύνη στην ικανότητα της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει τα δημοσιονομικά ζητήματα και το χρέος.
Αυτή η επιδείνωση, καθώς και η αυξημένη πόλωση στο εσωτερικό της χώρας, κατέστησαν σαφείς στην εξέγερση της 6ης Ιανουαρίου, την οποία ο οργανισμός επισήμανε σε συναντήσεις με το υπουργείο Οικονομικών πριν ανακοινώσει την υποβάθμιση.
«Ήταν κάτι που επισημάναμε, επειδή απλώς αποτελεί αντανάκλαση της επιδείνωσης της διακυβέρνησης. Είναι ένα από τα πολλά στοιχεία», δήλωσε.
«Έχετε το ανώτατο όριο του χρέους, έχετε την 6η Ιανουαρίου. Σαφώς, αν κοιτάξετε την πόλωση και στα δύο κόμματα, οι Δημοκρατικοί έχουν πάει πιο αριστερά και οι Ρεπουμπλικάνοι πιο δεξιά, οπότε ο μεσαίος χώρος ουσιαστικά καταρρέει», δήλωσε ο Francis, προσθέτοντας ότι «δεν κατηγορούμε το ένα ή το άλλο κόμμα για τη δημοσιονομική κατάσταση».
Ο Fitch, που ανήκει στον όμιλο μέσων ενημέρωσης Hearst, είναι ο δεύτερος μεγάλος οίκος αξιολόγησης που αφαιρεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες την αξιολόγηση τριπλού Α, μετά την Standard & Poor’s που είχε προχωρήσει σε αυτή την ενέργεια το 2011.
Οι αξιωματούχοι της S&P που είχαν λάβει εκείνη τη σημαδιακή απόφαση πριν από περισσότερο από μια δεκαετία δήλωσαν πρόσφατα στο Reuters ότι αισθάνονται δικαιωμένοι για την απόφασή τους να μειώσουν την άριστη αξιολόγηση των ΗΠΑ, η οποία, όπως είπαν τότε, οφειλόταν στην αυξημένη πολιτική πόλωση και στα ανεπαρκή βήματα για τη διόρθωση των δημοσιονομικών προοπτικών της χώρας. 
Αντιδράσεις από την κυβέρνηση
Η ενέργεια του Fitch πάντως προκάλεσε την κριτική της υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ Τζάνετ Γέλεν, η οποία τη χαρακτήρισε «αυθαίρετη και βασισμένη σε ξεπερασμένα δεδομένα».
Ο οικονομικός σύμβουλος του Λευκού Οίκου Τζάρεντ Μπερνστάιν δήλωσε την Τετάρτη στο CNBC ότι η χρονική στιγμή της υποβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας της αμερικανικής κυβέρνησης από τον Fitch δεν είχε κανένα νόημα, χαρακτηρίζοντας την απόφαση παράξενη και αυθαίρετη.
Όταν ρωτήθηκε για τη χρονική στιγμή της απόφασης του Fitch, ο Φράνσις είπε ότι ο οίκος ήθελε να πάρει λίγο χρόνο μετά την πρόσφατη συμφωνία για το χρέος για να αξιολογήσει τις μακροχρόνιες ανησυχίες γύρω από τη διακυβέρνηση και το προφίλ χρέους της χώρας.
«Θέλαμε να ρίξουμε πραγματικά μια βαθιά ματιά σε αυτά τα ζητήματα», δήλωσε ο Φράνσις. Ο ίδιος τόνισε ότι η απόφαση για τη μείωση της κορυφαίας αξιολόγησης της χώρας, η οποία ελήφθη τη Δευτέρα, προέκυψε από την επιδείνωση του προφίλ χρέους της χώρας – για παράδειγμα, του λόγου μεταξύ του χρέους της γενικής κυβέρνησης των ΗΠΑ και του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος – η οποία έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια αρκετών ετών.
Τα υψηλότερα επιτόκια είναι επίσης πιθανό να καταστήσουν το βάρος του χρέους της χώρας πιο βαρύ για να διατηρηθεί, πρόσθεσε.
«Και νομίζω ότι, προφανώς, η ίδια η συζήτηση για το ανώτατο όριο του χρέους αναδεικνύει αυτό το μπρα ντε φερ και την πόλωση που έχουμε δει, και συμβαίνει κάθε δύο χρόνια τώρα από το 2011, λίγο πολύ», δήλωσε ο Φράνσις.
Θα μεταβληθεί εκ νέου η αξιολόγηση;
Η τελευταία αναστολή του ανώτατου ορίου χρέους, που συμφωνήθηκε τον Ιούνιο, θα διαρκέσει μέχρι τις αρχές του 2025, οπότε είναι πιθανή μια νέα πολιτική συζήτηση γύρω από το όριο δανεισμού, πρόσθεσε.
Για να αναβαθμιστεί η αξιολόγηση των Ηνωμένων Πολιτειών θα πρέπει να υπάρξει ένας συνδυασμός παραγόντων, όπως η σταθεροποίηση του χρέους σε σχέση με το ΑΕΠ, και ενδεχομένως μια μόνιμη αναστολή του ανώτατου ορίου χρέους, είπε ο Φράνσις.
Ο ίδιος πάντως ξεκαθάρισε ότι δεν προβλέπει νέες υποβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας των ΗΠΑ.
«Αυτό θα αναδείκνυε απλώς την πραγματική πολιτική πόλωση και το είδος της επιδείνωσης της διακυβέρνησης που έχουμε ήδη σημειώσει. Μια υποβάθμιση κατά δύο βαθμίδες θα ήταν αρκετά σκληρή», εξήγησε.
