Το κτήριο Marriner Eccles, η έδρα του Συμβουλίου της Ομοσπονδιακής Τράπεζας , βρίσκεται μπροστά στη Λεωφόρο Συντάγματος στην Ουάσιγκτον, DC και σε σχετικά μικρή απόσταση με τα πόδια από τη Δυτική Πτέρυγα του Λευκού Οίκου. Όμως, για όσους εργάζονται για τη Fed και εργάζονται για τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, η απόσταση είναι άπειρη.
Ο Ντόναλντ Τραμπ θέλει χαμηλά επιτόκια. Το είπε και το βήμα του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός «γιατί ξέρει καλά από επιτόκια». Το Συμβούλιο της Federal Reserve από την άλλη είναι επιφορτισμένο με την προώθηση της πλήρους απασχόλησης και του χαμηλού πληθωρισμού . Οι ιδέες ακούγονται κάπως παρόμοιες. Αλλά συχνά, δεν είναι. Και όταν διαφέρουν μεταξύ τους, τότε μπορεί να ξεσπάσουν εντάσεις.
Η Fed συνεδριάζει σήμερα, στην πρώτη της συνάντηση για το 2025 και υπό τον νέο πρόεδρο Τραμπ.
Η ανθεκτική οικονομία των ΗΠΑ και οι σταθερές πιέσεις στις τιμές έχουν αφήσει στη Fed ελάχιστο περιθώριο να μειώσει το κόστος δανεισμού, παρά τις πιέσεις που ασκεί ο νέος πρόεδρος για περαιτέρω δημοσιονομική χαλάρωση. Ο Αμερικανός τραπεζίτης Τζερόμ Πάουελ έχει επαναλάβει το τελευταίο διάστημα ότι η Fed δεν βρίσκεται σε μια προκαθορισμένη πορεία, αφήνοντας ανοιχτή την πόρτα για αυξήσεις επιτοκίων εάν οι πολιτικές της νέας κυβέρνησης ωθήσουν τον πληθωρισμό υψηλότερα.
Η «κόντρα» Πάουελ – Τραμπ έχει παρελθόν, με τον πρόεδρο των ΗΠΑ να τονίζει σε κάθε περίπτωση ότι ο ίδιος ως επιχειρηματίας «γνωρίζει περισσότερα για τα επιτόκια από τη Fed».
Οι απαιτήσεις του Τραμπ
Αυτό που μένει να διαφανεί απόψε είναι πώς θα αποκρούσει ο Πάουελ τις πιέσεις του Ντόναλντ Τραμπ. «Με τις τιμές του πετρελαίου να πέφτουν, θα απαιτήσω παράλληλα να πέσουν τα επιτόκια αμέσως», είπε χαρακτηριστικά ο Τραμπ στο πλήθος επιχειρηματιών και πολιτικών που συγκεντρώθηκαν στο Νταβός της Ελβετίας, προσθέτοντας ότι «ομοίως θα πρέπει να πέφτουν σε όλο τον κόσμο».
«Τα επιτόκια πρέπει να μας ακολουθούν», πρόσθεσε, σε μια προφανή αναφορά στην κατεύθυνση που θέλει να πάρει η νομισματική πολιτική των ΗΠΑ.
Ο Τραμπ δεν έχει κρύψει ότι επιθυμεί να ελέγξει τη Fed αλλά δεν μπορεί να απολύσει τον Πάουελ
Το σχόλιο του νέου προέδρου ήταν το τελευταίο σημάδι μιας πιθανής συγκρουσιακής πορείας μεταξύ Τραμπ και Τζερόμ Πάουελ τους επόμενους μήνες. Σε συνέντευξη Τύπου στις 7 Ιανουαρίου, ο Τραμπ είπε επίσης ότι «τα επιτόκια είναι πολύ υψηλά».
Η «κόντρα» Πάουελ – Τραμπ έχει παρελθόν, με τον πρόεδρο των ΗΠΑ να τονίζει σε κάθε περίπτωση ότι ο ίδιος ως επιχειρηματίας «γνωρίζει περισσότερα για τα επιτόκια από τη Fed». Και μάλιστα η διαμάχη έγινε και επί προσωπικού. Το 2019, ο Τραμπ, ο οποίος είχε διορίσει πρόεδρο τον Πάουελ το 2018, ήταν δυσαρεστημένος με την αύξηση των επιτοκίων της Fed έστω και ελαφρώς στο 2,25%. Στη συνέχεια, όταν το επιτόκιο των ομοσπονδιακών κεφαλαίων μειώθηκε στο 2%, ο Τραμπ δεν ήταν σίγουρος ποιος ήταν ο μεγαλύτερος εχθρός, ο πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίνγκ ή ο Τζερόμ Πάουελ.
Ο Τραμπ δεν έχει κρύψει ότι επιθυμεί να ελέγξει τη Fed αλλά δεν μπορεί να απολύσει τον Πάουελ επειδή η κεντρική τράπεζα διοικείται ως ανεξάρτητη υπηρεσία από το 1951. Μάλιστα θα ήθελε να αποχωρήσει ο Πάουελ, αλλά ο πρόεδρος είπε ότι θα υπηρετήσει μέχρι τη λήξη της τετραετούς θητείας του το 2026. Στην πραγματικότητα, πριν από τις εκλογές του 2024, ο Πάουελ ρωτήθηκε αν θα παραιτηθεί εάν κέρδιζε ο Τραμπ και ο Πάουελ είπε κατηγορηματικά: «Όχι».
Η συνεδρίαση
Με τον Πάουελ, λοιπόν να δείχνει αποφασισμένος ότι δεν θα υποκύψει στις πιέσεις του Λευκού Οίκου, η απόφαση της Fed να διατηρήσει τα επιτόκια αμετάβλητα την Τετάρτη, θεωρείται εν πολλοίς ειλημμένη. Ως εκ τούτου, οι αγορές στρέφουν την προσοχή τους πλέον στην ρητορική που θα επιλεγεί αλλά και στο πώς θα διαμορφωθεί το λεγόμενο dot plot που δείχνει τις μελλοντικές κινήσεις των επιτοκίων. Και σίγουρα, μεγάλο ενδιαφέρον θα έχει η καθιερωμένη συνέντευξη τύππυ
Στην Ευρώπη
Στην ευρωζώνη, οι πολιτικές του Τραμπ είναι πιθανό να επηρεάσουν τις νομισματικές αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας τους επόμενους μήνες, επιταχύνοντας ενδεχομένως τις μειώσεις των επιτοκίων και επηρεάζοντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες. Και οι οικονομολόγοι προβλέπουν ένα διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ της νομισματικής πολιτικής των ΗΠΑ και της ευρωζώνης. Ενώ η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ είναι πιθανό να διατηρήσει τα επιτόκια σταθερά ή ακόμη και να σφίξει την πολιτική για την καταπολέμηση των πληθωριστικών πιέσεων, η ΕΚΤ αναμένεται να συνεχίσει να μειώνει τα επιτόκια. 
Αύριο λοιπόν, τη σκυτάλη παίρνει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Οι αναλυτές διατηρούν τη προοπτική για τέσσερις μειώσεις της τάξης των 25 μονάδων βάσης το 2025 και περιμένουν ότι έτσι θα κινηθούν οι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας τόσο στη συνεδρίαση της εβδομάδας, όσο και στου Μαρτίου, όμως, αρχίζουν να αποκλίνουν για το Απρίλιο και έπειτα, τοποθετώντας το επιτόκιο καταθέσεων στο τέλος του έτους στο 1,25% – 2,5% στο τέλος του έτους, από 3% που είναι τώρα.
Από την πλευρά των υπευθύνων χάραξης πολιτικής δεν φαίνεται προς το παρόν να αλλάζει κάτι ως προς τη βασική κατεύθυνση. Στο Νταβός επανέλαβαν ότι έρχονται περισσότερες μειώσεις επιτοκίων με τον πληθωρισμό να διαμορφώνεται στο 2% τους επόμενους μήνες και με δεδομένο ότι ο Τραμπ δεν έχει αποσαφηνίσει για την ώρα κάτι σχετικά με την εμπορική πολιτική με την Ευρώπη. Οι αναλυτές δεν περιμένουν κάποια αλλαγή πριν τις τριμηνιαίες προβλέψεις του Μαρτίου, στις οποίες θα ενσωματώνονται τα νέα δεδομένα από την πολιτική των ΗΠΑ.
«Οι αποφάσεις του Ιανουαρίου και του Μαρτίου είναι ουσιαστικά μια ολοκληρωμένη συμφωνία», δήλωσε ο Piet Christiansen, επικεφαλής στρατηγικής στη Danske Bank. «Μόλις πλησιάσουμε στο ουδέτερο σημείο, θα ξεκινήσει μια ευρύτερη συζήτηση. Εστιάζουμε στη συνάντηση του Απριλίου που θα είναι το “πεδίο μάχης”», είπε.
Τι θα κάνει ο Καναδάς
Τον επιτοκιακό χορό της εβδομάδας αναμένεται πάντως να ανοίξει η Τράπεζα του Καναδά, η οποία αναμένεται να καθορίσει την πολιτική της λίγες ώρες νωρίτερα από τη Fed σήμερα.
Η Τράπεζα του Καναδά μείωσε τα επιτόκια πιο επιθετικά από οποιαδήποτε άλλη μεγάλη κεντρική τράπεζα κατά τη διάρκεια αυτού του κύκλου χαλάρωσης. Τα τελευταία στοιχεία του ΔΤΚ έδειξαν πτώση του πληθωρισμού στο 1,8% ετησίως τον Δεκέμβριο, ανοίγοντας τον δρόμο για περαιτέρω μείωση κατά 25 μονάδες βάσης στη συνεδρίαση του Ιανουαρίου.
Ωστόσο, οι επενδυτές τιμολόγησαν μόνο μια επιπλέον περικοπή μετά από αυτό και η BoC ενδέχεται σύντομα να ακολουθήσει τη Fed στην παύση. Αυτό δεν έδωσε μεγάλη ανακούφιση στο καναδικό δολάριο , το οποίο υποχωρεί κοντά στα χαμηλά πέντε ετών έναντι του αμερικανικού ομολόγου του. Ακόμα κι αν η BoC έδειχνε ότι ο κύκλος μείωσης των επιτοκίων πλησιάζει στο τέλος, η πολιτική αβεβαιότητα μετά την παραίτηση του πρωθυπουργού Τζάστιν Τριντό και η απειλή δασμών 25% σε όλες τις καναδικές εισαγωγές στις ΗΠΑ από τον Τραμπ κρέμονται πάνω από την οικονομία.
Ως εκ τούτου, η BoC θα προτιμήσει πιθανώς να διατηρήσει τις επιλογές της ανοιχτές και απλώς να σηματοδοτήσει έναν πιο αργό ρυθμό χαλάρωσης προς τα εμπρός παρά μια παύση.
Οι επόμενες κινήσεις για τις κεντρικές τράπεζες
Για την Hélène Baudchon, ανώτερη οικονομολόγο στην BNP Paribas, οι ΗΠΑ θα αντιμετωπίσουν τις πληθωριστικές επιπτώσεις των «Trumponomics», ενός μείγματος εμπορικού προστατευτισμού και επεκτατικών δημοσιονομικών πολιτικών που θα μπορούσαν να διατηρήσουν τις πιέσεις στις τιμές και να αναγκάσουν τη Fed να διατηρήσει το status quo στα επιτόκια.
Για την ευρωζώνη, βλέπει διαφορετική τροχιά: «Η αναμενόμενη ενίσχυση της ανάπτυξης θα παραμείνει περιορισμένη, αλλά η επιστροφή του πληθωρισμού στον στόχο του 2% θα εξασφαλιστεί, επιτρέποντας στην ΕΚΤ να συνεχίσει τις μειώσεις των επιτοκίων της».
Στην Bank of America, ο οικονομολόγος Ruben Segura-Cayuela προειδοποιεί ότι ένας δασμός 10% στις εισαγωγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα μπορούσε να επιβαρύνει την οικονομική δραστηριότητα, μειώνοντας «0,4-0,5 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ». Προσθέτει ότι, εάν επέλθει η αβεβαιότητα και οι δασμοί, η ΕΚΤ μπορεί να αναγκαστεί να μειώσει τα επιτόκια κατά περισσότερο από 25 μονάδες βάσης, τους επόμενους μήνες διαμορφώνοντας το τελικό της επιτόκιο κάτω από το 1,5%.
