Η ελληνική κυβέρνηση, θα συνεχίσει να πιέζει στα ευρωπαϊκά όργανα προς τη δημιουργία ευρωπαϊκού Μηχανισμού Αλληλεγγύης με σκοπό τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων από τις επιπτώσεις της διεθνούς ενεργειακής κρίσης.
Γι αυτό και ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε πακέτο προτάσεων προς την Κομισιόν, η οποία απλώς πρότεινε την επιβολή πλαφόν στην τιμή του ρεύματος.
Παράλληλα ορίστηκαν οι συνθήκες κάτω από τις οποίες η κυβέρνηση μπορεί να φορολογήσει τα υπερκέρδη από την ενεργειακή κρίση και να τα δώσει στα νοικοκυριά υπό μορφή επιδοτήσεων.
Προτάσεις χωρίς …λεφτά από την Κομισιόν
«Στη χώρα μας δεν εξετάζεται το μέτρο επιβολής πλαφόν τιμής στην αγορά του ηλεκτρισμού, με δεδομένο ότι δεν υπάρχουν τα χρήματα που θα χρηματοδοτούσαν ένα τέτοιο εγχείρημα» σύμφωνα με ανώτατη πηγή του ΥΠΕΝ που κλήθηκε να σχολιάσει την πρόταση της Κομισιόν ως μέσο για τον περιορισμό των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης.
«Πολύ ωραίες οι προτάσεις και οι “εργαλειοθήκες” της Κομισιόν θεωρητικά, αλλά χρειάζονται δισεκατομμύρια να δοθούν ώστε να μην επιβαρύνονται τα δημοσιονομικά μεγέθη των χωρών, όπως το δημόσιο χρέος, από τις δαπάνες για ελάφρυνση νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Ποιος θα τα δώσει αυτά, η Κομισιόν δεν μας λέει…» λέει έτερη κυβερνητική πηγή από το ΥΠΟΙΚ αυτή τη φορά.
Η Κομισιόν προτείνει επίσης εκτός από το πλαφόν, την αξιοποίηση των εσόδων από τους ρύπους, που ήδη ισχύει στην περίπτωση της χώρας μας.
Το θέμα είναι μέχρι πότε επαρκούν τα χρήματα από τους ρύπους για να καλύπτουν τις επιδοτήσεις προς νοικοκυριά και επιχειρήσεις, δεδομένου μάλιστα ότι οι τιμές του CO2 δεν βρίσκονται πλέον στα 95 ευρώ ανά τόνο όπως συνέβαινε προ μηνός, αλλά στα επίπεδα των 65 ευρώ ανά τόνο.
«Υπάρχουν χρήματα για τη συνέχιση των επιδοτήσεων μέχρι και τον Απρίλιο αλλά μετά οι επιδοτήσεις πιθανότατα θα πρέπει να καλυφθούν από τον προϋπολογισμό» πρόσθεσε η ίδια πηγή του ΥΠΕΝ λέγοντας επίσης: «οι περισσότερες από τις προτάσεις της ΕΕ ήδη εφαρμόζονται σε μας.
Παράδειγμα η μεταφορά κερδών από τις ανανεώσιμες πηγές και τα δικαιώματα εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα στον καταναλωτή (είναι οι βασικές πηγές χρηματοδότησης του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης μέσω του οποίου επιδοτούνται οι λογαριασμοί ρεύματος και φυσικού αερίου) αλλά και οι εκπτώσεις που εφαρμόζουν η ΔΕΗ και η ΔΕΠΑ προς τους πελάτες τους».
Η Κομισιόν πρότεινε ως ένα ακόμη μέσο για την χρηματοδότηση των μέτρων επιδότησης των λογαριασμών, τη φορολόγηση των έκτακτων κερδών που αποκομίζουν οι ηλεκτροπαραγωγοί εξαιτίας των υψηλών τιμών του φυσικού αερίου.
«Στην Ελλάδα και η πρόταση αυτή ακολουθείται ήδη, καθώς η ΔΕΗ έχει προχωρήσει σε επιπλέον εκπτώσεις προς τους καταναλωτές και ουσιαστικά επιστρέφει τα κέρδη στους πελάτες της. Αυτός είναι ο λόγος που για το οικονομικό έτος 2022 οι προβλέψεις για την κερδοφορία μας είναι ότι θα είναι σχεδόν μηδενική» μας λέει κορυφαίο στέλεχος της ΔΕΗ.
Θυμίζουμε πως η Επίτροπος Ενέργειας κα Σίμσον είπε πως «το μέτρο της επιβολής ρυθμιζόμενης τιμής στη λιανική του ρεύματος, είναι μια από τις εναλλακτικές που διαθέτουν τα κράτη μέλη προκειμένου να περιορίσουν τις επιπτώσεις για τους καταναλωτές από το ράλι των τιμών». Στη Γαλλία πάντως όπου επιβλήθηκε αυστηρό πλαφόν στο ρεύμα, έγινε ανακεφαλαιοποίηση της EDF ύψους 2,5 δις. ευρώ εκ των οποίων τα περίπου 2 δις. ευρώ προήλθαν από το γαλλικό δημόσιο που είναι ο βασικός μέτοχος κατά 70% της Electricite de France.
Οι προτάσεις Μητσοτάκη προς την Κομισιόν
Η ελληνική κυβέρνηση, θα συνεχίσει να πιέζει στα ευρωπαϊκά όργανα προς τη δημιουργία ευρωπαϊκού Μηχανισμού Αλληλεγγύης με σκοπό τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων από τις επιπτώσεις της διεθνούς ενεργειακής κρίσης.
Στο πλαίσιο αυτό ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης προχώρησε σε ολοκληρωμένο πακέτο προτάσεων προς την Πρόεδρο της Κομισιόν κα Φον Ντερ Λάιεν.
Ο Πρωθυπουργός δήλωσε σχετικά: «Σε ό,τι αφορά το πρώτο, το εσωτερικό μέτωπο, να επαναλάβω τη δέσμευσή μας ότι η στήριξη επιχειρήσεων, νοικοκυριών και αγροτών θα συνεχιστεί όσο διαρκεί η ενεργειακή αναστάτωση. Το επόμενο δεκαήμερο, μάλιστα, πιστεύω ότι θα είμαστε σε θέση, με τους συναρμόδιους Υπουργούς, να ανακοινώσουμε και να δρομολογήσουμε ένα πλήρες πρόσθετο πρόγραμμα στήριξης, αξιοποιώντας τόσο εθνικούς όσο και ευρωπαϊκούς πόρους.
Όμως, ένα πανευρωπαϊκό πρόβλημα απαιτεί και πανευρωπαϊκή απάντηση. Πριν βρεθώ, λοιπόν, αύριο στο έκτακτο Συμβούλιο Κορυφής στις Βερσαλλίες με επιστολή μου στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την κα Ursula von der Leyen, πρότεινα μία πολιτική παρέμβαση έξι σημείων στη διαμόρφωση της εμπορικής αξίας του φυσικού αερίου στη χονδρεμπορική αγορά. Κι αυτό γιατί, χωρίς ουσιαστικά να υπάρχει αληθινό πρόβλημα παραγωγής, ποσότητας και τροφοδοσίας του καυσίμου, οι τιμές έχουν εκτοξευτεί κερδοσκοπικά, με πρόσχημα την κρίση στην Ουκρανία.
Και, προφανώς, οι συνέπειες αυτής της κατάστασης επιδρούν στους λογαριασμούς ηλεκτρικού των καταναλωτών αλλά και στις οικονομίες όλων των κρατών. Θυμίζω ότι τα πιο πολλά κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν σημαντική ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο.
Είναι συνεπώς η ώρα της ευρωπαϊκής πολιτικής, η οποία σε ακραίες συνθήκες -το τονίζω σε ακραίες συνθήκες, όπως αυτές που βιώνουμε τώρα -οφείλει να πάρει τολμηρά ριζοσπαστικά μέτρα, που θα αποσυνδέουν τη γεωπολιτική από την ενεργειακή κρίση. Μέτρα έκτακτου χαρακτήρα αλλά και μέτρα άμεσης δράσης.
Αν σκεφτούμε ότι οι τιμές του φυσικού αερίου ήταν πριν την κρίση στα 30 ευρώ ανά θερμική μεγαβατώρα και τώρα έφτασαν τα 300 ευρώ, τότε αντιλαμβανόμαστε ότι ο εχθρός μας δεν είναι μόνο ο πόλεμος, αλλά μία βασική δυσλειτουργία με κερδοσκοπικά αίτια στην αγορά του φυσικού αερίου.
Πρόκειται για μία πρωτοβουλία που συνδυάζεται με την ανάγκη συγκρότησης ενός Ειδικού Ταμείου απορρόφησης των αυξήσεων στην ενέργεια. Και, προφανώς, εντάσσεται στον ευρύτερο ευρωπαϊκό σχεδιασμό για την αποσύνδεση των χωρών-μελών της Ένωσης από το ρωσικό πετρέλαιο και το ρωσικό αέριο. Εξάλλου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε χθες στο δημόσιο διάλογο μια σειρά από προτάσεις οι οποίες θα συζητηθούν και αύριο στο έκτακτο Συμβούλιο Κορυφής.
Όμως η πρότασή μας έχει μία συγκεκριμένη και ρεαλιστική στόχευση, και αυτή είναι η αποσύνδεση των πολεμικών εξελίξεων από το ράλι των τιμών και η διακοπή της αλληλοτροφοδότησης αυτών των δύο κρίσεων.
Γίνεται, συνεπώς, σαφές ότι η Αθήνα συμμετέχει δυναμικά στην ατζέντα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αύριο στο Παρίσι, με θέσεις για όλα όσα θα συζητηθούν. Για τη στρατηγική αυτονομία, για την οποία θυμίζω ότι ήμασταν από τις πρώτες χώρες που αναδείξαμε τη σημασία της, για την ανάγκη ενίσχυσης των αμυντικών προϋπολογισμών των κρατών-μελών. Αλλά, ταυτόχρονα, θα προσέλθουμε με θέσεις και για τη μείωση της ενεργειακής μας εξάρτησης, για την ανθεκτικότητα των οικονομιών μας, για το πώς μπορούμε να κάνουμε πράξη την πιο γρήγορη μετάβαση στην πράσινη οικονομία, την ταχύτερη είσοδο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό ισοζύγιο.
Θυμίζω, εξάλλου, ότι σήμερα οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειες είναι μακράν η φθηνότερη μορφή ενέργειας και η μόνη η οποία μπορεί να συμπιέσει προς τα κάτω το συνολικό κόστος της ενέργειας στην Ευρώπη. Γιατί οι τέσσερις αυτοί πυλώνες συγκροτούν τελικά μια νέα ευρωπαϊκή αντίληψη την οποία καλείται να οικοδομήσει η Ένωσή μας, ώστε να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στο νέο γεωπολιτικό περιβάλλον».
Πως μπορεί η Αθήνα να φορολογήσει τα υπερκέρδη της ενέργειας και να τα διανέμει στα νοικοκυριά
Τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. φυσικά και η Ελλάδα, θα μπορούν στο εξής να φορολογήσουν ορισμένα από τα υψηλά κέρδη των ηλεκτροπαραγωγών, τα οποία υπολογίζονται για φέτος σε 200 δις. ευρώ, όπως προκύπτει από τις νέες κατευθύνσεις που εξέδωσε η Κομισιόν.
Οι Βρυξέλλες εκτιμούν ότι η αναδιανομή των κερδών αυτών προς τους καταναλωτές μπορεί να αντισταθμίσει μερικώς την αρνητική επίδραση από τις τωρινές υψηλές τιμές αερίου και να συγκρατήσει την άνοδο στις τιμές χονδρικής ηλεκτρισμού.
Εντούτοις, συνιστά προσοχή στο σχεδιασμό των σχετικών μέτρων ώστε να μην υπάρξουν ανεπιθύμητες στρεβλώσεις στην αγορά, διατηρώντας παράλληλα τα κίνητρα για επενδύσεις στις ΑΠΕ.
Σε κάθε περίπτωση, τα μέτρα θα έχουν ισχύ ως τα τέλη Ιουνίου και χαρακτηρίζονται ως αυστηρά προσωρινού χαρακτήρα.
Με βάση τα παραπάνω, αναλυτικά οι κατευθυντήριες γραμμές της Κομισιόν για τη φορολόγηση έχουν ως εξής:
– Η διάρκεια των μέτρων πρέπει να είναι περιορισμένη και να συνδέεται με την κρίση.
– Τα μέτρα δεν πρέπει να επηρεάζουν τη διαμόρφωση της χονδρικής τιμής με βάση το οριακό κόστος, διατηρώντας την λειτουργικότητα των τιμολογιακών σημάτων για βραχυπρόθεσμες αποφάσεις των παικτών στην αγορά. Σε περίπτωση αμφιβολίας, χρειάζεται χαμηλότερο “κούρεμα” για να αποφευχθούν οι αρνητικές επιδράσεις.
– Δεν πρέπει να επηρεαστούν τα μακροπρόθεσμα τιμολογιακά σήματα ως αποτέλεσμα δομικών εξελίξεων στην αγορά, όπως προκύπτουν και από το ETS. Στόχος είναι να μην επηρεαστεί το επενδυτικό κόστος και τα κίνητρα για τη διαμόρφωση ενός πιο πράσινου ηλεκτρικού συστήματος.
– Μέρος της αύξησης στις τιμές του αερίου έχει δομικές αιτίες και τα μέτρα δεν πρέπει να αφορούν αυτές τις επιδράσεις.
– Η μέθοδος για καθορισμό των υπερκερδών και οι μηχανισμοί ενεργοποίησης πρέπει να είναι ξεκάθαροι και δικαιολογημένοι. Προκειμένου να αποφευχθεί χρήση τους που θα οδηγούσε σε στρεβλώσεις, πρέπει να καθορίζονται με βάση αντικειμενικά κριτήρια και γεγονότα. Για παράδειγμα, η απόκλιση από το μέσο όρο των διεθνών τιμών αερίου για παρατεταμένη χρονική περίοδο σε σχέση με τον αριθμό των ωρών που επηρεάζουν την τιμολόγηση του ηλεκτρισμού. Επίσης, η διάρκεια των μέτρων δεν πρέπει να εκτείνεται πέραν της 30ης Ιουνίου 2022.
– Τα κέρδη θα πρέπει να περιορίζονται μόνο σε περιόδους όπου οι μονάδες αερίου είναι οριακές και στο βαθμό που αποκομίζονται από ενδο-οριακές μονάδες.
– Τα μέτρα δεν πρέπει να κάνουν διακρίσεις μεταξύ τεχνολογιών. Πρέπει να περιλαμβάνουν όποιες οριακες μονάδες λειτουργούν στις ώρες εφαρμογής του φόρου, για παράδειγμα μονάδες λιγνίτη, ΑΠΕ και πυρηνικές.
– Τα μέτρα πρέπει να εφαρμόζονται εξίσου σε όλους τους ηλεκτροπαραγωγούς ασχέτως αν καλύπτονται από καθεστώτα στήριξης ή μηχανισμούς ισχύος. Πάντως, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι ορισμένα καθεστώτα στήριξης ήδη αποφεύγουν ή μειώνουν τα κέρδη αυτά σε περιόδους υψηλών τιμών. Η συγκεκριμένη κατάσταση θα πρέπει να αντιμετωπίζεται στο βαθμό που δημιουργεί υπερκέρδη.
– Τα μέτρα δεν πρέπει να έχουν αναδρομικό χαρακτήρα και πρέπει να μειώνουν τα κέρδη που όντως πραγματοποιήθηκαν. Έτσι, χρειάζεται να λάβουν υπόψη ότι οι παραγωγοί μπορεί ήδη να πούλησαν μέρος της παραγωγής τους προθεσμιακά σε χαμηλότερη τιμή πριν την έναρξη της κρίσης. Ενέργεια που δεν επωφελήθηκε από τις υψηλότερες τιμές επειδή ήδη πωλήθηκε θα πρέπει να εξαιρείται.
– Τα έσοδα από τα μέτρα πρέπει να μετακυλίονται στα νοικοκυριά ή σε μη επιλεκτικά και διαφανή μέτρα στήριξης προς όλους τους τελικούς καταναλωτές (για παράδειγμα μέσω χωριστής έκπτωσης στους λογαριασμούς).
Τέλος, σημειώνεται ότι εφαρμόζονται οι κανόνες κρατικών ενισχύσεων στο βαθμό που οι εξαιρέσεις από τα μέτρα οδηγούν σε επιλεκτικά πλεονεκτήματα για ορισμένες δραστηριότητες.
Το πακέτο των προτάσεων της Ελλάδας
- Πλαφόν στις τιμές του Ταμείου Μεταφοράς Τίτλων
- Ημερήσιο Όριο Τιμών ως Προστατευτικό Μέτρο: Ένα εύρος διακύμανσης στις τιμές του Ταμείου Μεταφοράς Τίτλων όπως υπάρχει στις χρηματιστηριακές αγορές
- Καθορισμός Τιμών σε περίπτωση Έκτακτης Ανάγκης: Καθορισμός τιμών στο Ταμείο Μεταφοράς Τίτλων, ως μέτρο έκτακτης ανάγκης στην περίπτωση που υπάρξουν ανακοινώσεις που αφορούν τις ροές φυσικού αερίου μέσω αγωγών από τη Ρωσία
- Πλαφόν στο Κέρδος: Πλαφόν στο μικτό περιθώριο κέρδους στην χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, βάσει της παρακολούθησης του κόστους παραγωγής
- Εμπόριο με Φυσική Παράδοση: Θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο να επιτραπεί, η επιλογή για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, που θα επιτρέπει τις συναλλαγές μόνο με φυσική παράδοση.
- 6.Ενίσχυση Ρευστότητας: Αύξηση της ρευστότητας στην αγορά φυσικού αερίου διασυνδέοντας τις αγορές ΗΠΑ/ ΕΕ/ Ασίας.
