Όπως είναι γνωστό σε όλους η σημερινή ΕΕ ξεκίνησε πριν σχεδόν 70 χρόνια με την Κοινοπραξία Ανθρακα και Χάλυβα με τη συμμετοχή Ολλανδίας-Βελγίου-Λουξεμβούργου και εξελίχθηκε σε Κοινή Αγορά, μετά σε ΕΟΚ και τώρα σε ΕΕ.

Στην ενέργεια σήμερα έχουμε στα σκαριά την …Κοινή Αγορά Αερίου (ΚΑΑΕΡ) και όλοι εύχονται να μην χρειαστεί …μισός αιώνας για να ολοκληρωθεί.

Σήμερα οι ηλεκτροπαραγωγοί, προμηθευτές και traders από την ελληνική αγορά όπως και της ΕΕ, τσεκάρουν το σχέδιο προκειμένου να λάβουν μέρος στον ευρωπαϊκό μηχανισμό κοινών αγορών αερίου ενόψει του επόμενου χειμώνα.

Εν τω μεταξύ επανασχεδιάζεται πλήρως η ανάπτυξη των σταθμών αεριοποίησης (FSRU) στη χώρα μας, αφού η δραματική μείωση της ζήτησης σε φυσικό αέριο στην Ελλάδα το 2022 κατά 20% και της Ε.Ε. κατά 17% καθώς και η έκρηξη κατασκευής νέων υποδομών FSRUs στην ΕΕ έχει οδηγήσει αναθεώρηση υλοποίησης επενδυτικών σχεδίων.

Ποια σχέδια σταθμών αερίου θα υλοποιηθούν τελικά;

Πολλά Σχέδια Σταθμών Αερίου που προχωρήσει την τελευταία διετία, τώρα αναθεωρούνται εκ βάθρων αφού οι ποσότητες αερίου που θα εισαχθούν φέτος στην Ελλάδα και το 2024 δεν είναι πλέον σίγουρες.

Οι αποφάσεις των Βρυξελλών για φουλ ανάπτυξη των έργων ΑΠΕ αποτελούν έναν ακόμη λόγο που φρενάρει τις επενδύσεις σε LNG αλλά και στην κατασκευή νέων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο το φυσικό αέριο.

Στην Ελλάδα και στις πλωτές υποδομές φυσικού αερίου, υπάρχουν οι δύο της Gastrade ανοιχτά της Αλεξανδρούπολης, η μία της Motor Oil στην Κόρινθο (Διώρυγα Gas), άλλη μία στο Βόλο Mediterranean Gas και εκείνη της Elpedison στη Θεσσαλονίκη.

Επίσης σε ό,τι αφορά τα CCGT (ΜΑΣΚ-Μονάδες Αερίου Συνδυασμένου Κύκλου) η Mytilineos έχει ήδη κατασκευάσει τη μονάδα του Αγίου Νικολάου 826 MW έχοντας θεμελιώσει το έργο από το 2019, η Θερμοηλεκτρική Κομοτηνής ισχύος 877 MW των ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – MOTOR OIL είναι σε προχωρημένη φάση κατασκευής, τον εξοπλισμό για τη μονάδα της Αλεξανδρούπολης ισχύος 840 MW έχουν παραγγείλει οι εταιρείες ΔΕΗ – ΔΕΠΑ Εμπορίας, ενώ αδειοδοτικά είναι έτοιμη και η μονάδα της Elpedison στη Θεσσαλονίκη ισχύος 826 MW. Την ίδια στιγμή στις νέες μονάδες έχει προστεθεί και η Πτολεμαϊδα 5 της ΔΕΗ.

Αυτά τα πρότζεκτ δεν αποσκοπούν μόνο στην κάλυψη των εγχώριων ενεργειακών αναγκών αλλά και εκείνων των βαλκανικών χωρών.

Η Βουλγαρία ήταν από τις χώρες, η οποία όταν υπέστη τη διακοπή παροχής αερίου από τη Ρωσία στράφηκε στην Ελλάδα για να προμηθευτεί φυσικό αέριο.

Σήμερα όμως Βουλγαρία-Ρουμανία έχουν εξασφαλίσει ποσότητες και από άλλες πηγές προμήθειας, ενώ στην Ελλάδα κάθε χρόνο από εδώ και πέρα αναμένεται να σημειώνεται ρεκόρ στη διείσδυση των ΑΠΕ.

Όλο το νέο πλαίσιο οδηγεί σε δεύτερες σκέψεις: η Motor Oil όπως δήλωσε και ο αναπληρωτής CEO Πέτρος Τζαννετάκης εξετάζει με μεγαλύτερη προσοχή και λεπτομέρεια την επένδυση της «Διώρυγα Gas».

Επίσης, αν και σχεδόν πάνω από ένα χρόνο αναμένεται η επενδυτική απόφαση της κατασκευής της μονάδας ηλεκτροπαραγωγής της Elpedison (HelleniQ Energy – Edison) και το σχέδιο του FSRU στη Θεσσαλονίκη, οι τελικές αποφάσεις όλο και απομακρύνονται.

Εξαιρετικά αμφίβολη πλέον και η κατασκευή του FSRU του Βόλου.

Το μόνο που χτίζεται είναι το πρώτο από τα δύο FSRU της Gastrade στην Αλεξανδρούπολη.

Έρχεται και η …κοινή αγορά αεριού!

Η σημερινή ΕΕ ξεκίνησε πριν σχεδόν 70 χρόνια με την Κοινοπραξία Ανθρακα και Χάλυβα με τη συμμετοχή Ολλανδίας-Βελγίου-Λουξεμβούργου και εξελίχθηκε σε Κοινή Αγορά, μετά σε ΕΟΚ και τώρα σε ΕΕ.

Στην ενέργεια σήμερα έχουμε στα σκαριά την …Κοινή Αγορά Αερίου (ΚΑΑΕΡ) και όλοι εύχονται να μην χρειαστεί …μισός αιώνας για να ολοκληρωθεί όπως η ΕΟΚ.

Σήμερα οι ηλεκτροπαραγωγοί, προμηθευτές και traders από την ελληνική αγορά όπως και της ΕΕ, τσεκάρουν το σχέδιο προκειμένου να λάβουν μέρος στον ευρωπαϊκό μηχανισμό κοινών αγορών αερίου ενόψει του επόμενου χειμώνα.

Στη χώρα μας η πλατφόρμα για την υποβολή των αιτημάτων «ζήτησης» άνοιξε στις 25 Απριλίου και θα μείνει ανοικτή τουλάχιστον έως την Τρίτη 2 Μαΐου, ώστε οι ενδιαφερόμενοι ανά την Ευρώπη να υποβάλλουν τα αιτήματά τους.

Οι πρώτες αντιδράσεις της αγοράς, είναι από επιφυλακτικές έως …ολίγον αισιόδοξες καθώς δεν γνωρίζουν ούτε τις δεσμεύσεις και υποχρεώσεις για το έργο, ούτε τα αποτελέσματα που θα φέρει.

«Ποια θα είναι η τελική τιμή αγοράς που επιτευχθεί και πόσο χαμηλότερη θα είναι έναντι της τιμής που εξασφαλίζουμε μόνοι μας για την προμήθεια ποσοτήτων φυσικού αερίου;» αναρωτιέται μάνατζερ μεγάλου ενεργειακού Ομίλου.

Στα τέλη Ιανουαρίου, στο ΥΠΕΝ είχε γίνει σύσκεψη όπου και συζητήθηκε η λειτουργία της πλατφόρμας και η ενδεχόμενη ελληνική συμμετοχή εκ μέρους των ενδιαφερόμενων εταιρειών.

Στη συνάντηση συμμετείχαν εκπρόσωποι της ΔΕΗ, της ΔΕΠΑ Εμπορίας, των εταιρειών Μυτιληναίος, Elpedison, ΗΡΩΝ, Προμηθέας Gas, της ΕΒΙΚΕΝ από όπου θα υποβληθούν ερωτήματα και θα ζητηθούν διευκρινίσεις.

Ο μηχανισμός ΚΑΑΕΡ πρέπει να πετύχει μείωση της τροφοδοσίας της Ευρώπης με ρωσικό καύσιμο, και πιο συγκεκριμένα το φαινόμενο τα κράτη-μέλη να ανταγωνίζονται μεταξύ τους στις διεθνείς αγορές για το κλείσιμο εισαγωγών αερίου, προκαλώντας έτσι την ενίσχυση των τιμών.

Οι κοινές προμήθειες θα διευκολύνουν την πιο ισότιμη πρόσβαση σε νέους προμηθευτές και διεθνείς αγορές. Όπως είναι φυσικό, από τις πηγές προέλευσης αυτών των ποσοτήτων έχει αποκλειστεί η Ρωσία, ενώ η κοινή ευρωπαϊκή ζήτηση για καύσιμο θα αυξήσει τη διαπραγματευτική ισχύ των ευρωπαϊκών εταιρειών, ώστε να αγοράσουν ποσότητες αερίου που διεκδικούν και άλλες αγορές εκτός Ευρώπης, αλλά και να εξασφαλιστούν σε ανταγωνιστικές τιμές μας λέει Έλληνας τεχνοκράτης των Βρυξελλών.

Άλλα στελέχη της Κομισιόν διευκρινίζουν πως «τα αιτήματα ζήτησης θα συγκεντρωθούν και θα αντιστοιχηθούν με τις προσφορές των πωλητών (sellers) μέσω ανταγωνιστικής διαδικασίας».

Διαγωνισμοί προμήθειας θα γίνονται κάθε δύο μήνες για τους επόμενους 12 μήνες. Ο τύπος παράδοσης, (για παράδειγμα LNG) αλλά και η ημερομηνία θα πρέπει να ζητούνται από την εταιρεία που υποβάλει αίτημα ζήτησης.

Η διαδικασία υποβολής αιτημάτων ζήτησης θα διαρκέσει έως 2 Μαΐου και στην συνέχεια θα εκκινήσουν οι διαγωνισμοί «αντιστοίχισης» μέσω της υπηρεσίας AggregateEU με σκοπό την προσέλκυση διεθνών προμηθευτών. Μετά την αντιστοίχιση ζήτησης και προσφοράς, οι εταιρείες θα διαπραγματευτούν με τους προμηθευτές τους τελικούς όρους των συμβολαίων.

Ποιοι ενδιαφέρονται για το μάρκετ τεστ του ΔΕΣΦΑ

Εν τω μεταξύ ο ΔΕΣΦΑ συνεχίζει την ενημέρωση της αγοράς προκειμένου να καταγράψει το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων για την επέκταση του δικτύου στα πλαίσια του εν εξελίξει market test.

Υπενθυμίζεται ότι η πρώτη μη δεσμευτική φάση του market test ξεκίνησε στις 29 Μαρτίου και προβλέπεται να διαρκέσει έως την 1η Ιούνιου 2023, ενώ ήδη καταγράφονται θετικά δείγματα γραφής που μένει ωστόσο να κατασταλάξουν σε συγκεκριμένες προσφορές κατά την «δοκιμή αγοράς».

«Έχουμε ήδη ενημερώσει όλους τους βασικούς ενδιαφερόμενους για όλα τα απαραίτητα για την διαδικασία. Θα κάνουμε παρεμβάσεις σε συνέδρια και φόρουμ ανά την Ευρώπη, με στελέχη μας, να καταγράφουν ήδη ορισμένες πρώτες επαφές» μας λέει κορυφαίο στέλεχος του ΔΕΣΦΑ.

Η «δοκιμή αγοράς» (market test) δεν αφορά μόνο τα νέα έργα αλλά υπάρχουν πλέον και τα σημεία εισόδου και εξόδου του συστήματος, όπως και η Ρεβυθούσα, καθώς ο ΔΕΣΦΑ επιδιώκει να καταγράψει όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένα το ενδιαφέρον της αγοράς.

«Για το λόγο αυτό καλέσαμε σε συμμετοχή στην πρώτη φάση του market test και παίκτες που ενδεχόμενα να μην είναι αυτή την στιγμή σε θέση να στηρίξουν μια τέτοια προσφορά, ωστόσο, μελλοντικά θα ήταν διατεθειμένοι να το κάνουν» μας ενημερώνει το ίδιο στέλεχος.

Το market test έχει να κάνει τόσο με την ελληνική αγορά όσο και τις γειτονικές αγορές των Βαλκανίων αλλά και πέρα αυτών όπως την Ουκρανία, την Μολδαβία και την Γεωργία, όπου ήδη έχει καταγραφεί ενδιαφέρον.

Η πρόθεση του Διαχειριστή είναι να προσελκύσει από το σύνολο της «αλυσίδας» φυσικού αερίου, δηλαδή εταιρείες παραγωγούς LNG, εταιρείες που μεταφέρουν μεγάλες ποσότητες αερίου στα πρότυπα των Total, Tellurian, Cheniere και άλλων, καθώς και καταναλωτές που θέλουν να διασφαλίσουν μεγάλες ποσότητες του καυσίμου.

«Ακόμη δεν έχουμε πλήρη συμπεράσματα για την έκβαση της διαδικασίας, ωστόσο πιστεύουμε ότι κάναμε την σωστή κίνηση την σωστή στιγμή και μένει να δούμε αν οι εκτιμήσεις θα αποτυπωθούν σε συγκεκριμένα νούμερα στο χαρτί» λέει το κορυφαίο στέλεχος του Διαχειριστή.

Μελέτη ΔΕΣΦΑ για τη Ρεβυθούσα

Όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό κοινωνικοποίησης της Ρεβυθούσας τόσο υψηλότερο είναι το κοινωνικό όφελος από την λειτουργία της υποδομής. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα της μελέτης κόστους – οφέλους που κάναμε στο ΔΕΣΦΑ για το ποσοστό διασποράς του κόστους της Εγκατάστασης ΥΦΑ στη Ρεβυθούσα για την Ρυθμιστική Περίοδο 2024-2027 και η οποία τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση εχθές από την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας προσθέτει το κορυφαίο στέλεχος του Διαχειριστή.

Η πρόταση του Διαχειριστή προς την ΡΑΕ για την νέα ρυθμιστική περίοδο είναι η διατήρηση του ποσοστού κοινωνικοποίησης στα ίδια επίπεδα με την υφιστάμενη περίοδο, δηλαδή στο 50%.

«Πλέον ο ΔΕΣΦΑ τεκμηριώνει ότι το βέλτιστο ποσοστό κοινωνικοποίησης του κόστους είναι στο 100% καθώς τότε διασφαλίζεται, όπως προκύπτει από στοιχεία της μελέτης, το μέγιστο κοινωνικό όφελος για το σύνολο των χρηστών του συστήματος» μας λένε από ΔΕΣΦΑ.

Η κοινωνικοποίηση του κόστους συνεπάγεται και μεγαλύτερη μείωση στην τιμή χονδρικής αερίου καθώς μειώνεται η τιμή του LNG το οποίο αποτελεί το οριακό καύσιμο που καθορίζει την οριακή τιμή κατά αναλογία με τις μονάδες φυσικού αερίου ή τις λιγνιτικές μονάδες στην περίπτωση της χονδρικής ρεύματος.

Συνεπώς η μεγαλύτερη κοινωνικοποίηση του κόστους της Ρεβυθούσας επιτρέπει την μείωση της τιμής με την οποία προμηθεύεται η αγορά της Ελλάδας αλλά και οι γειτονικές και ως εκ τούτου τα οφέλη μεταφράζονται τόσο στην εγχώρια χονδρική αγορά όσο και πέραν των εθνικών συνόρων κατά ανάλογο τρόπο.

Το αέριο της Ρεβυθούσας πηγαίνει κατά κύριο λόγο στο δίκτυο και επομένως καθορίζει τις διακυμάνσεις στις τιμές της αγοράς, κάτι που ενδεχόμενα να μην συμβαίνει με τα υπόλοιπα FSRU που θα μπουν στο δίκτυο καθώς μπορεί να υποδέχονται ποσότητες στα πλαίσια διμερών συμβάσεων εκτός χονδρικής αγοράς, δεδομένου ότι πρόκειται για ιδιωτικές επενδύσεις με διαφορετικούς όρους χρήσης συγκριτικά με το τερματικό της Ρεβυθούσας.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης κόστους-οφέλους, το καθαρό όφελος της κοινωνικοποίησης του κόστους της Ρεβυθούσας βαίνει αυξανόμενο όταν τίθενται σε λειτουργία κι άλλα FSRU, στη βάση ότι το LNG από την Ρεβυθούσα συνεχίζει να καθορίζει την οριακή τιμή αερίου.

Η παραπάνω αξιολόγηση εδράζεται στο γεγονός ότι η Ρεβυθούσα αποτελεί μια υποδομή προσβάσιμη επί ίσοις όροις σε όλους τους χρήστες καθώς διέπεται από την αρχή της «υποχρεωτικής πρόσβασης τρίτων» (Third Party Access) και επομένως παίζει εκ φύσεως, κομβικό ρόλο στην λειτουργία του ανταγωνισμού στην αγορά.

Τέλος, ο εθνικός νόμος προβλέπει το μέτρο της κοινωνικοποίησης του κόστους από το 2005 για την Ρεβυθούσα, κρίνοντας την σημασία της υποδομής για την ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας.

Διαβάστε περισσότερα