Πολλά γράφτηκαν τις τελευταίες ημέρες σχετικά με τις εκκρεμότητες τις οποίες καλείται να επιλύσει στον ενεργειακό τομέα ο νέος υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, ο οποίος ως βουλευτής της αξιωματικής αντιπολίτευσης χειρίστηκε τα ενεργειακά την περίοδο 2016-19 άρα είναι οικείος με το αντικείμενο αφού ήδη από τότε είχε άποψη για τη διάσωση της ΔΕΗ με την απολιγνιτοποίηση αλλά και τις ΝΟΜΕ.

Πριν αναλύσουμε τις βασικές εκκρεμότητες στην ενέργεια με τις οποίες θα αναμειχθεί ο (έμπειρος περί τα ενεργειακά και γνωρίζων …πρόσωπα και καταστάσεις, το ξανατονίζουμε με νόημα) Κώστας Σκρέκας να υπενθυμίσουμε πως η επανάκαμψή του στον ενεργειακό τομέα και μάλιστα στον υπουργικό θώκο, είναι (δεδομένο αυτό) καθαρά προσωπική απόφαση του Πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη αλλά και με τη θερμή υποστήριξη των δύο πλέον στενών συνεργατών του Πρωθυπουργού στο Μέγαρο Μαξίμου. Αυτή η λεπτομέρεια ενέχει ιδιαίτερη σημασία για τις αποφάσεις στο άμεσο μέλλον!

Τα βασικά θέματα τα οποία ήδη βρήκε μπροστά του ο νέος Υπουργός είναι:

α) η άμεση αποκλιμάκωση των τιμών της χονδρεμπορικής ρεύματος

Η οποία προήλθε από εφαρμογή ενός ημιτελούς σχεδίου για την αγορά ηλεκτρισμού (target model).

Η εφαρμογή του target model από τις αρχές Νοεμβρίου έχει φέρει μέχρι στιγμής ραγδαία αύξηση των τιμών της χονδρεμπορικής ρεύματος με την αγορά εξισορρόπησης να «παραπατά» και την αύξηση του κόστους να εκτοξεύεται με σταθεροποιητικές τάσεις μόλις τις τελευταίες 15 ημέρες. Ήδη οι καταναλωτές της μέσης τάσης έχουν πληγεί σοβαρά με μεγάλες ανατιμήσεις, ενώ το κόστος αυτό πολύ σύντομα θα περάσει στα νοικοκυριά αφού υπάρχουν δεσμευτικές ρήτρες στα συμβόλαια παροχής ηλεκτρικής ενέργειας.

Όλα αυτά επειδή εφαρμόστηκε από την προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου ένα ενεργειακό σχέδιο χρηματιστηριακού τύπου που θα ήταν θεωρητικά χρήσιμο για προηγμένες ευρωπαϊκές αγορές (Ιταλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Γερμανία) αλλά όχι για την ημιτελή ελληνική αγορά ενέργειας.

«Στη χώρα μας διαθέτουμε λίγες μόνον γρήγορες και ευέλικτες μονάδες ηλεκτρισμού με φυσικό αέριο, λίγες και μάλλον …στενές και περιορισμένες διασυνδέσεις με άλλες αγορές αλλά και τεχνικά ζητήματα που δεν λύθηκαν όταν έπρεπε όπως το δίκτυο της Πελοποννήσου που είναι επικίνδυνα φορτωμένο και το δίκτυο της Αττικής όπου ο ΔΕΔΔΗΕ δεν έχει κάνει σημαντικές επενδύσεις ως όφειλε» αναφέρει προς το radar.gr παλαιότερος υπουργός Ενέργειας (όχι της σημερινής κυβέρνησης αλλά ούτε και της προηγούμενης του ΣΥΡΙΖΑ) και συμπληρώνει: «απορώ γιατί βιάστηκαν να εφαρμόσουν αυτό το target model» μια απορία που επαναλαμβάνεται από πολλούς και ποικίλους παράγοντες της αγοράς.

Οι εκτιμήσεις είναι πως αν δεν υπάρξει σοβαρή και στιβαρή παρέμβαση, το πολύ σε ένα μήνα το κόστος ενέργειας θα εκτοξευτεί για όλους (και κυρίως για τα πολύπαθα νοικοκυριά) σε μία περίοδο κατά την οποία οι τελικοί καταναλωτές, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αλλά και η βαριά βιομηχανία βρίσκονται σε μεγάλη κρίση ένεκα της πανδημίας.

«Χρειάζονται …χειρουργικές ικανότητες σε πλήρη σύμπνοια με το Μαξίμου από το νέο Υπουργό, κάτι που δεν ήταν δεδομένο μέχρι πριν ένα μήνα, ώστε να λυθεί το πρόβλημα και να μην τιναχτεί η αγορά στον αέρα με απροσδιόριστες συνέπειες για την κοινωνία και την οικονομία και φυσικά με βαρύ πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση» υπογραμμίζει έμπειρος τεχνοκράτης της ΔΕΗ ο οποίος έχει δεί και άλλες τέτοιες κρίσεις τα τελευταία 25 χρόνια να ταρακουνούν κυβερνήσεις και να «ροκανίζουν» υπουργικές καρέκλες.

Ο πρώην υπουργός Ενέργειας και νυν υπουργός Εργασίας κ.Κωστής Χατζηδάκης πάντως αναφερόμενος στο target model, στην τελετή παράδοσης τόνισε πως είναι σημαντική πρωτοβουλία προς την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας που δημιουργεί τις προϋποθέσεις ενίσχυσης του ανταγωνισμού επ’ ωφελεία των καταναλωτών. «Η αποφασιστικότητά μας να στηρίξουμε την ομαλή λειτουργία του μοντέλου εκδηλώθηκε με τον σαφέστερο τρόπο», επισήμανε.

β) οι λεπτές ισορροπίες με τους «Έλληνες ισχυρούς» της ενέργειας

Είναι πολύ σημαντικό θέμα που καλείται να διαχειριστεί ο νέος υπουργός σε πλήρη συνεργασία με το Μαξίμου. Οι κόντρες των μεγάλων της ενέργειας κλιμακώνονται όχι μόνον υπογείως αλλά και …υπεργείως με σκληρές αντιπαραθέσεις σχεδόν δημόσιες και αλληλοκαρφώματα ακόμη και για την πολιτεία ορισμένων επί κυβέρνησης Τσίπρα.

«Εγώ στήριζα πάντα τη Νέα Δημοκρατία και τον Κυριάκο και το πλήρωσα ακριβά επί Τσίπρα-Σταθάκη, ο …άλλος (Σ.Σ. εννοώντας βασικό αντίπαλο παίκτη στην ενέργεια) ωφελήθηκε τα μέγιστα, τώρα θα έχουμε τα ίδια;» ακούστηκε προ τριμήνου να λέει δυνατά σε φιλικό τραπέζι πολύ γνωστός επιχειρηματίας του χώρου και πρόσθεσε «εγώ πάντως θα τον πάω μέχρι τέλους, μέχρι να πάρω όσα μου αναλογούν και μου τα στέρησαν».

Υπενθυμίζουμε για την ιστορία πως στην ενέργεια επενδύουν και αναμειγνύονται μεταξύ άλλων οι Ομιλοι Βαρδινογιάννη-ΜΟΤΟΡ ΟΙΛ, ΕΛΛΠΕ-Λάτση, Κοπελούζου, Μυτιληναίου, Περιστέρη-ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΕΛΛΑΚΤΩΡ, Στασινόπουλου-ΒΙΟΧΑΛΚΟ αλλά και αμέσως ή εμμέσως και άλλοι πολύ γνωστοί επιχειρηματίες.

Ο χώρος περιλαμβάνει επίσης και εμβληματικές δημόσιες επιχειρήσεις όπως ΔΕΗ, ΔΕΠΑ Εμπορίας, ΔΕΠΑ Υποδομών, ΔΕΔΔΗΕ, ΑΔΜΗΕ και ιδιωτικοποιημένες με δημόσια συμμετοχή όπως ο ΔΕΣΦΑ στις οποίες τα συμφέροντα των ιδιωτών είναι τεράστια και εξόχως συγκρουόμενα.

«Ο Θεός να φυλάει τον Υπουργό από τους τσακωμούς των …ιπποποτάμων» σχολιάζει με χιούμορ φυσικά το έμπειρο στέλεχος της ΔΕΗ.

γ) ΔΕΗ και βαριά βιομηχανία

Οι διαπραγματεύσεις για τις νέες συμβάσεις ηλεκτρικού ρεύματος μεταξύ ΔΕΗ και βαριάς βιομηχανίας έχουν βαλτώσει επικίνδυνα με τις συμβάσεις να έχουν λήξει από τις 31 Δεκεμβρίου 2020.

Η ΔΕΗ έχει δώσει παράταση μέχρι τέλος Φεβρουαρίου, εισηγούμενη αυξήσεις από 20% έως 40%, ανάλογα με τη θέση κάθε βιομηχανίας. Επιπλέον, θέτει ρήτρες προσαυξήσεων της αγοράς εξισορρόπησης που έχει καταστεί πανάκριβη, λόγω των αρρυθμιών του target model.

«Θεωρώ δεδομένη την επιβολή ρήτρας αναπροσαρμογής με βάση το κόστος εξισορρόπησης στα τιμολόγια καθώς η ΔΕΗ ως προμηθεύτρια πληρώνει η ίδια αυτό το κόστος» μας λέει το στέλεχος της ΔΕΗ.

Κορυφαίος παράγων του ΣΕΒ προερχόμενος από τη βαριά βιομηχανία όμως απαντά μέσω του radar.gr : «είναι βαθύτατα προκλητική και ανάλγητη η στάση της ΔΕΗ που με την ιδιότητα του, καλυμμένα μονοπωλιακού, παραγωγού διαμορφώνει όπως θέλει η ίδια τις τιμές στην αγορά εξισορρόπησης».

Οι διαπραγματεύσεις αυτή τη στιγμή αφορούν βιομηχανικές μονάδες πέντε Ομίλων ήτοι: έξι εργοστάσια της Βιοχάλκο, τρία της τσιμεντοβιομηχανίας «Τιτάν», τρία εργοστάσια των ΕΛΠΕ, το εργοστάσιο της χαρτοβιομηχανίας ΜΕΛ και της «Αλουμίνιον της Ελλάδος».

Η συνολική κατανάλωση των εργοστασίων αυτών φθάνει σε περίπου 5.600 Γιαγαβατώρες (GWh) ετησίως, ποσότητα που αντιστοιχεί στο 14-15% της συνολικής ετήσιας κατανάλωσης της χώρας.

«Πρόκειται για πολύ δύσκολη και κρίσιμη παρτίδα …σκάκι αφού η κυβέρνηση επιθυμεί διακαώς επανεκκίνηση της οικονομίας το δεύτερο εξάμηνο μέσα από τη βιομηχανία, αλλά δεν φαίνεται λύση» σχολιάζει ο πρώην υπουργός.

δ) Ανανεώσιμες Πηγές (ΑΠΕ)

Η απλοποίηση και επιτάχυνση της αδειοδοτικής διαδικασίας ΑΠΕ με τον νόμο 4685, η βιωσιμότητα του ειδικού λογαριασμού των ΑΠΕ σε ορίζοντα δεκαετίας, αλλά και η σταδιακή ένταξη των ΑΠΕ στην αγορά ενέργειας είναι τα μεγάλα «αγκάθια» στον τομέα αυτό. Αλλωστε τα μέτρα για τη βιωσιμότητα του ΕΛΑΠΕ και κυρίως η μείωση των εγγυημένων τιμών έφερε σε τροχιά σύγκρουσης με τους παραγωγού τον απελθόντα υπουργό κάτι που επιθυμεί να αποφύγει ο κ.Σκρέκας.

ε) Απολιγνιτοποίηση

Ο όρος περιλαμβάνει όλες τις δράσεις για το πέρασμα στην οικονομία χωρίς άνθρακα, από την ηλεκτροκίνηση και τα έργα που πρέπει να γίνουν στη Δ. Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη ώστε να ανταπεξέλθουν στη κατάργηση του λιγνίτη, που αποτελεί τη βασική τους οικονομική δραστηριότητα, ως την υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών που φέρνει η πράσινη οικονομία και την βέλτιστη αξιοποίηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης και του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης για τις λιγνιτικές περιοχές. Δεδομένου ότι μεγάλο μέρος των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης αφορά στην ενεργειακή μετάβαση ο κ. Σκρέκας πρέπει να κινηθεί αποτελεσματικά για να πετύχει την καλύτερη απορρόφηση και αξιοποίησή τους.

στ) Ενεργειακές Αποκρατικοποιήσεις

Ολοι το αναφέρουν ως βασικό αλλά το αφήσαμε τελευταίο αφού θα το χειριστεί κυρίως το Μαξίμου με το ΤΑΙΠΕΔ (στο οποίο αναμένονται αλλαγές σε επίπεδο ηγεσίας) ενώ ο ρόλος του Υπουργείου θα είναι παραπληρωματικός.

Οι ΔΕΠΑ Εμπορίας και Υποδομών, περιμένουν δεσμευτικές προσφορές των υποψήφιων επενδυτών την Άνοιξη ενώ υπάρχει βάσιμη υποψία για ολιγόμηνη παράταση. Πολλοί υποψήφιοι εμφανίζονται ενοχλημένοι από τη συμμαχία μίας καθαρά Δημόσιας Επιχείρησης (ΔΕΗ) με ένα καθαρά ιδιωτικό Ομιλο (ΜΟΤΟΡ ΟΙΛ) που αυτομάτως δημιουργεί τίτλο φαβορί για το διαγωνισμό. «Ας περιμένουμε να δούμε» είναι το σχόλιο του πρώην υπουργού που φαίνεται πώς …κάτι ξέρει!

Οι δύο διαγωνισμοί για την παραχώρηση των περιουσιακών στοιχείων της ΛΑΡΚΟ έχουν πάρει παράταση μέχρι τις αρχές του Φεβρουαρίου, ενώ στις 29 Ιανουαρίου, λήγει η προθεσμία για την εκδήλωση ενδιαφέροντος για το 49% του ΔΕΔΔΗΕ.

Σε εξέλιξη είναι τέλος και η παραχώρηση της Υπόγειας Αποθήκης Φυσικού Αερίου της Νότιας Καβάλας.

Μάθετε περισσότερα για τη σύνδεση της Ελλάδας με την ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας