Με τρία νέα έργα δίνει η Ελλάδα το «παρών» στην προτεινόμενη νέα λίστα των Έργων Κοινού/Αμοιβαίου Ενδιαφέροντος (PCI/PMI) της Ε.Ε., η οποία πήρε προχθές το βράδυ το «πράσινο φως» από την αντίστοιχη Ομάδα Υψηλού Επιπέδου Λήψης Αποφάσεων. Για την επίσημη επικύρωση της προτεινόμενης λίστας, εκκρεμεί η έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, μέσα στους επόμενους δύο μήνες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το «πράσινο φως» των δύο ευρωπαϊκών οργάνων θεωρείται περίπου δεδομένο, καθώς δεν μπορούν να διατυπώσουν ενστάσεις επί συγκεκριμένων πρότζεκτ στη λίστα, αλλά να αναπέμψουν τη λίστα στο σύνολό της. Έτσι, εκτιμάται ότι είναι ελάχιστες οι πιθανότητες να μην κατακυρωθεί ο νέος κατάλογος, με τη δημοσίευσή του στην εφημερίδα της Ε.Ε. να τοποθετείται στα τέλη Ιανουαρίου με αρχές Φεβρουαρίου 2024.
Πρόκειται για την 6η κατά σειρά λίστα Έργων Κοινού/Αμοιβαίου Ενδιαφέροντος (PCI) και Έργων Αμοιβαίου Ενδιαφέροντος (PMI) – στη δεύτερη κατηγορία εντάσσονται τα διασυνοριακά έργα με κράτη εκτός Ε.Ε. Η ένταξη ενός πρότζεκτ ανοίγει τον δρόμο για χρηματοδότηση των μελετών υλοποίησής του από το εργαλείο CEF (Connecting Europe Facility), όπως επίσης και για τη δανειοδότησή του με ευνοϊκούς όρους.
Ανανεώσιμο υδρογόνο και καλώδιο Αίγυπτος – Ελλάδα
Στις νέες ελληνικές «εισόδους» στη λίστα των ΡΜΙ περιλαμβάνεται και η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου (GREGY), όπως έχει ήδη γνωστοποιήσει με δελτίο Τύπου ο φορέας υλοποίησης του έργου, η εταιρεία Elica του Ομίλου Κοπελούζου. Υπενθυμίζεται ότι το GREGY αφορά την πόντιση ενός υποθαλάσσιου καλωδίου μήκους 950 περίπου χλμ. και χωρητικότητας 3.000 MW, που θα συνδέει την Αίγυπτο με την ηπειρωτική Ελλάδα.
Σκοπός είναι να αποτελέσει «ηλεκτρική λεωφόρο» για τη μεταφορά ενέργειας παραγόμενης από ΑΠΕ από την Αίγυπτο στην Ευρώπη, διαμέσου της Ελλάδας. Στο πλαίσιο αυτό προβλέπεται η ανάπτυξη ενός χαρτοφυλακίου ΑΠΕ 9,5 GW, που θα κατασκευάσει ο Όμιλος Κοπελούζου στη χώρα. Υπενθυμίζεται ότι η Elica έχει υπογράψει MoU με τον ΑΔΜΗΕ, στην προοπτική εισόδου του Διαχειριστή στο πρότζεκτ με ποσοστό έως 33,3%.
Θέση στη νέα λίστα PCI έχει το κοινό mega πρότζεκτ του ΔΕΣΦΑ για τη δημιουργία ενός συστήματος αγωγών μήκους 540 χλμ, που θα διασχίζει το μεγαλύτερο μέρος της ηπειρωτικής Ελλάδας και θα μεταφέρει αποκλειστικά «πράσινο» υδρογόνο. Τον δρόμο για την ένταξη του πρότζεκτ στα PCI είχε ανοίξει η επιτυχής αξιολόγησή του από την αρμόδια επιτροπή της Κομισιόν τον Ιούνιο
«Πράσινη» συμμαχία Ελλάδας – Βουλγαρίας
Το πρότζεκτ έχει προϋπολογισμό 1 δισ. ευρώ, ο ορίζοντας ολοκλήρωσης του δικτύου είναι το 2029. Σε συνδυασμό με άλλα «Hydrogen ready» έργα που σχεδιάζει ο ΔΕΣΦΑ, ή στην ανάπτυξη των οποίων εμπλέκεται, θα δημιουργεί ένα δίκτυο «αρτηριών» μεταφοράς υδρογόνου στην ευρύτερη περιοχή.
Ενδεικτικά, «Hydrogen ready» θα είναι ο αγωγός Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας, όπως επίσης και ο αγωγός για τη Δυτική Μακεδονία. Το ίδιο ισχύει και για τον νέο αγωγό Κομοτηνή – Καρπερή, που έχει ενταχθεί στο νέο Πρόγραμμα Ανάπτυξης του ΔΕΣΦΑ.
Το πρότζεκτ είναι «συγχρονισμένο» με την αντίστοιχη πρόταση της Bulgartransgaz, για ένα ανάλογο σύστημα αγωγών στη γειτονική χώρα, με αποκλειστική αποστολή τη μεταφορά ανανεώσιμου υδρογόνου. Έτσι, το ελληνικό δίκτυο «αρτηριών» θα συνδέει μεταξύ άλλων την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, καταλήγοντας στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, όπου θα «επικοινωνεί» με το βουλγαρικό σύστημα αγωγών. Το δίκτυο της Βουλγαρίας θα διατρέχει τις δυτικές περιοχές της, ενώ θα φτάνει μέχρι τα βουλγαρορουμανικά σύνορα. Επίσης, ένας κλάδος θα καταλήγει σε περιοχές της βουλγαρικής ενδοχώρας.
Αποθήκη CO2
Νέο πρότζεκτ από την Ελλάδα είναι και το σχέδιο ανάπτυξης αποθήκης διοξειδίου του άνθρακα στον Πρίνο, με φορέα υλοποίησης την Energean. Χάρις στο πρότζεκτ «Prinos CCS», η αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα στον Πρίνο θα επιτρέψει τη μείωση εκπομπών σε βιομηχανιών με σημαντική παραγωγή αέριων ρύπων (π.χ. τσιμεντοβιομηχανία, μεταλλουργία, ηλεκτροπαραγωγή, διυλιστήρια).
Σε αυτό το πλαίσιο, το διοξείδιο θα κατακρατείται στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις, ώστε στη συνέχεια να μεταφέρεται στον Πρίνο, ώστε να εγχυθεί στο υπόγειο εξαντλημένο κοίτασμα και να αποθηκευτεί εκεί επ’ αόριστον. Το πρότζεκτ προωθείται με την υποστήριξη του ΔΕΣΦΑ, ο οποίος θα αναλάβει τη δημιουργία δικτύου αγωγών για τη συγκέντρωση των ποσοτήτων CO2 και τη μεταφορά τους στην αποθήκη στον Πρίνο.
Στόχος της Energean είναι η αποθήκη να είναι έτοιμη να λειτουργήσει έως τις αρχές 2026, με ετήσια δυναμικότητα αποθήκευσης 1 εκατ. τόνων CO2 σε αρχική φάση. Στην επόμενη φάση, με την πλήρη ανάπτυξη του έργου, η δυναμικότητα θα αυξηθεί στα 3 εκατ. τόνους CO2. Ο προϋπολογισμός του πρότζεκτ, ώστε να αποκτήσει πλήρη δυναμικότητα, ξεπερνά το 1 δισ. ευρώ.
Η ελληνική κυβέρνηση έχει υποβάλει αίτημα χρηματοδότησης του έργου με 50 εκατ. ευρώ, μέσω του REPowerEU. Επίσης, το ΥΠΕΝ έχει ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με την Κομισιόν για την κρατική ενίσχυση του πρότζεκτ, αποστέλλοντας ήδη στις Βρυξέλλες τη σχετική προκοινοποίηση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα MoU που έχουν υπογραφεί με βιομηχανίες ξεπερνούν την ετήσια δυναμικότητα των 3 εκατ. τόνων CO2, γεγονός που δείχνει το ενδιαφέρον αξιοποίησης της υποδομής. Θετικές ενδείξεις για την προοπτική του έργου προκύπτουν και από την κατακύρωση χρηματοδότησης μέσω του Innovation Fund από ελληνικές εταιρείες (ΤΙΤΑΝ, Motor Oil), καθώς και από την τσιμεντοβιομηχανία Holcim για τις εγκαταστάσεις της στην Κροατία, πρότζεκτ για τη δέσμευση CO2.
Οι υφιστάμενες ελληνικές συμμετοχές
Τα υπόλοιπα τέσσερα ελληνικά πρότζεκτ στην 6η λίστα είναι έργα τα οποία έδιναν το παρών και στον προγενέστερο κατάλογο. Έτσι, στα PCI παραμένει η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ (φορέας υλοποίησης της οποίας είναι πλέον ο ΑΔΜΗΕ), η μονάδα αποθήκευσης ενέργειας της Eunice στην Πτολεμαΐδα (Ptolemaida BESS), η μονάδα αντλησιοταμίευσης της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή στην Αμφιλοχία (που βρίσκεται ήδη υπό κατασκευή), καθώς ο αγωγός EastMed που προωθείται από την IGI Poseidon (θυγατρική της ΔΕΠΑ Διεθνών Έργων και της ιταλικής Edison).
