Τεράστιο είναι το οικονομικό αποτύπωμα που έχει προκαλέσει στην διεθνή σκηνή ο πόλεμος στην Ουκρανία, με εμφανή σημάδια στις εφοδιαστικές αλυσίδες τροφίμων, υφασμάτων, μετάλλων και εξοπλισμού. Οι αναταραχές στις εφοδιαστικές αλυσίδες πηγάζουν αφενός από την Ουκρανία, αλλά και από την Ρωσία, η οποία δέχεται έντονη πίεση από τις κυρώσεις της Δύσης.

Ημιαγωγοί

Δυσκολίες στην κατασκευή μίας ευρείας γκάμας προϊόντων από iPhone μέχρι αυτοκίνητα έχει δημιουργήσει η διεθνής έλλειψη ημιαγωγών που προέκυψε από την επέλαση της πανδημίας. Η κρίση αυτή κλιμακώνεται με τον πόλεμο στην Ουκρανία, καθώς δύο μεγάλες επιχειρήσεις της χώρας η Ingas και η Cryoin (με έδρα την Μαριούπολη και την Οδησσό αντίστοιχα) παρείχαν περίπου το 50% της παγκόσμιας παραγωγής νέον, ένα υλικό απαραίτητο για τα λέιζερ που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή ημιαγωγών.

Παράλληλα, η Ρωσία συμβάλλει περίπου στο ένα τρίτο της παγκόσμιας παραγωγής παλλαδίου, ενός σπανίου μετάλλου απαραίτητου για ένα συγκεκριμένο είδος ημιαγωγών και για μνήμες υπολογιστών.

Σύμφωνα με σχετική ανάλυση που δημοσιεύεται στο Friedrich Ebert Stiftung, ένας ακόμη λόγος ανησυχίας είναι ότι τα τρία τέταρτα της παγκόσμιας παραγωγής ημιαγωγών συγκεντρώνεται στην ανατολική Ασία. Συγκεκριμένα η Κίνα, η οποία είναι ήδη κορυφαίος παίκτης στην σχετική αγορά, δεν έχει επιβάλει μέχρι στιγμής κυρώσεις στην Ρωσία και φαίνεται πως διατηρεί κανονικά εμπορικές και διπλωματικές σχέσεις με τη χώρα.

Ακόμη και πριν την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία, οι ΗΠΑ και η Ευρώπη είχαν κάνει κινήσεις για την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής ημιαγωγών. Ωστόσο, οι λύσεις που προτάθηκαν δεν μπορούν να ανακουφίσουν την ζήτηση σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο.

Αυτοκίνητα

Στην Ουκρανία υπάρχει έντονη δραστηριότητα στον κλάδο των αυτοκινήτων και συγκεκριμένα παράγονται βασικά εξαρτήματα για τα ηλεκτρικά συστήματα οχημάτων. Οι αναταραχές λόγω πολέμου μπορούν να επιβαρύνουν τα συστήματα παραγωγής, τα οποία εξαρτώνται από την παράδοση εξαρτημάτων απευθείας στα εργοστάσια αυτοκινήτων. Πρόκειται ουσιαστικά για αλυσιδωτές επιπτώσεις, που εν τέλει καθυστερούν την κατασκευή αυτοκινήτων.

Παράλληλα ο πόλεμος έκλεισε την εμπορική δίοδο μεταξύ Κίνας και Ευρώπης για την μεταφορά εξαρτημάτων και αυτοκινήτων. Ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας είναι ότι στην περιοχή του Ντομπάς υπάρχουν μεγάλα αποθέματα λιθίου, απαραίτητου μετάλλου για την παραγωγή μπαταριών για ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Επίσης, η Ρωσία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη παραγωγός κοβαλτίου και η τρίτη μεγαλύτερη για την παραγωγή νικελίου.

Το επόμενο βήμα

Η επίπτωση του πολέμου στην διεθνή εφοδιαστική αλυσίδα αναδεικνύει την αλληλεξάρτηση, αλλά και την πολυπλοκότητα του παγκόσμιου συστήματος, καθώς όταν σε μία γωνιά του κόσμου υπάρχει πρόβλημα, τότε επιβαρύνεται ολόκληρο το σύστημα.

Πιθανές λύσεις για τον μετριασμό της κρίσης στις εφοδιαστικές αλυσίδες είναι οι εξής: πρώτον κυβερνήσεις και βιομηχανίες θα μπορούσαν να υιοθετήσουν πολιτικές για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας στις αλυσίδες προσφοράς, για παράδειγμα επενδύοντας στις υποδομές και τα οικοσυστήματα που στηρίζουν την τοπική ανάπτυξη και παραγωγή βασικών υλικών και εξαρτημάτων. Δεύτερον, οι ίδιοι οι παραγωγοί θα μπορούσαν να εφαρμόσουν τακτικές μετριασμού των ρίσκων. Για παράδειγμα, θα μπορούσαν να προμηθεύονται από περισσότερες εταρείες και να διαφοροποιήσουν το χαρτοφυλάκιό τους.