Ακατανόητη και δυσεξήγητη χαρακτηρίζεται από Έλληνες τεχνοκράτες της Κομισιόν η απάντηση της Βρυξελλών στην ελληνική πρόταση για το μοντέλο Green Pool, το οποίο αποσκοπούσε στη συγκράτηση σε ανταγωνιστικά επίπεδα του κόστους των «πράσινων συμβολαίων προμήθειας ρεύματος» (PPAs) που υπογράφουν Ελληνικές βαριές βιομηχανίες εντάσεως ενέργειας, όπως η μεταλλουργία, τα τσιμέντα, η διύλιση και τα λιπάσματα.
Έλληνες που υπηρετούν στις Βρυξέλλες αλλά και στελέχη της DG Comp ενημέρωσαν ανεπίσημα το Θόδωρο Σκυλακάκη στο ΥΠΕΝ για την αρνητική απάντηση.
Υπενθυμίζουμε ότι πάνω από 400 εκατ. ευρώ «έχει λαμβάνειν» η ενεργοβόρος ελληνική βιομηχανία για αντιστάθμιση
Σύμφωνα με πληροφορίες υπήρξε έντονο παρασκήνιο και αντιδράσεις από μεγαλύτερες χώρες με βαριά βιομηχανία που μίλησαν για …αθέμιτο ανταγωνισμό από την -βιομηχανικά- ‘μικρή Ελλάδα’!
Η ελληνική πρόταση είχε αποσταλεί στις Βρυξέλλες ως αυτόνομο σχήμα κρατικής ενίσχυσης τον Σεπτέμβριο του 2021, ενώ ακολούθησαν σκληρές διαπραγματεύσεις.
Η ελληνική επιδίωξη ήταν να καλυφθεί μέρος του κόστους διαμόρφωσης (shaping cost) της πράσινης ηλεκτροπαραγωγής, στο προφίλ κατανάλωσης των ενεργοβόρων καταναλωτών.
Η αρχική πρόταση προέβλεπε την κάλυψη του 85% του κόστους διαμόρφωσης μέσω κρατικής ενίσχυσης, ανώτερης στα 15 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, ώστε οι επιλέγοντες πελάτες να επιβαρύνονται με το υπόλοιπο 15%.
«Αν είναι δυνατόν να φοβούνται τη βαριά ελληνική βιομηχανία χώρες-κολοσσοί όπως η Γερμανία και η Γαλλία» σχολίασε Έλληνας που υπηρετεί στην Κομισιόν ενώ στο κάδρο μπαίνουν τώρα και οι οφειλές από την αντιστάθμιση που υπολογίζονται σε 400 εκατομμύρια.
Το μέτρο της αντιστάθμισης αποτελεί την έσχατη αμυντική γραμμή της βιομηχανίας ώστε να εξισορροπήσει το υψηλό ενεργειακό κόστος σε συνάρτηση με τα αντίστοιχα μεγέθη των ανταγωνιστών της, δεδομένου ότι, η ελληνική πρόταση για το Green Pool αποτελεί πλέον παρελθόν και τα βιομηχανικά PPAs τίθενται εν αμφιβόλω στα πλαίσια της συνολικότερης συζήτησης για το καθεστώς των προτεραιοτήτων του ΑΔΜΗΕ.
Ανάλογος προβληματισμός υπάρχει και για το πλαίσιο στήριξης TCTF (Τemporary Crisis and Transition Framework -TCTF), που είναι το κοινοτικό εργαλείο αντιστάθμισης της κρίσης.
Αν και υπάρχει καταρχήν σύμφωνη γνώμη κυβέρνησης και Κομισιόν να προχωρήσει, δείχνει να καθυστερεί ακόμη η εφαρμογή του, με τις πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις να κάνουν λόγο για τέλος του χρόνου.
Δυο μέτρα και δυο σταθμά απο την Ούρσουλα φον ντερ Λάϊεν;
Οι άνθρωποι της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην Κομισιόν προσπάθησαν να δικαιολογηθούν με το σκεπτικό ότι το σχήμα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί πως επιδοτεί και ηλεκτρική ενέργεια από ορυκτά καύσιμα.
Ο λόγος είναι πως η διαμόρφωση της «πράσινης» παραγωγής σε φορτίο βάσης θα γινόταν μέσω αγοραπωλησιών ηλεκτρικής ενέργειας στη χονδρεμπορική αγορά, στην οποία συναλλάσσονται και Μεγαβατώρες που προέρχονται από μονάδες αερίου ή λιγνιτικές.
Οι Βρυξέλλες είπαν πως η ενίσχυση αφορά σε λίγες επιχειρήσεις και κλάδους.
Το ερώτημα είναι εάν η κα Φον ντερ Λάιεν θα αντιμετωπίσει με ανάλογο αρνητικό τρόπο τις προτάσεις και άλλων κυβερνήσεων για κρατική ενίσχυση των «πράσινων» PPAs των εγχώριων βιομηχανιών τους. ‘Εχουν ήδη υποβληθεί προτάσεις και θα κατατεθούν το επόμενο διάστημα καθώς μάλιστα, οι Ιταλοί, οι Τσέχοι και οι Βέλγοι σχεδίαζαν να πάρουν τη σκυτάλη από την Ελλάδα, με αιτήματα που θα ακολουθούσαν την «δομή» του Green Pool.
Κύκλοι ΣΕΒ απογοήτευση
Απογοήτευση για την εξέλιξη αυτή εξέφρασε ανεπίσημα, σύμφωνα με πληροφορίες ο Πρόεδρος του ΣΕΒ Δημήτρης Παπαλεξόπουλος που προέρχεται από κατ’εξοχήν ενεργοβόρο όμιλο, τον ΤΙΤΑΝΑ.
Αλλά και επικεφαλής της Mytilineos, Ευάγγελος Μυτιληναίος είπε σε ενημέρωση αναλυτών: «Δυστυχώς, ακούσαμε τα άσχημα νέα, ότι το σχέδιο Green Pool, που είναι ένας συνδυασμός απαλλαγής από τις εκπομπές άνθρακα και υποστήριξης για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες, απορρίφθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μετά από ένα χρόνο διαπραγματεύσεων.
Κάθε χώρα, κάθε οικονομία, προσπαθεί να κάνει οικονομίες κλίμακας. Είναι πραγματικά δύσκολο», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η αντιστάθμιση και τα 400 εκατομμύρια που οφείλονται στη βαριά βιομηχανία
Η ενεργοβόρος βιομηχανία υπό το σύστημα αντιστάθμισης δικαιούται να εισπράξει πάνω από 400 εκατομμύρια: για το 2021 περί τα 100 εκατομμύρια ευρώ, το 2022 140 εκατ. ευρώ και το 2023 πάνω από 165 εκατ. ευρώ.
Τα χρήματα για την κάλυψη του σχήματος της αντιστάθμισης προκύπτουν από τις δημοπρασίες δικαιωμάτων ρύπων που ως γνωστόν, τα έσοδα από αυτές κατανέμονται προς διάφορες κατευθύνσεις με σχετική υπουργική απόφαση που εκδίδεται σε ετήσια βάση.
Στην περίπτωση του 2023, τα προς δημοπράτηση δικαιώματα της χώρας φτάνουν τα 17.600.000 EUA, πράγμα που με μια τιμή πώλησης στα 86 ευρώ/tn CO2, μεταφράζεται σε συνολικά έσοδα περί το 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ από τα οποία το 11% προβλέπεται να διατεθεί για την Αντιστάθμιση, ήτοι 165 εκατ. ευρώ.
Από το ΣΕΒ μας λένε ότι «το ποσοστό θα πρέπει να αυξηθεί στο 17% καθώς αν κανείς υπολογίσει το ποσό κατά ανάλογο τρόπο με τον τρόπο υπολογισμού που εφαρμόστηκε το 2020, τότε το τελικό ποσό ανέρχεται στα 220 εκατομμύρια ευρώ.
Το 2020 το ποσοστό επί των εσόδων που πιστώθηκε υπέρ της αντιστάθμισης ήταν 13.6%, πράγμα που σήμαινε έσοδα για την βιομηχανία περί τα 68 εκατ. ευρώ.
Μέχρι το 2023, η τιμή των ρύπων εκτοξεύθηκε στα 86 ευρώ από τα 25 ευρώ που ήταν πριν τρία χρόνια και επήλθαν αλλαγές στις επιλέξιμες βιομηχανίες με την ένταξη της διύλισης και την απένταξη κλωστοϋφαντουργείων και βιομηχανιών λιπασμάτων.
Σήμερα δεν υπάρχει καμία ορατότητα για την απόδοση των ποσών ενώ αυτά συνεχίζουν να συσσωρεύονται, φτάνοντας πλέον την τριετία» και συνεχίζουν: «οι δύο αυτοί παράγοντες άλλαξαν ριζικά την εικόνα, καθώς από την μία, τα συνολικά έσοδα της αντιστάθμισης καλύπτουν σημαντικά μικρότερο μέρος του κόστους των ρύπων καθώς η τιμή των ρύπων έχει αυξηθεί και από την άλλη, οι δικαιούχοι έχουν αυξηθεί με αποτέλεσμα να μειώνονται εν γένει τα επιμέρους μερίδια»
Μέχρι το 2020 η διύλιση δεν ήταν ανάμεσα στις επιλέξιμες βιομηχανίες πράγμα που άλλαξε με την αναθεώρηση των κατευθυντήριων γραμμών το 2021.
Η διύλιση που διαδέχθηκε τις κλωστοϋφαντουργίες και τα λιπάσματα μειώνει σημαντικά τα επιμέρους μερίδια καθώς έχει ετήσια κατανάλωση 1 TWh όταν οι υπόλοιπες επιλέξιμες βιομηχανίες αθροίζουν συνολικά 4.5 TWh.
«Ο τρόπος υπολογισμού και απόδοσης της αντιστάθμισης μας λέει ότι για το 2023 το ποσό που χρειάζεται να διατεθεί για την βιομηχανία προκειμένου να καλυφθεί ανάλογο ποσοστό του κόστους των ρύπων ανέρχεται στα 220 εκατομμύρια ευρώ, όταν με βάση το ποσοστό του 11%, τα διαθέσιμα κεφάλαια υπολογίζονται στα 165 εκατομμύρια ευρώ. Από την άποψη αυτή, η βιομηχανία επισημαίνει την ανάγκη αναθεώρησης του ποσοστού που διατίθεται προς κάλυψη του σχήματος της αντιστάθμισης και από 11% να αναπροσαρμοστεί στο 17% προκειμένου να καλυφθεί πλήρως το σχήμα για το 2023» επιμένουν από το νεοκλασσικό της Ξενοφώντος όπου και τα γραφεία του ΣΕΒ.
Πως λειτουργεί η αντιστάθμιση
Με ενίσχυση (αντιστάθμιση ρύπων) καλύπτονται οι ευρωπαϊκές ενεργοβόρες επιχειρήσεις που εκτίθενται σε σημαντικό κίνδυνο «διαρροής άνθρακα», λόγω του κόστους δικαιωμάτων ρύπων το οποίο μετακυλίεται στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας (κόστος έμμεσων εκπομπών).
Ο κίνδυνος «διαρροής άνθρακα» αφορά τη μειωμένη ανταγωνιστικότητα τους έναντι ανάλογων επιχειρήσεων σε χώρες όπου η ηλεκτροπαραγωγή δεν επιβαρύνεται με κόστος δικαιωμάτων ρύπων. Γεγονός που δημιουργεί προϋποθέσεις για μεταφορά της βιομηχανικής παραγωγής εκτός Ε.Ε., στην περίπτωση που δεν υπάρχει το αντίμετρο της αντιστάθμισης.
Ο μηχανισμός αντιστάθμισης εφαρμόζεται στην ΕΕ από το 2013, επιστρέφοντας στους δικαιούχους κάθε έτος σημαντικό μέρος του κόστους των έμμεσων εκπομπών με το οποίο επιβαρύνθηκαν την προηγούμενη χρονιά. Στο νέο σχήμα, το μέγιστο ποσό ενίσχυσης ανά δικαιούχο θα ισούται με το 75% του προκύψαντος κόστους έμμεσων εκπομπών.
Από το 2021 και έως το τέλος του 2030, ισχύουν νέες Κατευθυντήριες Γραμμές, στη βάση των οποίων υποβλήθηκε και η ελληνική πρόταση.
Μια βασική αλλαγή στις νέες Κατευθυντήριες είναι η διαφοροποίηση των επιλέξιμων βιομηχανιών, όπως προαναφέρθηκε.
«Πλέον η ΕΕ έχει εντάξει και τα διυλιστήρια, τη βιομηχανία χαλκού και την παραγωγή υδρογόνου, στους κλάδους με κίνδυνο ‘διαρροής άνθρακα’, ενώ απεντάχθηκαν οι κλωστοϋφαντουργίες και οι βιομηχανίες λιπασμάτων. Στο σχετικό κατάλογο, συνεχίζουν να υπάρχουν οι βιομηχανίες αλουμινίου, οι χαρτοβιομηχανίες, όπως και η παραγωγή σιδήρου και χάλυβα» μας διευκρινίζουν από το ΣΕΒ.
