Η Apple Inc. έχασε τη δικαστική της διαμάχη για έναν ιρλανδικό φορολογικό λογαριασμό ύψους 13 δισεκατομμυρίων ευρώ (14,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων), γεγονός που ενισχύει την προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ελέγξει τις ειδικές συμφωνίες που χορηγούν τα κράτη σε μεγάλες εταιρείες. H απόφαση θεωρείται κομβικής σημασίας για το φορολογικό καθεστώς των πολυεθνικών επιχειρήσεων και δη των Big Tech στην ΕΕ
Το Δικαστήριο της ΕΕ στο Λουξεμβούργο υποστήριξε μια απόφαση-ορόσημο του 2016, σύμφωνα με την οποία η Ιρλανδία παραβίασε τη νομοθεσία περί κρατικών ενισχύσεων, παρέχοντας αθέμιτο πλεονέκτημα στην κατασκευάστρια εταιρεία iPhone.
Το δικαστήριο αποφάνθηκε την Τρίτη ότι μια νίκη κατώτερου δικαστηρίου υπέρ της Apple θα πρέπει να ανατραπεί, επειδή οι δικαστές αποφάσισαν εσφαλμένα ότι οι ρυθμιστικές αρχές της Επιτροπής είχαν κάνει λάθη στην αξιολόγησή τους.
Η απόφαση συνιστά μία ώθηση για την επικεφαλής της αντιμονοπωλιακής επιτροπής της ΕΕ Μαργκρέτε Βεστάγκερ, η θητεία της οποίας στις Βρυξέλλες πρόκειται να λήξει μετά από δύο θητείες.
Το 2016, η Βεστάγκερ προκάλεσε οργή στην άλλη άκρη του Ατλαντικού όταν εστίασε στις φορολογικές ρυθμίσεις της Apple. Ισχυρίστηκε ότι η Ιρλανδία χορήγησε παράνομα οφέλη στην εταιρεία με έδρα το Κουπερτίνο της Καλιφόρνια, τα οποία της επέτρεψαν να πληρώνει σημαντικά λιγότερους φόρους από άλλες επιχειρήσεις στη χώρα, επί πολλά χρόνια.
Διέταξε την Ιρλανδία να πάρει πίσω το ποσό των 13 δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί περίπου στα δύο τέταρτα των πωλήσεων Mac παγκοσμίως. Τα χρήματα βρίσκονται σε λογαριασμό μεσεγγύησης εν αναμονή της οριστικής απόφασης. «Είμαστε απογοητευμένοι από τη σημερινή απόφαση, καθώς προηγουμένως το γενικό δικαστήριο εξέτασε τα γεγονότα και ακύρωσε κατηγορηματικά την υπόθεση», δήλωσε εκπρόσωπος της Apple.
Στις 4:16 π.μ. ώρα Νέας Υόρκης, η μετοχή της Apple σημείωνε πτώση 1,3% στα 218 δολάρια κατά την προσυνεδριακή διαπραγμάτευση της Τρίτης.
Αν και πρόκειται για ένα αρνητικό αποτέλεσμα για την Ιρλανδία, η οποία είχε υποστηρίξει ότι δεν είχε δώσει φορολογικά πλεονεκτήματα στην Apple ή σε άλλες εταιρείες τεχνολογίας για να εγκατασταθούν εκεί, δεδομένου του πόσος χρόνος χρειάστηκε για να ολοκληρωθεί η υπόθεση, είναι πλέον απίθανο να έχει μεγάλο αντίκτυπο για τη χώρα που αποτελεί καθιερωμένο κόμβο για τα ευρωπαϊκά κεντρικά γραφεία μεγάλου αριθμού μεγάλων εταιρειών τεχνολογίας.
Ο διευθύνων σύμβουλος Τιμ Κουκ είχε προηγουμένως κατακεραυνώσει την κίνηση της ΕΕ ως «απόλυτη πολιτική ανοησία». Το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ έχει επίσης τοποθετηθεί, λέγοντας ότι η ΕΕ μετατρέπεται σε «υπερεθνική φορολογική αρχή» που θα μπορούσε να απειλήσει τις παγκόσμιες προσπάθειες φορολογικής μεταρρύθμισης. Στη συνέχεια, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι η Vestager «μισεί τις Ηνωμένες Πολιτείες» επειδή «μηνύει όλες τις εταιρείες μας».
Η απόφαση της Apple ήταν μακράν η μεγαλύτερη στη δεκαετή εκστρατεία της Βεστάγκερ για φορολογική δικαιοσύνη, η οποία έχει επίσης βάλει στο στόχαστρο εταιρείες όπως η Amazon.com Inc. και η αυτοκινητοβιομηχανία Fiat της Stellantis NV. Η Vestager έχει υποστηρίξει ότι τα επιλεκτικά φορολογικά οφέλη προς τις μεγάλες επιχειρήσεις αποτελούν παράνομες κρατικές ενισχύσεις που απαγορεύονται στην ΕΕ.
Το θέμα στην υπόθεση της Τρίτης ήταν δύο φορολογικές συμφωνίες με την ιρλανδική κυβέρνηση το 1991 και το 2007. Οι συμφωνίες αυτές επέτρεψαν στην Apple να αποδώσει λανθασμένα τα κέρδη της Ιρλανδίας σε ένα «κεντρικό γραφείο» που «υπήρχε μόνο στα χαρτιά», σύμφωνα με την αξιολόγηση της ΕΕ. Με τη σειρά του, αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη μαζική μείωση των φορολογικών λογαριασμών. Ο αντιμονοπωλιακός βραχίονας της ΕΕ υποστήριξε ότι η έκπτωση που έλαβε η Apple ήταν αντιανταγωνιστική και ισοδυναμούσε με παράνομη κρατική ενίσχυση.
Η υπόθεση κατέληξε στο ανώτατο δικαστήριο της ΕΕ, αφού η Βεστάγκερ αμφισβήτησε τη νίκη της Apple σε κατώτερο δικαστήριο το 2020. Οι δικαστές του Γενικού Δικαστηρίου του μπλοκ διαπίστωσαν ότι οι παρατηρητές κρατικών ενισχύσεων της ΕΕ έκαναν πολλά λάθη.
Έκτοτε, η Δανέζα έχει υποστεί αρκετές ακόμη φορολογικές ήττες, αλλά την παρηγορεί το γεγονός ότι οι δικαστές υποστήριξαν την προσέγγισή της στη χρήση των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων για την επίθεση σε αθέμιτες ρυθμίσεις.
Η Apple ήταν ένας από τους πρώτους αμερικανικούς τεχνολογικούς κολοσσούς που εγκαταστάθηκαν στην Ιρλανδία, ως αποτέλεσμα του σκόπιμα χαμηλού εταιρικού φορολογικού συντελεστή της στη δεκαετία του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ο οποίος σχεδιάστηκε για να προσελκύσει ξένες επενδύσεις. Η εταιρεία εγκατέστησε τα ευρωπαϊκά της κεντρικά γραφεία έξω από τη νότια πόλη Κορκ το 1980 και σήμερα απασχολεί περίπου 6.000 υπαλλήλους στη χώρα.
Στα χρόνια που ακολούθησαν, πολλά φορολογικά παραθυράκια που κάποτε υπήρχαν έκλεισαν και η Ιρλανδία το 2021 υπέγραψε μέτρα του ΟΟΣΑ που περιλαμβάνουν έναν παγκόσμιο ελάχιστο συντελεστή 15% για τις πολυεθνικές εταιρείες.
