Πρώτη συμμετοχή για την Ελλάδα
Η «Διεθνή Διάσκεψη για τη Λιβύη» πραγματοποιήθηκε χθες στο Παρίσι, συγκεντρώνοντας τις κορυφές της διεθνούς οργάνωσης. Η Ελλάδα συμμετέχει για πρώτη φορά σ’ ένα τόσο υψηλού επιπέδου γεωπολιτικό γεγονός, με επίκεντρο τη γειτονική χώρα.
Η μικρή απόσταση που χωρίζει τη Λιβύη από την Ελλάδα (προς το βορρά), την Ιταλία και την Μάλτα, σε σχέση με τους υπόλοιπους συμμετέχοντες στη χθεσινή Διάσκεψη, δεν είναι το μοναδικό κίνητρο πρόσκλησης της Αθήνας, αλλά ίσως και το δευτερεύον, καθώς η Ελλάδα αποκτά έντονο βηματισμό περιφερειακού παίκτη στην περιοχή, ιδίως μετά το μπαράζ διμερών συμφωνιών της, όπως με τη Γαλλία και τις ΗΠΑ.
Τέσσερα πλεονεκτήματα για την Αθήνα
Η αναγνώριση του περιφερειακού ρόλου της Ελλάδας ως παράγοντα σταθερότητας και ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο είναι ένα μεγάλο κεκτημένο για το διπλωματικό κεφάλαιο της χώρας.
Η μόνη χώρα που εξέφρασε ενστάσεις σχετικά με το ζήτημα της απόσυρσης ξένων στρατευμάτων από τη Λιβύη ήταν η Τουρκία.
«Χωρίς καθυστέρηση»
«Υπάρχουν ακόμη κάποιες επιφυλάξεις στην τουρκική πλευρά αλλά η ρωσική πλευρά αναγνώρισε ότι αυτό θα μπορούσε να γίνει με αμοιβαίο τρόπο», γνωστοποίησε σχετικά η Γερμανίδα Καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ, αποτυπώνοντας δημόσια τη ροπή της Άγκυρας προς τη διεθνή απομόνωση.
Ο Γάλλος Πρόεδρος και οικοδεσπότης, Εμανουέλ Μακρόν, διατύπωσε το αίτημα απόσυρσης των τουρκικών στρατευμάτων καλώντας αμφότερες Τουρκία και Ρωσία να αποσύρουν χωρίς καθυστέρηση τους μισθοφόρους και τις στρατιωτικές τους δυνάμεις, η παρουσία των οποίων απειλεί τη σταθερότητα και την ασφάλεια της χώρας και ολόκληρης της περιοχής.
Με δεδομένο ακόμη πως ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απέβλεπε στρατηγικά στην παγίωση της στρατιωτικής παρουσίας της χώρας του στην ευρύτερη περιοχή, προκειμένου να αποκτήσει την πρωτοβουλία κινήσεων στην νέα κατάσταση που διαμορφώνεται στη Λιβύη, η σαφής αναφορά στο Κείμενο των Συμπερασμάτων (με ελληνική ενθάρρυνση και υποστήριξη και άλλων χωρών) για την «άμεση ανάπτυξη χρονοδιαγραμμάτων» απόσυρσης των ξένων (εκ των οποίων και τουρκικών) δυνάμεων, ερμηνεύεται ως κακός οιωνός για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων της Τουρκίας στο άμεσο μέλλον.
Τη στιγμή, που οι προθέσεις της τουρκικής πολιτικής ηγεσίας αποτυπώθηκαν από νωρίς και πάνω στο ψευδεπίγραφο Τουρκο-λιβυκό σύμφωνο, με το οποίο η Άγκυρα απέβλεπε στην επιβολή ενός αυθαίρετου status quo, παραβιάζοντας την ελληνική ΑΟΖ.
Το κάλεσμα στην Άγκυρα να αποσύρει τις δυνάμεις της από τη Λιβύη δεν έγινε σε κενό ισχύος, ούτε σε μια περιφερειακής εμβέλειας πρωτοβουλία, αλλά με παρούσα την Αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, Κάμαλα Χάρις, σε μια από τις σπάνιες επισκέψεις της στην Ευρώπη και μάλιστα λίγους μήνες μετά την οριστική αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν.
Ο συμβολισμός της παρουσίας της Καμάλα Χάρις ενισχύεται ακόμη περισσότερο από το γεγονός ότι η ίδια εκπροσώπησε για πρώτη φορά την Προεδρία των ΗΠΑ επί ευρωπαϊκού εδάφους μετά το τριμερές Σύμφωνο Ασφάλειας (AUKUS) στην έδρα του πλέον «ηττημένου» από αυτό, Γαλλία, εκπέμποντας διπλό μήνυμα:
- στήριξης αφενός της πολυμερούς λύσης για τη Λιβύη και
- αφετέρου της γαλλικής πρωτοκαθεδρίας στην ευρύτερη περιοχή.
Ταξίδι στις ΗΠΑ
Η συζήτηση της Αντιπροέδρου των ΗΠΑ με τον Έλληνα Πρωθυπουργό στο περιθώριο της Διάσκεψης αποτελεί ένα ακόμη σημαντικό δεδομένο για τη δυναμική της Ελλάδας στο περιφερειακό συσχετισμό ισχύος, καθώς τη συζήτησή τους απασχόλησαν η πρόσφατη υπογραφή της ελληνοαμερικανικής συμφωνίας, αλλά και άριστες σχέσεις των δύο χωρών, ενόψει και της επίσημης επίσκεψης του Έλληνα Πρωθυπουργού στις ΗΠΑ, μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2022.
Τέλος, στα κέρδη της χθεσινής ημέρας συγκαταλέγεται και η απειλή «επιβολής κυρώσεων» (πιθανά από τα Ηνωμένα Έθνη) εναντίον όποιου απειλήσει την πολιτική σταθερότητα στη Λιβύη, δηλαδή οποιοσδήποτε παρεμποδίσει την εκλογική διαδικασία στις 24 Δεκεμβρίου, όπως και συνολικά την ομαλή πολιτική μετάβαση της χώρας, «φωτογραφίζοντας» εμμέσως πλην σαφώς τους κυρίως διαφωνούντες, δηλαδή την Τουρκία και τη Ρωσία.
Στο Κείμενο Συμπερασμάτων, το οποίο προκάλεσε ικανοποίηση στην ελληνική πλευρά, υπάρχει σαφής αναφορά και στην επιχείρηση IRINI και στο έργο που έχει επιτελέσει στην επιτήρηση του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη, όταν στην έκθεση του προηγούμενου μόλις μήνα καταγράφονται έξι περιστατικά ενός μόνο κράτους (της Τουρκίας), στα οποία να αρνείται τη συγκατάθεση για επιβίβαση και επιθεώρηση ύποπτων σκαφών.
Ελληνο-λιβυκή Συμφωνία
Ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης εκδήλωσε την πρόθεση της Ελλάδας να συνεργαστεί τόσο διμερώς, όσο και ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη νέα εκλεγμένη κυβέρνηση της Λιβύης, ενώ εξέφρασε και την ετοιμότητα της Αθήνας να επανεκκινήσει τις συζητήσεις για μια συμφωνία οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών με μία πραγματικά αντιπροσωπευτική κυβέρνηση της Λιβύης, που θα συγκροτηθεί με βάση την ελεύθερη βούληση του λιβυκού λαού και θα σέβεται τους κανόνες το Διεθνούς Δικαίου, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές.
Κατά τις ίδιες πηγές, ο κ. Μητσοτάκης τόνισε ακόμη ότι η Ελλάδα, ως γείτονας της Λιβύης, θέλει να δει τον λιβυκό λαό να ζει σε περιβάλλον ασφάλειας και ευημερίας, υπό την καθοδήγηση μιας ισχυρής και με πλήρη λογοδοσία κυβέρνησης, απαλλαγμένης από ξένες επιρροές και δεσμούς με το παρελθόν, με αναγκαία, ωστόσο, προϋπόθεση για την ειρήνευση και σταθεροποίηση της Λιβύης την αποχώρηση όλων των ξένων στρατευμάτων, των ξένων μαχητών και των ξένων μισθοφόρων το ταχύτερο δυνατό.
Μεταναστευτικό
Μια ακόμη διάσταση της ανθρωπιστικής κρίσης στη Λιβύη έθεσε από πλευράς του ο Ιταλός Πρωθυπουργός, Μάριο Ντράγκι, καθώς έθεσε μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της Διάσκεψης στο πολυμερές τραπέζι και τις μεταναστευτικές ροές που κατευθύνονται από τη Λιβύη προς την Ιταλία.
«Οι συνεχείς αφίξεις μεταναστών στην Ιταλία δημιουργούν μια αφόρητη κατάσταση, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να πετύχει μια συμφωνία σε ότι αφορά το μέτωπο αυτό. Πρέπει να καταφέρουμε να κάνουμε μεγαλύτερες επενδύσεις στην Λιβύη, να ξοδέψουμε περισσότερα χρήματα για να δημιουργήσουμε πιο ανθρώπινες συνθήκες σε ό,τι αφορά την μετανάστευση, η οποία συχνά δεν ξεκινά από την Λιβύη αλλά από κοντινές χώρες», επισήμανε ο Ιταλός Πρωθυπουργός.
