Σε ραγδαία άνοδο βρίσκεται η αγορά data center στην Ελλάδα, με τον ΑΔΜΗΕ να έχει ήδη χορηγήσει προσφορές σύνδεσης για 500 MW, ενώ επιπλέον 300 MW βρίσκονται σε εκκρεμότητα. Το ανεπίσημο επενδυτικό ενδιαφέρον υπερβαίνει κάθε προηγούμενο, ενισχυμένο από την παγκόσμια δυναμική του cloud και της τεχνητής νοημοσύνης (AI).
Η πρόσφατη εξαγγελία της ΔΕΗ για τη δημιουργία του “West Macedonia Valley”, ενός τεχνολογικού cluster στην πρώην ενεργειακή καρδιά της χώρας, αναδεικνύει τη στροφή στην ψηφιακή οικονομία, προσελκύοντας παγκόσμιους κολοσσούς όπως Microsoft, Google, Data4, Digital Realty, οι οποίοι έχουν ήδη ξεκινήσει έργα μεγάλης κλίμακας.
Η Digital Realty ανοίγει το νέο της data center στην Κρήτη στις 8 Απριλίου, ενώ η Microsoft προχωρά με τρία κέντρα στην Αττική, ξεκινώντας από τα Σπάτα. Η Data4 εγκαινίασε πρόσφατα τη μονάδα της στην Παιανία, με στόχο ακόμα δύο στο προσεχές διάστημα. Στην εξίσωση μπαίνει και ο ίδιος ο ΑΔΜΗΕ, μέσω της κοινοπραξίας Gemini με τη Sevrefarm, που σχεδιάζει υποδομές στον Άγιο Στέφανο.
Πίσω από την ανάπτυξη: Τα «σκοτεινά σημεία» και τα στενά του δικτύου
Ωστόσο, αυτή η εκρηκτική ανάπτυξη δεν είναι χωρίς προκλήσεις. Όπως τονίστηκε στο 6ο Power & Gas Forum του energypress, τα κέντρα δεδομένων έχουν υψηλές ενεργειακές απαιτήσεις, και πολλές φορές συγκεντρώνονται σε περιοχές με περιορισμένες δυνατότητες του δικτύου, όπως η Αττική.
Ο Κωνσταντίνος Τσιρέκης του ΑΔΜΗΕ σημείωσε ότι απαιτείται άμεσος σχεδιασμός για νέα δίκτυα, καθώς η αστοχία στην παροχή ενέργειας σε τέτοιες κρίσιμες δομές μπορεί να έχει εθνικές επιπτώσεις. Οι τοπικές υπερφορτώσεις δυσχεραίνουν την έγκαιρη σύνδεση νέων projects, ενώ παράλληλα, το θεσμικό πλαίσιο παραμένει ανεπαρκές.
Ο Αλέξανδρος Μπεχράκης, επικεφαλής της Digital Realty, ανέδειξε την ανάγκη για ένα σύγχρονο κανονιστικό περιβάλλον, αντίστοιχο με εκείνο των ΑΠΕ. «Δεν μπορείς να προγραμματίσεις πότε και πόση ισχύ θα έχεις – περιμένεις στην ουρά χωρίς πρόβλεψη», ανέφερε χαρακτηριστικά. Το παράδειγμα της Κρήτης, όπου το project πήρε 5 χρόνια σχεδιασμού, αναδεικνύει την ανάγκη ταχύτερης αδειοδότησης.
Data Center: Εικονικός κορεσμός και κίνδυνος αποκλεισμού επενδυτών
Ένα από τα βασικά προβλήματα που επισημάνθηκαν είναι η δημιουργία “εικονικού κορεσμού”: επενδυτές αιτούνται σύνδεση για μεγαλύτερη ισχύ από αυτή που τελικά υλοποιούν, δεσμεύοντας έτσι πολύτιμο ενεργειακό “χώρο” χωρίς να τον αξιοποιούν. Το αποτέλεσμα είναι να αποκλείονται νέοι ενδιαφερόμενοι που δεν βρίσκουν διαθέσιμη ισχύ, παρότι στην πράξη υπάρχει.
Ο ΑΔΜΗΕ προτείνει τη δημιουργία ενεργειακής «ταυτότητας» για τους data center developers, στα πρότυπα της βεβαίωσης παραγωγού στις ΑΠΕ, ώστε να υπάρχει διαφάνεια και αποτελεσματικός προγραμματισμός.
Data Center: Έρχεται χάρτης hosting capacity – αλλά με πολλές ασάφειες
Για την οργανωμένη ανάπτυξη των data centers, ο ΑΔΜΗΕ συνεργάζεται με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και το ΥΠΕΝ για τη δημιουργία χάρτη hosting capacity – δηλαδή, τι ενεργειακός «χώρος» είναι διαθέσιμος ανά περιοχή. Αν και αντίστοιχος χάρτης είχε εκδοθεί στο παρελθόν για τις ΑΠΕ, στην πράξη η ερμηνεία του δημιουργεί παρερμηνείες.
Ο κ. Τσιρέκης τόνισε ότι οι περισσότεροι αγνοούν τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ γειτονικών περιοχών: η χρήση ισχύος σε μία περιφέρεια μειώνει το περιθώριο και σε άλλες, κάτι που παραβλέπεται συχνά, με αποτέλεσμα να υπερεκτιμώνται οι διαθέσιμες δυνατότητες.
Στόχος είναι να υπάρξει καθαρή εικόνα μέχρι το καλοκαίρι, ώστε το data center map της Ελλάδας να γίνει εργαλείο ανάπτυξης και όχι παγίδα για επενδυτές.
Η Ελλάδα μετατρέπεται ταχύτατα σε σημαντικό κόμβο data centers στη ΝΑ Ευρώπη, με κολοσσούς να επενδύουν εκατοντάδες εκατομμύρια. Ωστόσο, η έλλειψη σύγχρονου πλαισίου, οι αδυναμίες του ηλεκτρικού δικτύου και η αδιαφάνεια στον ενεργειακό προγραμματισμό απειλούν να βάλουν «φρένο» σε μια τεχνολογική επανάσταση με τεράστιες προοπτικές.
Το στοίχημα πλέον είναι αν ο κρατικός μηχανισμός μπορεί να προλάβει την ανάπτυξη — ή αν, τελικά, θα τη φρενάρει.
