Ο κινητήρας της παγκόσμιας οικονομίας, ο οποίος για δεκαετίες λειτουργούσε ομαλά χάρη στο σχετικά ελεύθερο εμπόριο, αρχίζει να μπλοκάρει. Αιτία, οι δασμοί που επέβαλε η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ, οι οποίοι ανατρέπουν τις ισορροπίες και πυροδοτούν αβεβαιότητα.

Την προηγούμενη εβδομάδα, μεγάλες πολυεθνικές αλλά και εταιρείες ηλεκτρονικού εμπορίου μείωσαν τους στόχους τους, προειδοποίησαν για απολύσεις και ανέβαλαν επενδυτικά σχέδια. Παράλληλα, βασικές οικονομίες του πλανήτη αναθεώρησαν επί τα χείρω τις προβλέψεις για την ανάπτυξη, καθώς τα μακροοικονομικά στοιχεία υποδεικνύουν επιβράδυνση.

Σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, οι αγορές ελπίζουν ότι ΗΠΑ και Κίνα θα αποφύγουν μια ολομέτωπη σύγκρουση, όμως η αβεβαιότητα γύρω από την έκβαση των διαπραγματεύσεων λειτουργεί ήδη ως τροχοπέδη.

Δασμοί, διαπραγματεύσεις και εντάσεις

Η Ιζαμπέλ Ματέος Ι Λάγκο, επικεφαλής οικονομολόγος της BNP Paribas, χαρακτήρισε τους αμερικανικούς δασμούς «βραχυπρόθεσμο σοκ» για την παγκόσμια οικονομία. Όπως εκτίμησε, το τελικό ύψος των δασμών μπορεί να ξεπεράσει το ήδη ισχύον 10%, καθώς επιβάλλονται επιπλέον χρεώσεις ανά κλάδο, σε προϊόντα όπως ο χάλυβας, το αλουμίνιο και τα αυτοκίνητα.

Η Κίνα δήλωσε πως εξετάζει την πρόταση της Ουάσινγκτον για διάλογο αναφορικά με τους επιβληθέντες δασμούς της τάξης του 145%, στους οποίους είχε ήδη απαντήσει με αντίμετρα 125%. Η αμερικανική κυβέρνηση αφήνει να εννοηθεί ότι βρίσκεται κοντά σε εμπορικές συμφωνίες με Ινδία, Ιαπωνία και Νότια Κορέα, προκειμένου να αποφευχθούν νέες αυξήσεις.

Η Electrolux, η Volvo, η Logitech και η Diageo είναι μερικές μόνο από τις εταιρείες που εγκατέλειψαν ή αναθεώρησαν τους στόχους τους λόγω της αστάθειας. Η Κίνα, με την κατάργηση του αφορολόγητου για μικρές αποστολές, έπληξε καίρια τους μικρούς εμπόρους.

Όπως δήλωσε η Σίντι Άλεν, επικεφαλής της Trade Force Multiplier, πολλές μικρές επιχειρήσεις αποσύρονται εντελώς από την αγορά. «Από το μηδέν στο 145% είναι απλώς μη βιώσιμο για όλους», τόνισε.

Πίνακας επιπτώσεων των δασμών Τραμπ ανά κλάδο (κλίμακα 1–10)

Οι συνέπειες σε Ασία, Ευρώπη και Μέση Ανατολή

Η Τράπεζα της Ιαπωνίας μείωσε τις προβλέψεις της για την ανάπτυξη, ενώ παρόμοιες εκτιμήσεις καταγράφηκαν και για την Ολλανδία και τη γεωγραφική περιοχή της ΜΕΝΑ.

Η κινεζική βιομηχανία σημείωσε τη μεγαλύτερη κάμψη των τελευταίων 16 μηνών, ενώ οι βρετανικές εξαγωγές κατέγραψαν τη χειρότερη πορεία πενταετίας. Στον αντίποδα, η Γερμανία φαίνεται να προχωρά σε μαζικές εξαγωγές πριν τεθούν οι νέοι δασμοί σε ισχύ.

Η Ινδία κατέγραψε ρεκόρ δεκαμήνου στη βιομηχανική παραγωγή τον Απρίλιο. Η Apple μεταφέρει τμήμα της παραγωγής της εκεί, καθώς οι δασμοί προς την Ινδία είναι χαμηλότεροι. Ο Σιλάν Σαχ της Capital Economics εκτιμά ότι η Ινδία ενδέχεται να διαδεχθεί την Κίνα ως βασικός προμηθευτής των ΗΠΑ.

Οι δασμοί ως «σοκ ζήτησης» και η απάντηση των τραπεζών

Οι περισσότεροι οικονομολόγοι θεωρούν τους δασμούς του Τραμπ μορφή «σοκ ζήτησης», αφού αυξάνουν το κόστος για τις αμερικανικές επιχειρήσεις και μειώνουν την παγκόσμια κατανάλωση. Παράλληλα όμως, η μείωση του πληθωρισμού δίνει περιθώρια στις κεντρικές τράπεζες για χαλάρωση πολιτικής – όπως δείχνει και η κίνηση της Τράπεζας της Αγγλίας να μειώσει τα επιτόκια.

Το μεγάλο ερώτημα είναι αν η στρατηγική Τραμπ θα οδηγήσει άλλες χώρες σε επανεκκίνηση των δικών τους οικονομικών μοντέλων – αν, για παράδειγμα, η Κίνα υιοθετήσει μέτρα τόνωσης της εσωτερικής ζήτησης ή αν η ευρωζώνη άρει τα ενδοευρωπαϊκά εμπόδια στην αγορά της, σύμφωνα πάντα με το Reuters.