Πάνω από 15 εκατ. ευρώ χάθηκαν το 2024 από τις τσέπες 4.500 ιδιοκτητών ακινήτων, εξαιτίας ανείσπρακτων ενοικίων, χωρίς να λάβουν ούτε ένα ευρώ αποζημίωσης από το κράτος. Πρόκειται για ένα πρόβλημα που διογκώνεται χρόνο με τον χρόνο, στερώντας από τους πολίτες εισόδημα και μετατρέποντας τα ακίνητά τους σε οικονομικά βάρη, χωρίς αντίκρισμα.
Παράλληλα, η κατάσταση απειλεί την εφαρμογή του νέου μέτρου επιστροφής ενοικίου που σχεδιάζεται για τον Νοέμβριο, με την ΠΟΜΙΔΑ να εκπέμπει καμπανάκι για την ανάγκη προσοχής στις δηλώσεις λύσης μίσθωσης. Όπως επισημαίνει, μόνο όταν ο ιδιοκτήτης έχει παραλάβει «το κλειδί στο χέρι» μπορεί να δηλώσει τη λύση της μίσθωσης στην ΑΑΔΕ. Σε περίπτωση συνιδιοκτησίας, η δήλωση πρέπει να γίνει από έναν μόνο ιδιοκτήτη, με προθεσμία 30 ημερών για τους υπόλοιπους να δηλώσουν τυχόν διαφωνία.
Ανείσπρακτα ενοίκια: Τα στοιχεία δείχνουν διαρκή επιδείνωση
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΑΑΔΕ, το 2024 δηλώθηκαν 15 εκατ. ευρώ ως ανείσπρακτα ενοίκια, από 4.523 ιδιοκτήτες. Το 2023 το αντίστοιχο ποσό ήταν 12,2 εκατ. ευρώ, ενώ το 2022 είχε φτάσει τα 12,5 εκατ. ευρώ. Σε όλες τις περιπτώσεις, το Δημόσιο δεν αποζημιώνει τα χαμένα ποσά, ενώ οι ιδιοκτήτες καλούνται να πληρώσουν ΕΝΦΙΑ, κοινόχρηστα και άλλα έξοδα, χωρίς να έχουν εισπράξει τα αντίστοιχα έσοδα.
Το ανείσπρακτο ενοίκιο αναγνωρίζεται μόνο αν συνοδεύεται από εξώδικο, αγωγή ή διαταγή πληρωμής, ώστε να εξαιρεθεί από τη φορολόγηση. Ακόμα όμως κι αν δεν φορολογείται, δεν αναπληρώνεται με κανέναν τρόπο, αφήνοντας τους ιδιοκτήτες με διπλή ζημιά.
Το πρόβλημα στην πράξη: δύο χαμένοι σε κάθε υπόθεση
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα δείχνει το μέγεθος της απώλειας: σε μίσθωση με ενοίκιο 600 ευρώ τον μήνα, ο ενοικιαστής πληρώνει μόνο για 6 μήνες. Ο ιδιοκτήτης δηλώνει στη φορολογική του δήλωση 3.600 ευρώ, πληρώνει φόρο από 540 έως 1.620 ευρώ, και δηλώνει τα υπόλοιπα 3.600 ως ανείσπρακτα. Στην πράξη, δεν εισπράττει τίποτα, ενώ το Δημόσιο χάνει επίσης τον φόρο από τα χαμένα μισθώματα.
Πέρα από τη φορολογική ζημία, οι ιδιοκτήτες βρίσκονται αντιμέτωποι και με χρονοβόρες και δαπανηρές διαδικασίες για να διεκδικήσουν τα οφειλόμενα, οι οποίες συχνά αποθαρρύνουν την προσφυγή στη Δικαιοσύνη. Έτσι, δεν προχωρούν καν σε καταγγελία, με αποτέλεσμα να χάνουν το δικαίωμα να δηλώσουν τα ενοίκια ως ανείσπρακτα.
Ο κίνδυνος φυγής από τη μακροχρόνια μίσθωση
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο λογιστικό ή νομικό. Δημιουργεί και δομικές πιέσεις στην αγορά κατοικίας, καθώς ολοένα περισσότεροι ιδιοκτήτες εγκαταλείπουν τη μακροχρόνια μίσθωση και στρέφονται προς τη βραχυχρόνια ενοικίαση τύπου Airbnb, όπου τα έσοδα είναι πιο σταθερά και οι κίνδυνοι απώλειας μικρότεροι.
Τι πρέπει να προσέξουν οι ιδιοκτήτες και οι ενοικιαστές
Για να μπορούν οι ιδιοκτήτες να ενταχθούν στο μέτρο επιστροφής ενοικίου τον Νοέμβριο, αλλά και να προστατευτούν από ανάλογες ζημιές, είναι κρίσιμο να τηρούν συγκεκριμένες διαδικασίες:
- Να δηλώνουν τα ανείσπρακτα ενοίκια στην ΑΑΔΕ με τα κατάλληλα νομικά έγγραφα.
- Να μην δηλώνουν λύση μίσθωσης εάν δεν έχουν παραλάβει το ακίνητο.
- Σε περιπτώσεις συνιδιοκτησίας, να υπάρχει συνεννόηση μεταξύ των ιδιοκτητών για τις δηλώσεις.
- Οι ενοικιαστές, από την πλευρά τους, να επικοινωνούν άμεσα σε περίπτωση δυσκολιών και να ζητούν ρύθμιση ή διακανονισμό.
- Οι δύο πλευρές να προβλέπουν ρήτρες στις συμβάσεις για την αποφυγή μελλοντικών ζημιών.
Η ΠΟΜΙΔΑ ζητά επίσης από την κυβέρνηση να υπάρξει αυστηρός έλεγχος για τη χορήγηση του επιδόματος ενοικίου και διασταύρωση με τις δηλώσεις των ιδιοκτητών ώστε να αποτραπεί το φαινόμενο “μπαταχτσήδων” ενοικιαστών που επωφελούνται χωρίς να πληρώνουν.
Το πρόβλημα είναι πλέον συστημικό – και η πολιτεία καλείται να παρέμβει όχι μόνο με προσωρινά μέτρα, αλλά με μια νέα κουλτούρα ισόρροπων σχέσεων ανάμεσα σε ιδιοκτήτες και ενοικιαστές.
