Μπορεί για λίγο η μετοχή της ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ να έδειξε σημάδια ζωής – μια αμυδρή απόπειρα ανάκαμψης μετά από μήνες χαμηλών πτήσεων – αλλά η ανάσα δεν κράτησε πολύ. Πριν καλά καλά προλάβει να σταθεί στα πόδια της, ήρθε η νέα «φροντίδα» του διοικητικού συμβουλίου για να τη στείλει πίσω στο πάτωμα. Το νέο βαρύ πρόγραμμα διάθεσης δωρεάν μετοχών σε στελέχη και golden boys είναι γεγονός, και για ακόμη μια φορά, ο λογαριασμός πάει στους μικρούς.
Το έργο είναι γνώριμο, το Διοικητικό Συμβούλιο, κατ’ εξουσιοδότηση της Γενικής Συνέλευσης, εξειδικεύει ένα πρόγραμμα που προβλέπει μέχρι και 10% του μετοχικού κεφαλαίου να διατεθεί – δωρεάν – σε εκτελεστικά μέλη, γενικούς διευθυντές, στελέχη και λοιπούς «αξιολογούμενους» insiders. Ο αριθμός σοκάρει, έως 37,5 εκατομμύρια ίδιες μετοχές. Όχι νέες. Μετοχές που βρίσκονται ήδη στο ταμπλό και θα πέσουν στα χέρια των λίγων, με την υπόσχεση της επιβράβευσης για την «επίτευξη στόχων».
Οι μικρομέτοχοι; Πάλι στην απ’ έξω. Για άλλη μια φορά, αυτοί που πίστεψαν στην εταιρεία, που στήριξαν με τα χρήματά τους τις αυξήσεις κεφαλαίου ή που έμειναν στις δύσκολες περιόδους, μένουν να βλέπουν τον τζίρο και την τιμή της μετοχής να πιέζονται. Το χειρότερο; Θα είναι οι ίδιοι που, αν το πρόγραμμα «πετύχει», θα βρεθούν σε λίγα χρόνια να αγοράζουν μετοχές που θα τους πουλάνε οι επιβραβευμένοι. Γιατί φυσικά, όταν θα κατοχυρωθούν οι μετοχές, δεν θα τις κρατήσουν όλοι για τη «μακροπρόθεσμη προοπτική». Θα τις ξεφορτωθούν στην αγορά, απελευθερώνοντας πίεση στην τιμή. Ποιοι θα τις απορροφήσουν; Όσοι εξακολουθούν να κρατάνε, χωρίς να αμείβονται με μετοχές για την πίστη τους.
Η ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ δεν είναι η πρώτη που επιλέγει ένα τέτοιο σχήμα. Ούτε η τελευταία. Όμως το μέγεθος του πακέτου και ο τρόπος που επαναδιατυπώνεται – με χρονική διάρκεια που εκτείνεται μέχρι το 2030 – δείχνει ξεκάθαρα πως εδώ δεν μιλάμε για στοχευμένη ενίσχυση παραγωγικότητας. Μιλάμε για ένα πλάνο μοιράσματος πλούτου εντός των τειχών. Τα επιχειρήματα γνωστά, «προσέλκυση ταλέντων», «διατήρηση στελεχών», «ευθυγράμμιση συμφερόντων». Η πραγματικότητα όμως είναι άλλη, τα μερίδια των μικρομετόχων αποδυναμώνονται, η διαφάνεια εξασθενεί και η αξιοπιστία πλήττεται.
Οι insiders, έχοντας τις πληροφορίες, την εξουσία και τη δυνατότητα να ορίζουν το πλαίσιο, κατοχυρώνουν προνόμια χωρίς ρίσκο. Αντίθετα, οι μικροί μέτοχοι παίζουν το παιχνίδι με ανοιχτό μέτωπο, χωρίς καμία προστασία από τέτοιες πρακτικές. Και το χειρότερο; Αν τολμήσουν να αντιδράσουν, θα τους πουν ότι δεν καταλαβαίνουν τη «μεγάλη εικόνα» και τα «κίνητρα απόδοσης».
Μόνο που η μεγάλη εικόνα είναι αυτή, σε μια αγορά που πνίγεται από έλλειψη εμπιστοσύνης, τέτοια προγράμματα δεν δίνουν κίνητρα – παίρνουν. Παίρνουν αξία από τη μετοχή, από την εικόνα της εταιρείας, και τελικά από την τσέπη του απλού μετόχου. Όποιος νομίζει ότι αυτό είναι «στρατηγική μακροπρόθεσμης ανάπτυξης», μάλλον δεν έχει μείνει ποτέ εγκλωβισμένος σε μετοχή που την ξεφορτώνεται το ίδιο της το διοικητικό.
