Σε λιγότερο από μία εβδομάδα, τα μεσάνυχτα της 9ης Ιουλίου, εκπνέει η προσωρινή αναστολή των δασμών που είχε εξαγγείλει ο Ντόναλντ Τραμπ στις αρχές Απριλίου στο πλαίσιο της αποκαλούμενης «Ημέρας της Απελευθέρωσης». Εκτός απροόπτου, οι τελωνειακές επιβαρύνσεις 10%–40% που είχε τότε αναγγελθεί πως θα επιβληθούν, θα τεθούν σε ισχύ, με σοβαρές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία.
Η αρχική αναστολή, διάρκειας 90 ημερών, είχε δοθεί από τον Τραμπ μετά τις αναταράξεις στις αγορές και είχε στόχο να αφήσει περιθώριο διπλωματικών διαβουλεύσεων. Ωστόσο, η πρόοδος που έχει σημειωθεί μέχρι στιγμής χαρακτηρίζεται περιορισμένη.
Κρίσιμη για την οικονομία και τις σχέσεις ΗΠΑ – εταίρων
Αναλυτές προειδοποιούν πως, αν οι δασμοί επιβληθούν όπως σχεδιάζεται, οι ΗΠΑ κινδυνεύουν να οδηγηθούν σε ύφεση. Ο βασικός δασμός αφορά το 10% στις εισαγωγές από όλες τις χώρες, ακόμη και σε όσες έχουν πλεονασματικές σχέσεις με τις ΗΠΑ, ενώ 35 χώρες με τις οποίες η Ουάσιγκτον έχει εμπορικό έλλειμμα (όπως Καμπότζη και Ινδία) επιβαρύνονται με επιπλέον «αμοιβαίους» δασμούς.
Μερικές συμφωνίες, πολλά ερωτηματικά
Μέχρι στιγμής, μόνο δύο συμφωνίες έχουν οριστικοποιηθεί:
-
Με το Ηνωμένο Βασίλειο, που δεν περιλαμβανόταν στους υψηλούς δασμούς, υπήρξε προκαταρκτική συμφωνία για μείωση εμπορικών φραγμών,
-
Με το Βιετνάμ, συμφωνήθηκε διαβάθμιση των δασμών ανάλογα με την προέλευση και τον τελικό προορισμό των προϊόντων.
Η συμφωνία με την Κίνα αφορά μόνο τα μέτρα που ελήφθησαν ως αντίποινα μετά την 2α Απριλίου (π.χ. σπάνιες γαίες), αφήνοντας αναπάντητα τα κεντρικά ζητήματα των δασμών.
Επιστολές με μονομερή δασμολόγια
Ο ίδιος ο Τραμπ επιβεβαίωσε πως ήδη 10–12 επιστολές εστάλησαν σε χώρες στις 4 Ιουλίου, ενώ θα σταλούν κι άλλες τις επόμενες ημέρες. Οι επιστολές καθορίζουν μονομερώς τους συντελεστές δασμών, χωρίς διαπραγμάτευση, με τον Πρόεδρο να δηλώνει: «Οι χώρες θα πληρώσουν από 10% έως 70%, ανάλογα την περίπτωση».
Παρότι υπάρχουν ενδείξεις από τον Λευκό Οίκο ότι ορισμένες χώρες ενδέχεται να εξαιρεθούν προσωρινά, λόγω «καλής πίστης» στις διαπραγματεύσεις, οι περισσότερες τελούν ακόμη σε αβεβαιότητα.
Καμπανάκι για τις επιχειρήσεις και τις αγορές
Το οικονομικό επιτελείο των ΗΠΑ διαμηνύει πως τα εμπορικά ζητήματα ίσως παραταθούν μέχρι τον Σεπτέμβριο, αλλά η ομοσπονδιακή τράπεζα (Fed) παραμένει επιφυλακτική, παγώνοντας τη μείωση των επιτοκίων εν αναμονή εξελίξεων.
Οι επιχειρήσεις έχουν ήδη περιορίσει τα πλάνα επέκτασης, ενόψει πιθανών δασμών σε βασικούς τομείς όπως:
-
Χάλυβας, αυτοκίνητα, φαρμακευτικά προϊόντα, ξυλεία, μικροτσίπ και χαλκός.
Ε.Ε.: Αδύνατη η πλήρης συμφωνία μέχρι τις 9 Ιουλίου
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, χαρακτήρισε αδύνατο να υπάρξει λεπτομερής εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ έως τις 9 Ιουλίου, επισημαίνοντας τον όγκο του εμπορίου (1,5 τρισ. ευρώ) και την πολυπλοκότητα των θεμάτων.
«Στόχος μας είναι μια συμφωνία επί της αρχής – όχι ένα πλήρες πλαίσιο», δήλωσε. Η Ε.Ε. και η Ινδία φέρεται να διαπραγματεύονται ακόμα, αλλά ο Τραμπ επιμένει στη μονομερή επιβολή δασμών, δηλώνοντας μάλιστα για την Ιαπωνία: «Θα πληρώσουν ό,τι αποφασίσουμε».
Η επόμενη μέρα: Διπλωματία ή εμπορικός πόλεμος;
Ανεξαρτήτως των τελικών αποφάσεων, το τοπίο είναι θολό και επικίνδυνο. Ακόμα και σε περίπτωση συμφωνιών, οι βασικοί δασμοί 10% και 25% σε χάλυβα, αυτοκίνητα και κρίσιμα προϊόντα αναμένεται να παραμείνουν ενεργοί.
Η 9η Ιουλίου εξελίσσεται σε σημείο καμπής για την παγκόσμια οικονομία, με τις εξελίξεις να κρίνουν όχι μόνο τις εμπορικές ροές αλλά και τη σταθερότητα των διεθνών αγορών ενόψει ενός αβέβαιου β’ εξαμήνου.
