Ευρύ μηχανισμό αποζημίωσης για τους βιομηχανικούς καταναλωτές που θα περιορίσουν την κατανάλωσή τους αν χρειαστεί το χειμώνα πρότεινε στην Ευρωπαϊκής Επιτροπή ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.
Όπως αναφέρει σχετικά, ο προτεινόμενος μηχανισμός θα έχει χρονικό ορίζοντα μηνών, όχι ημερών, με σημαντικά οφέλη για την ευρωπαϊκή οικονομία.
Η επιστολή του πρωθυπουργού έχει ως εξής:
«Αγαπητή Πρόεδρε von der Leyen,
Με την επιστολή αυτή σας καταθέτω μία πρόταση προκειμένου να ενισχύσουμε την ενεργειακή μας ασφάλεια για τον ερχόμενο χειμώνα και, ταυτόχρονα, να μειώσουμε τις τιμές του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας. Πιστεύω ότι είναι καιρός να συνδυάσουμε το σημαντικότερο πλεονέκτημά μας, την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, με έναν από τους σημαντικότερους μοχλούς που διαθέτουμε για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας: τη δική μας κατανάλωση. Θέλω να σας προτείνω έναν πανευρωπαϊκό μηχανισμό μέσω του οποίου θα αποζημιώνονται οι βιομηχανικοί καταναλωτές για τη μείωση στη χρήση φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας για τον ερχόμενο χειμώνα.
Η ιδέα χρησιμοποιεί ως βάση το καίριας σημασίας έργο που έχει αναλάβει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με το σχέδιο «Save Gas for a Safe Winter». Αποτελεί κάτι ενδιάμεσο ανάμεσα στην εθελοντική μείωση της ζήτησης, που πρέπει όλοι μας να διασφαλίσουμε, και την υποχρεωτική μείωση που ενδέχεται να προκύψει σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Η πρόταση αυτή έχει μεγαλύτερη πιθανότητα να οδηγήσει σε μία σημαντική ανταπόκριση από την πλευρά της βιομηχανίας, καθώς προσφέρει οικονομικά κίνητρα, αντί να βασίζεται σε διακοπές στην παροχή στη διάρκεια μιας έκτακτης ανάγκης.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα παρουσίαζε έλλειψη κατά 45 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) εάν οι ροές φυσικού αερίου από τη Ρωσία σταματούσαν πλήρως. Εάν μπορούσαμε να εξασφαλίσουμε, μέχρι τον Σεπτέμβριο, ότι μεγάλο ποσοστό αυτής της ποσότητας θα καλυπτόταν από ισχυρές δεσμεύσεις για μείωση της κατανάλωσης, το επιπρόσθετο κόστος που προκύπτει από τα ρίσκα που διαβλέπουν οι αγορές θα συρρικνωνόταν και το «όπλο» της Ρωσίας θα είχε εξουδετερωθεί σε μεγάλο βαθμό. Ο φόβος των ελλείψεων θα μειωνόταν και μία μικρή αίσθηση κανονικότητας θα μπορούσε να επιστρέψει στην αγορά.
Οι αγορές ενέργειας έχουν θεσπίσει εργαλεία που τους επιτρέπουν να πληρώνουν τους χρήστες προκειμένου να μην καταναλώνουν ενέργεια, όταν αυτό ωφελεί το σύστημα στο σύνολό του. Ο μηχανισμός που προτείνω θα ήταν πιο ευρύς, καλύπτοντας τη μείωση της ζήτησης για αρκετούς μήνες και όχι για ώρες ή ημέρες. Για να λειτουργήσει, αυτό το εργαλείο θα συνδύαζε στοιχεία από τον σχεδιασμό της αγοράς ενέργειας -το πότε, πόσο, για πόσο καιρό- και έναν τρόπο να αποζημιωθεί δίκαια η βιομηχανία. Το ιδανικό θα ήταν να χρησιμοποιήσουμε έναν συνδυασμό εθνικών και ευρωπαϊκών πόρων, επιδεικνύοντας αλληλεγγύη και επιτρέποντας τη ροή κεφαλαίων σε εκείνους που έχουν μεγαλύτερη δυνατότητα να μειώσουν την κατανάλωσή τους. Πρόκειται για μια ιδέα που συνδυάζει την οικονομική και την ενεργειακή αποδοτικότητα με την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη.
Τα οφέλη από την επιτυχή υλοποίηση αυτής της ιδέας θα ήταν πιθανότατα σημαντικά. Τα οικονομικά οφέλη για τις οικονομίες και τα εμπορικά ισοζύγιά μας, λόγω των χαμηλότερων τιμών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, κατά πάσα πιθανότητα θα αντιστάθμιζαν τις όποιες δαπάνες θα απαιτούσε αυτό το πρόγραμμα.
Πρόκειται για μια ιδέα που πιθανότατα θα καλύψει τις δαπάνες που θα προκαλέσει, μειώνοντας την ανάγκη για δημοσιονομική στήριξη που παρέχεται ήδη από αρκετά κράτη-μέλη. Πρόκειται όμως για μία ιδέα που πρέπει να εφαρμοστεί γρήγορα -θα λειτουργήσει μόνο αν μπορέσουμε να εξασφαλίσουμε αυτές τις ποσότητες μέχρι τον Σεπτέμβριο, δείχνοντας στη Ρωσία την αποφασιστικότητά μας και επαναπροσδιορίζοντας τον τρόπο με τον οποίο η αγορά φυσικού αερίου αντιμετωπίζει την Ευρώπη. Είναι μια σημαντική ευκαιρία ώστε να κάνουμε μια τολμηρή κίνηση για να προστατεύσουμε τις οικονομίες μας και τους πολίτες μας, πριν από τον προσεχή χειμώνα.
Ελπίζω ότι θα βρείτε την ιδέα μου επίκαιρη και παραμένω στη διάθεσή σας για μια πιο λεπτομερή ανταλλαγή απόψεων πάνω στο ζήτημα.
Με εκτίμηση,
Κυριάκος Μητσοτάκης»
Από τον ΣΕΒ γινόταν η διευκρίνηση, με αφορμή τις κυβερνητικές διαρροές για την παρέμβαση: «Όλη η ευρωπαϊκή βιομηχανία, μαζί και η ελληνική ουδόλως επιδιώκουν να περιορίσουν την κατανάλωση του φυσικού αερίου έναντι οποιασδήποτε αμοιβής. Η απώλεια παραγωγής θα είναι τέτοια που ο κίνδυνος να χάσουν σοβαρό μερίδιο της διεθνούς αγοράς είναι πολύ μεγάλος, ένα μερίδιο που με πολλές θυσίες και αγώνες μέσα από μνημόνια , πανδημίες και ενεργειακή κρίση κατάφεραν να διατηρήσουν».
Ελληνικές αντιρρήσεις για τον κόφτη του 15%
Aξιοσημείωτη είναι και η θέση της ελληνικής κυβέρνησης στο σχέδιο της Κομισιόν για τον περιορισμό της κατανάλωσης φυσικού αερίου και τα άλλα μέτρα προκειμένου η Ε.Ε. να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις ενδεχόμενης διακοπής της παροχής ρωσικού αερίου.
Αμφότερες οι παρεμβάσεις σημειώνονται στο πλαίσιο του συμβουλίου υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε., με τον υπουργό ΠΕΝ Κώστα Σκρέκα να εκπροσωπεί τη χώρα μας.
Στην πρώτη περίπτωση ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης αναλαμβάνει πρωτοβουλία για την παρουσίαση πρότασης που θα αφορά τη δημιουργία ευρωπαϊκού μηχανισμού αποζημίωσης των βιομηχανιών για τον περιορισμό της κατανάλωσης φυσικού αερίου.
Στο συμβούλιο υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε. ο Κώστας Σκρέκας παρουσίασε την αντιπρόταση της ελληνικής πλευράς απέναντι στο σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που προβλέπει τα κράτη – μέλη να μειώσουν την περίοδο Αυγούστου 2022 – Μαρτίου 2023 κατά 15% την κατανάλωση φυσικού αερίου.
Ο υπολογισμός της μείωσης γίνεται σε σχέση με το μέσο όρο της κατανάλωσης της πενταετίας 2017 – 2021.
Η Αθήνα αντιτίθεται σε αυτήν την πρόταση θεωρώντας την άδικη σε σχέση με την έγκαιρη προετοιμασία της χώρας για την υποκατάσταση μέρους της κατανάλωσης φυσικού αερίου με άλλα ορυκτά καύσιμα καθώς και για την διασφάλιση εναλλακτικών ενεργειακών πηγών.
Η ελληνική αντιπρόταση δίνει μία εναλλακτική λύση υπολογισμού της μείωσης για κράτη μέλη που πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια.
Σύμφωνα με αυτή, ένα κράτος – μέλος θα πρέπει να πετύχει την περίοδο Αυγούστου 2022 – Μαρτίου 2023 μείωση 15% της κατανάλωσης αερίου σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό χρονικό διάστημα εφόσον έχει αυξήσει κατά τουλάχιστον 10% την κατανάλωση αερίου έναντι της πενταετίας 2017 – 2021.
Η χώρα μας την περίοδο Αυγούστου 2021 – Μαρτίου 2022 έχει αυξήσει την κατανάλωση φυσικού αερίου.
Συνεπώς αν περάσει η πρόταση των Βρυξελλών τότε θα πρέπει να προχωρήσει σε περικοπές της τάξης του 24%.
