Η πρώτη Απογραφή έγινε από την κυβέρνηση του Ιωάννη Καποδίστρια, με τον ίδιο να ζητά να μπουν συγκεκριμένα ερωτήματα, όπως το θρήσκευμα -προκειμένου να διαχωριστεί ο ελληνικός από τον τουρκικό πληθυσμό, τα επαγγέλματα, οι αριθμοί σχολείων, μαθητών, εκκλησιών και μοναστηριών. Ο πληθυσμός τότε μετρήθηκε σε κάτι παραπάνω από 753.000 κατοίκους.

Σχεδόν δυο αιώνες αργότερα, εντός του προσεχούς Οκτωβρίου, οι κάτοικοι της χώρας θα συμμετάσχουν στην Απογραφή του 2021 που «τρέχει» η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ). Μια διαδικασία Απογραφής που -όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για τη «Γηραιά», ενδεχομένως κυριολεκτικά, Ήπειρο- αναμένεται να δώσει σημαντικά στοιχεία.

Η Απογραφή 2021 δεν θα γίνει «πόρτα – πόρτα»

«Η Απογραφή του 2021 αποτελεί ορόσημο μιας και συμπίπτει με τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση» εξηγεί ο κ. Απόστολος Κασάπης, Διευθυντής του Αυτοτελούς Γραφείου Προέδρου της ΕΛΣΤΑΤ, υπενθυμίζοντας ότι «κατά την πιο πρόσφατη Απογραφή, το 2011, ο Μόνιμος Πληθυσμός της χώρας ανερχόταν σε 10.816.286 άτομα».

Η ΕΛΣΤΑΤ «παραδοσιακά» διενεργεί Απογραφές κάθε δέκα χρόνια. Φέτος, η διαδικασία της Απογραφής θα ξεκινήσει μετά τις 22 Οκτωβρίου και θα ολοκληρωθεί κάπου στον Δεκέμβριο. Η πανδημία, ωστόσο, φέρνει αναπόφευκτα αλλαγές στο σύστημα που θα χρησιμοποιήσει ο μηχανισμός της ΕΛΣΤΑΤ.

«Την Άνοιξη του 2020 χρειάστηκε να γίνουν οι απαραίτητες προσαρμογές λαμβάνοντας υπόψη τα μέτρα περιορισμού της πανδημίας της νόσου του κορωνοϊού (COVID-19), οπότε το αρχικό πλάνο, δηλαδή απογραφή μέσω συνέντευξης «πόρτα πόρτα» με έντυπο ερωτηματολόγιο, αναπροσαρμόστηκε προκειμένου η Απογραφή να διεξαχθεί με ασφάλεια» σημειώνει ο κ. Κασάπης.

Με κωδικούς Taxis η Απογραφή 2021 

Σύμφωνα με τον Διευθυντή του Αυτοτελούς Γραφείου Προέδρου της ΕΛΣΤΑΤ, φέτος οι απογραφείς θα εναποθέσουν κλειστούς φακέλους σε κάθε οικία, διαμέρισμα ή κατάλυμα, με έναν μοναδικό κωδικό αριθμό που θα αντιστοιχεί στη συγκεκριμένη κατοικία.

«Έπειτα, ένας εκπρόσωπος του νοικοκυριού -παλαιότερα τον αποκαλούσαν “ο αρχηγός του νοικοκυριού(!)”, θα μπορεί να εισέλθει στην ειδική εφαρμογή της Απογραφής, μέσω του www.gov.gr, χρησιμοποιώντας τον μοναδικό αυτόν κωδικό και τον κωδικό του στο taxis ώστε να συμπληρώσει το ερωτηματολόγιο για το νοικοκυριό και τα μέλη του» λέει ο κ. Κασάπης.

Παρά ταύτα, σύμφωνα με τον Απόστολο Κασάπη, η ΕΛΣΤΑΤ έχει προβλέψει και για όσους δεν έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν ψηφιακά μέσα:

«Όσοι πολίτες, για οποιονδήποτε λόγο -π.χ. μη εξοικείωση με νέες τεχνολογίες, δεν μπορέσουν να αυτοαπογραφούν ηλεκτρονικά, θα απογραφούν με τη συνηθισμένη μέθοδο “πόρτα-πόρτα”, όπως συνέβαινε και στις προηγούμενες απογραφές, λαμβάνοντας όμως όλα τα μέτρα για την προστασία της δημόσιας υγείας. Για τα συλλογικά καταλύματα (π.χ. ιδρύματα, καταυλισμούς, δομές φιλοξενίας) θα ακολουθηθεί αποκλειστικά η μέθοδος της προσωπικής συνέντευξης».

Τι στοιχεία συλλέγονται (και ποια όχι) στην Απογραφή 

Ο βασικός στόχος της Απογραφής είναι ο καθορισμός του Πληθυσμού της χώρας. Ο κ. Κασάπης υπογραμμίζει ότι με την καταμέτρηση του νόμιμου πληθυσμού, δηλαδή τους δημότες των δήμων και δημοτικών ενοτήτων, «χτίζεται» η βάση δεδομένων, από την οποία αντλούνται κρίσιμα στοιχεία για την κατανομή των βουλευτικών εδρών στις εκλογικές περιφέρειες.

«Αντίστοιχα, γίνεται καταγραφή μεταβλητών σχετικά με τα δημογραφικά, κοινωνικά, εκπαιδευτικά και οικονομικά χαρακτηριστικά του Μόνιμου Πληθυσμού καθώς και την εισερχόμενη και εξερχόμενη μετανάστευση. Τα αποτελέσματα της Απογραφής αποτελούν οδηγό για την αποτελεσματική άσκηση οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής και καλύπτουν μια σειρά από διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας» αναφέρει στη συνέχεια.

Τι δεν ερωτάται στην Απογραφή; «Δεν θα ζητηθεί κανένα ευαίσθητο προσωπικό δεδομένο, όπως για παράδειγμα στοιχεία που αναφέρονται στην υγεία, το θρήσκευμα, τη συνδικαλιστική δράση, πολιτικά φρονήματα ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Τονίζεται επίσης ότι τα δεδομένα που συλλέγονται είναι εμπιστευτικά, δεν διαβιβάζονται σε κανένα δημόσιο ή ιδιωτικό φορέα» απαντά ο κ. Κασάπης.

Προσλήψεις 60.000 ιδιωτών για την Απογραφή

Για την Απογραφή «τρέχει» ήδη από τον Αύγουστο μια μεγάλη… επιστράτευση απογραφέων από την ΕΛΣΤΑΤ. «Θα χρειαστούμε περίπου 60.000 ιδιώτες ως απογραφείς. Η σχετική πρόσκληση έχει βγει ήδη από τις 27 Αυγούστου και θα τρέχει μέχρι τις 27 Σεπτεμβρίου. Δικαίωμα υποβολής αίτησης έχουν μόνον φυσικά πρόσωπα ηλικίας 18 έως 67 ετών (έτη γέννησης από 1954- 2003), τα οποία θα πρέπει να είναι τουλάχιστον απόφοιτοι Λυκείου ή εξαταξίου Γυμνασίου. Οι υποψήφιοι μπορεί να είναι ιδιώτες, υπάλληλοι της Κεντρικής Διοίκησης, ΝΠΔΔ, ΝΠΙΔ ελεγχόμενων από το Δημόσιο, ΟΤΑ, Δημόσιων Επιχειρήσεων και Οργανισμών. Παραδοσιακά εξαιρούνται οι υπάλληλοι της ΕΛΣΤΑΤ, της ΑΑΔΕ και των Σωμάτων Ασφαλείας, καθώς και όσοι θα υπηρετούν τη στρατιωτική τους θητεία κατά το χρονικό διάστημα Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου 2021» εξηγεί ο Απόστολος Κασάπης.

Προϋπόθεση συμμετοχής στη διαδικασία είναι οι ενδιαφερόμενοι να έχουν ευχέρεια στη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή και να έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρονικό εξοπλισμό (σταθερό ή φορητό ηλεκτρονικό υπολογιστή ιδιωτικής χρήσεως) για την καταχώριση των στοιχείων που θα συλλέξουν με έντυπα ερωτηματολόγια και για την παρακολούθηση της πορείας της αυτοαπογραφής.

«Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με το άρθρο 17, παρ. 5, του Νόμου 4772/2021 (Α’ 17), το νομικό καθεστώς ατόμων εγγεγραμμένων στα μητρώα ανέργων του ΟΑΕΔ (επιδοτούμενων ή μη) δεν μεταβάλλεται εξαιτίας της απασχόλησής τους στην Απογραφή» λέει ακολούθως ο Απόστολος Κασάπης της ΕΛΣΤΑΤ και καταλήγει:

«Οι αιτήσεις για την εγγραφή στο Μητρώο Απογραφέων, υποβάλλονται από τους ενδιαφερόμενους μόνον ηλεκτρονικά στην ιστοσελίδα της ΕΛΣΤΑΤ, στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.statistics.gr ενώ επισημαίνεται ότι δεν απαιτείται η καταβολή χρηματικού ποσού για την επεξεργασία της αίτησης. Τα κριτήρια με βάση τα οποία θα βαθμολογηθούν οι υποψήφιοι είναι το επίπεδο εκπαίδευσης, η εμπειρία σε Έρευνες της ΕΛΣΤΑΤ και η κατάσταση απασχόλησης. Επισημαίνεται ότι για τη διασφάλιση της αμεροληψίας της αντικειμενικότητας και της διαφάνειας, η βαθμολόγηση είναι πλήρως αυτοματοποιημένη και σε κανένα στάδιο δεν υπάρχει το ενδεχόμενο αδικιών. Ως προς την αποζημίωσή των απογραφέων, αυτή εξαρτάται από τον αριθμό των ορθά συμπληρωμένων ερωτηματολογίων που θα φέρει εις πέρας ο απογραφέας (είτε μέσω αυτοαπογραφής είτε μέσω συνέντευξης). Κατά μέσο όρο, και ανάλογα με το πλήθος των απογραφέων που θα συγκεντρωθεί, εκτιμάται ότι κάθε απογραφέας θα αποζημιωθεί με περίπου 1200 ευρώ μεικτά. Πέρα όμως από το όποιο οικονομικό όφελος, θεωρώ πως η εμπειρία της απογραφής είναι μοναδική και όποιοι έχουν συμμετάσχει στο παρελθόν το επιβεβαιώνουν»