Ο δείκτης οικονομικού κλίματος παρέμεινε τον Νοέμβριο σε τροχιά ανόδου και διαμορφώθηκε στις 113,4 μονάδες (από 112,4), επίπεδο ίδιο με εκείνο του Φεβρουαρίου του 2020, πριν δηλαδή την πανδημία.Αντιθέτως, στην Ευρωζώνη και ευρύτερα στην ΕΕ το οικονομικό κλίμα επιδεινώθηκε ελαφρώς, σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα το ΙΟΒΕ.

Γράφει ο Σπύρος Σταθάκης

Η ενίσχυση προήλθε κυρίως από τη νέα σημαντική βελτίωση των επιχειρηματικών προσδοκιών στις Υπηρεσίες, στο μέγιστο επίπεδο της τελευταίας 20ετίας, ενώ η μεταβολή στη βιομηχανία είναι οριακή. Αντιθέτως, οι προσδοκίες επιδεινώθηκαν στο Λιανικό Εμπόριο και τις Κατασκευές. Η διεύρυνση της τουριστικής περιόδου και η μη επιβολή ισχυρών περιοριστικών μέτρων, παρά την έντονη έξαρση της πανδημίας, φαίνεται πως έδωσαν ώθηση στον τομέα των υπηρεσιών.

Ο τομέας της βιομηχανίας συνέχισε να ευνοείται από τη σημαντική ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας και του διεθνούς εμπορίου. Στη βελτίωση του οικονομικού κλίματος συνέβαλε και η βελτίωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, ύστερα από ένα πεντάμηνο επιδείνωσης. Η πρόσφατη αρνητική τάση εξισορροπείται σε ένα μέρος της, καθώς τα νοικοκυριά κινούνται σε ένα περιβάλλον συνεχιζόμενης αβεβαιότητας αλλά χωρίς σημαντικούς νέους περιορισμούς.

Οι εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας και οι συνεπαγόμενες επιδράσεις στην οικονομία, στη χώρα μας και στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, αναμένεται να επηρεάσουν ισχυρά τις προσδοκίες επιχειρήσεων και νοικοκυριών στους επόμενους μήνες. Κρίσιμος θα είναι και ο ρόλος των πληθωριστικών πιέσεων που αναπτύσσονται, όπως και των προτεραιοτήτων στη δημοσιονομική και ευρύτερη πολιτική, καθώς η οικονομία οφείλει να κινηθεί από την περιοχή των ελλειμμάτων προς αυτή των πλεονασμάτων. Αναλυτικότερα:

στη Βιομηχανία, το ήπια θετικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και τη ζήτηση υποχώρησε ελαφρά, οι εκτιμήσεις για τα αποθέματα κλιμακώθηκαν ήπια και οι θετικές προβλέψεις για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες μεταβλήθηκαν ελαφρά.

στις Κατασκευές, οι αρνητικές προβλέψεις για την παραγωγή ενισχύθηκαν ήπια, ενώ παράλληλα οι προβλέψεις για την απασχόληση επιδεινώθηκαν.

στο Λιανικό Εμπόριο, οι εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις υποχώρησαν αισθητά, με το ύψος των αποθεμάτων να κλιμακώνεται έντονα, ενώ οι θετικές προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη των πωλήσεων εξασθένισαν αισθητά.

στις Υπηρεσίες, οι θετικές εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση των επιχειρήσεων διατηρήθηκαν υψηλά και ενισχύθηκαν ελαφρά, όπως και εκείνες για τη ζήτηση, ενώ παράλληλα οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη της ζήτησης υποχώρησαν ήπια.

στην Καταναλωτική Εμπιστοσύνη, οι αρνητικές προβλέψεις των νοικοκυριών για την οικονομική κατάσταση της χώρας εξασθενούν ελαφρά όπως και οι αντίστοιχες για τη δική τους οικονομική κατάσταση εντός ενός έτους, ενώ παράλληλα βελτιώνονται οι εκτιμήσεις για μείζονες αγορές και ενισχύεται η πρόθεση για αποταμίευση.

Ενισχύεται η καταναλωτική εμπιστοσύνη

Αναλυτικότερα, το ΙΟΒΕ σημειώνει ότι, ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης ενισχύθηκε τον Νοέμβριο, ύστερα από ένα πεντάμηνο συνεχούς επιδείνωσης και διαμορφώθηκε στις –40,8 (από –44,7) μονάδες, επίπεδο υψηλότερο εκείνου πριν ένα χρόνο (-48,3 μονάδες)1. Παρά τη συνέχιση της επιδείνωσης των επιδημιολογικών δεδομένων, καθώς και τη νέα κλιμάκωση του πληθωρισμού, οι προσδοκίες των νοικοκυριών δεν επιδεινώθηκαν περαιτέρω. Αυτή η εξέλιξη εκτιμάται πως σχετίζεται κυρίως με τις επίσημες δεσμεύσεις μη επιβολής ισχυρών περιοριστικών μέτρων σε τμήματα της οικονομίας και στα νοικοκυριά, όπως σε περιόδους έξαρσης της πανδημίας στο παρελθόν (αναστολή λειτουργίας δραστηριοτήτων, περιορισμοί στις μετακινήσεις των πολιτών).

Η αβεβαιότητα για την εξέλιξη της πανδημίας τους επόμενους μήνες κάμφθηκε σε κάποιο βαθμό τον Νοέμβριο από την επιτάχυνση της τρίτης φάσης του εμβολιασμού. Από την άλλη πλευρά, η εμφάνιση προσφάτως μιας νέας μετάλλαξης του κορωνοϊού, με άγνωστες ακόμα δυνητικές επιπτώσεις, θα επηρεάσει τις προσδοκίες των νοικοκυριών τους επόμενους μήνες. Αυτές αναμένεται να καθοριστούν και από την αναμενόμενη ενίσχυση των πληθωριστικών πιέσεων. Οι Έλληνες καταναλωτές παραμένουν στην πρώτη θέση στην κατάταξη ως προς τους περισσότερο απαισιόδοξους καταναλωτές στην ΕΕ, με σημαντική διαφορά από τους υπόλοιπους.

Ακολουθούν η Σλοβενία και η Βουλγαρία, με επίπεδο δείκτη –23,7 και -23,3 μονάδες αντίστοιχα, ενώ στην τέταρτη και πέμπτη θέση βρίσκονται οι καταναλωτές της Σλοβακίας και της Κύπρου, με –20,8 και -19,2 μονάδες αντίστοιχα. Στις χαμηλότερες θέσεις αυτής της κατάταξης βρέθηκαν εκ νέου η Μάλτα (+4,8) και η Σουηδία (+4,1), με τις θετικές τιμές του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης να συνεπάγονται μικρή αισιοδοξία από τους καταναλωτές των συγκεκριμένων χωρών. Για έβδομο συνεχόμενο μήνα ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης ήταν θετικός και σε άλλες χώρες και συγκεκριμένα, στην Δανία (+2,9)και στη Φιλανδία (+3,3). Ευρύτερα, ανοδική τάση εμφάνισαν τον Νοέμβριο 5 χώρες. Οι μέσοι ευρωπαϊκοί δείκτες διαμορφώθηκαν στις -8,2 μονάδες στην ΕΕ και στις -6,8 μονάδες στην Ευρωζώνη.