Η Ιταλία βρίσκεται σε κατάσταση έντονου αναβρασμού, καθώς η Ουάσιγκτον ενεργοποιεί μια «βόμβα» αντιντάμπινγκ που απειλεί έναν από τους πιο αναγνωρίσιμους εξαγωγικούς της κλάδους. Οι ΗΠΑ σχεδιάζουν την επιβολή συνολικού δασμού 107% στα ιταλικά ζυμαρικά, μια αγορά που ξεπερνά τα 4 δισ. ευρώ και αντιστοιχεί στο 15% των εξαγωγών του κλάδου. Για την Ουάσιγκτον, πρόκειται για μια τυπική εμπορική διαδικασία. Για τη Ρώμη, όμως, είναι ένα χτύπημα που απαιτεί άμεση κινητοποίηση σε επίπεδο ΕΕ.
Ζυμαρικά: Πώς ξεκίνησε η κρίση
Η υπόθεση πήρε φωτιά όταν το αμερικανικό υπουργείο Εμπορίου υποστήριξε ότι κορυφαίοι Ιταλοί παραγωγοί εξάγουν στις ΗΠΑ σε τιμές κάτω του κόστους, πλήττοντας τον εγχώριο ανταγωνισμό. Η νέα εκτίμηση, σε συνδυασμό με τον ήδη υπάρχοντα δασμό 15% από την εποχή Trump, δημιουργεί συνθήκες έντονης πίεσης για τις εταιρείες που στηρίζουν τη διεθνή εικόνα των ιταλικών ζυμαρικών.
Ο κλάδος σε πανικό: “Ποιος θα αγοράσει πακέτο 10 δολαρίων;”
Η αντίδραση των Ιταλών παραγωγών ήταν άμεση. Δεκατρείς εταιρείες –ανάμεσά τους μερικά από τα πιο ιστορικά brands– βλέπουν πλέον το ενδεχόμενο να αποκοπούν από την αμερικανική αγορά.
Ο Κοζίμο Ρούμο της Pasta Rummo εκφράζει με ένταση την ανησυχία του:
«Αυτοί οι δασμοί είναι παράλογοι. Ποιος θα αγοράσει πακέτο ζυμαρικών των 10 δολαρίων;» δηλώνει, επισημαίνοντας ότι πρόκειται για καθημερινό προϊόν και όχι για είδος πολυτελείας.
Στο ίδιο πνεύμα, ο Επίτροπος Εμπορίου της ΕΕ, Μάρος Σέφτσκοβιτς, κάνει λόγο για μέτρα «χωρίς επαρκή στοιχεία», ενώ η Ιταλία έχει ήδη ανοίξει γραμμή επικοινωνίας με τις Βρυξέλλες, αναζητώντας διπλωματική λύση πριν η απόφαση καταστεί οριστική.
Η αμερικανική πλευρά: “Δεν συμμορφώθηκαν”
Το υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ απαντά ότι οι δύο μεγαλύτεροι εξαγωγείς –La Molisana και Garofalo– δεν παρείχαν πλήρη τεκμηρίωση, παρά τις επανειλημμένες ειδοποιήσεις. Γι’ αυτό και η εκτίμηση δασμού επεκτάθηκε σε άλλες 11 εταιρείες.
Η απόφαση δεν αφορά το σύνολο των ιταλικών ζυμαρικών, αλλά περίπου το 16% των εισαγωγών. Ωστόσο το πλήγμα μπορεί να αποδειχθεί καθοριστικό για μικρομεσαίους παραγωγούς που δεν διαθέτουν την ευχέρεια να απορροφήσουν το κόστος.
Η τελική ετυμηγορία αναμένεται στις 2 Ιανουαρίου, με πιθανή δίμηνη παράταση.
Το μεγάλο ερώτημα: Θα αντέξουν τα premium brands;
Στις ΗΠΑ, οι εισαγωγείς παρακολουθούν με αγωνία. Το υπάρχον απόθεμα δίνει μια ανάσα μέχρι την άνοιξη, αλλά το ενδεχόμενο να χαθεί η αγορά για τα αυθεντικά ιταλικά ζυμαρικά είναι υπαρκτό.
Ο εισαγωγέας Ρόμπερτ Τραμόντε εξηγεί:
«Προσπάθησαν να μιμηθούν την ιταλική παραγωγή. Αλλά η πρώτη ύλη δεν είναι ιταλική —και η γεύση δεν είναι ίδια».
Η Barilla, που διαθέτει δικές της εγκαταστάσεις στις ΗΠΑ, δεν επηρεάζεται σημαντικά. Όμως για όσες εταιρείες επιμένουν στο «made in Italy», οι επόμενοι μήνες μπορεί να κρίνουν τη βιωσιμότητα ολόκληρης της παραγωγικής αλυσίδας.
Πίσω από τα ζυμαρικά: Ένας καυγάς με έντονη πολιτική γεύση
Παρότι τα ζυμαρικά μοιάζουν με «ταπεινό» προϊόν, η υπόθεση έχει σαφείς πολιτικές διαστάσεις. Σε μια εποχή επιθετικών εμπορικών πολιτικών, κανένας κλάδος δεν θεωρείται αμελητέος – ειδικά ενόψει αμερικανικών εκλογών, πιέσεων από εγχώριους παραγωγούς και προσπάθειας επαναφοράς βιομηχανικών θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ.
Η Ιταλία δηλώνει ότι δεν θα αφήσει το ζήτημα χωρίς μάχη. Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι απλώς τηρούν τους κανόνες.
Το μόνο σίγουρο είναι πως τα αμερικανικά ράφια θα αποτυπώσουν το επόμενο κεφάλαιο αυτού του ιδιόμορφου εμπορικού πολέμου – με πρωταγωνιστή ένα προϊόν που όλοι θεωρούσαν δεδομένο.
