Μετά τον θάνατο 70χρονου κτηνοτρόφου, επιβεβαιώθηκε και δεύτερο κρούσμα αιμορραγικού πυρετού Κριμαίας–Κονγκό, προκαλώντας συναγερμό στις υγειονομικές αρχές της Λάρισας και συνολικά της χώρας.

Το νέο περιστατικό αφορά γιατρό που είχε έρθει σε επαφή με τον ασθενή, εντείνοντας τις ανησυχίες για την ενδονοσοκομειακή μετάδοση της ιογενούς αυτής νόσου. Με αφορμή τις εξελίξεις, εξηγούμε τι είναι ο ιός, πώς μεταδίδεται, ποια είναι τα συμπτώματα και πόσο επικίνδυνος μπορεί να γίνει.

Τι είναι ο ιός CCHF

Ο αιμορραγικός πυρετός Κριμαίας–Κονγκό (Crimean–Congo Hemorrhagic Fever, CCHF) είναι μια σοβαρή και δυνητικά θανατηφόρα ιογενής νόσος, που μεταδίδεται κυρίως μέσω δήγματος μολυσμένου κρότωνα (τσιμπουριού).

Ο ιός ανήκει στο γένος Nairovirus της οικογένειας Bunyaviridae και είναι ζωονόσος, προσβάλλει δηλαδή ζώα και ανθρώπους.

Η νόσος καταγράφηκε για πρώτη φορά το 1944 στην Κριμαία, ενώ η πλήρης ταυτοποίησή της έγινε το 1969, όταν ο ιός συνδέθηκε με παλιότερη περίπτωση παιδιού στο Κονγκό. Έτσι προέκυψε η διπλή ονομασία. Ο ιός προκαλεί αιμορραγικό πυρετό και μπορεί να προκαλέσει το θάνατο σε ποσοστό έως και 30% των περιπτώσεων, ενώ θεωρείται ενδονοσοκομειακά μεταδοτικός.

Πού εμφανίζεται

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ ο CCHF είναι ο πλέον διαδεδομένος αιτιολογικός παράγοντας αιμορραγικού πυρετού που μεταδίδεται από κρότωνες. Είναι ενδημικός σε πολλές χώρες της Αφρικής, της Ασίας, της Μέσης Ανατολής και της ΝΑ Ευρώπης (ιδίως στα Βαλκάνια και την πρώην Σοβιετική Ένωση).

Στην Ελλάδα είχε καταγραφεί και στο παρελθόν επιβεβαιωμένο περιστατικό, το 2008 στην Ανατολική Μακεδονία – Θράκη, ενώ σε επιδημιολογικές μελέτες βρέθηκε οροθετικότητα σε ποσοστά έως 4,2%.

Πώς μεταδίδεται

Η μετάδοση στον άνθρωπο γίνεται με τρεις κύριους τρόπους:

• Με δήγμα μολυσμένου κρότωνα (τσιμπουριού) ή επαφή με τα σωματικά υγρά του.
• Μέσω επαφής με αίμα ή ιστούς μολυσμένων ζώων, κυρίως σε επαγγέλματα υψηλού κινδύνου όπως αγρότες, κτηνοτρόφοι, εργαζόμενοι σε σφαγεία και κτηνίατροι.
• Από άνθρωπο σε άνθρωπο, μέσω επαφής με βιολογικά υγρά ή μολυσμένο ιατρικό εξοπλισμό, ιδιαίτερα σε νοσοκομεία.

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο

• Επαγγελματίες υγείας σε ενδημικές περιοχές
• Άτομα με συχνή έκθεση σε ζώα και τσιμπούρια
• Ταξιδιώτες σε περιοχές όπου ο ιός είναι ενδημικός

Περίοδος επώασης

Η επώαση κυμαίνεται από 1 έως 13 ημέρες, ανάλογα με τον τρόπο μετάδοσης. Συνήθως:

1–3 ημέρες μετά από δήγμα τσιμπουριού
5–6 ημέρες μετά από έκθεση σε μολυσμένα υγρά

Συμπτώματα

Η νόσος ξεκινά απότομα με:

• Πυρετό, ρίγος, πονοκέφαλο, μυαλγίες και αρθραλγίες
• Ναυτία, εμετούς, διάρροια, κοιλιακό άλγος
• Ερυθρότητα προσώπου και οφθαλμών, φωτοφοβία

Σε σοβαρές περιπτώσεις:

• Αιμορραγίες από μύτη, ούλα, γαστρεντερικό ή ουροποιητικό
• Νευρολογικές διαταραχές, σύγχυση ή κώμα
• Οξεία ηπατική ή νεφρική ανεπάρκεια

Διάγνωση

Η διάγνωση γίνεται με:

• Ανίχνευση αντισωμάτων (IgM) μετά την 5η ημέρα
• RT-PCR για ανίχνευση του γενετικού υλικού του ιού
• Καλλιέργεια του ιού σε εξειδικευμένα εργαστήρια βιοασφάλειας
• Στην Ελλάδα, η διάγνωση γίνεται στο Εργαστήριο Αναφοράς Αιμορραγικών Πυρετών του ΑΠΘ.

Αντιμετώπιση

Η θεραπεία είναι υποστηρικτική:

• Ισορροπία υγρών και ηλεκτρολυτών
• Αντιμετώπιση αιμορραγιών και επιπλοκών
• Χορήγηση ριμπαβιρίνης (ribavirin) σε ορισμένες περιπτώσεις, αν και η αποτελεσματικότητά της δεν έχει πλήρως τεκμηριωθεί

Πρόληψη

Δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο. Η πρόληψη βασίζεται σε:

• Αποφυγή τσιμπουριών: προστατευτικά ρούχα, εντομοαπωθητικά με DEET, απομάκρυνση από περιοχές με πυκνή βλάστηση
• Ασφαλείς πρακτικές κατά τον χειρισμό ζώων και κρεάτων
• Μέτρα ατομικής προστασίας σε χώρους υγειονομικής περίθαλψης: γάντια, μάσκες, αποστείρωση εξοπλισμού

Συμπερασματικά

Ο αιμορραγικός πυρετός Κριμαίας – Κονγκό είναι μια σοβαρή και δυνητικά θανατηφόρα νόσος, που απαιτεί υψηλό δείκτη υποψίας σε ενδημικές περιοχές και αυστηρή τήρηση μέτρων πρόληψης. Η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή υποστηρικτική φροντίδα μπορούν να μειώσουν σημαντικά τη θνητότητα.

Διαβάστε ακόμη: