Η έλλειψη δεξιοτήτων και εργατικού δυναμικού στις χώρες της ΕΕ αποτελεί σημαντικό πρόβλημα, το οποίο μπορεί να μειωθεί αν ενταχθούν στην αγορά εργασίας ομάδες που παραδοσιακά υποεκπροσωπούνται, όπως οι γυναίκες, οι ηλικιωμένοι και οι μετανάστες. Λόγω των δημογραφικών αλλαγών, προβλέπεται περαιτέρω μείωση του εργατικού δυναμικού στην ΕΕ, η οποία μπορεί να φτάσει τα 18 εκατομμύρια άτομα μέχρι το 2050, σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν για τις κοινωνικές εξελίξεις και την απασχόληση (ESDE) το 2025.
Περίπου το 20% του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας, δηλαδή περίπου 51 εκατομμύρια άτομα, βρίσκονται εκτός της αγοράς εργασίας. Η πλειονότητα αυτών προέρχεται από ομάδες όπως οι γυναίκες, τα άτομα ηλικίας 55-64 ετών, οι μετανάστες και τα άτομα με αναπηρία. Η Κομισιόν υπογραμμίζει ότι η διευκόλυνση της πρόσβασης στην αγορά εργασίας αυτών των ομάδων θα μπορούσε να βοηθήσει στην επίτευξη του στόχου για ποσοστό απασχόλησης 78% έως το 2030, βελτιώνοντας παράλληλα την κοινωνική συνοχή και στηρίζοντας τη μείωση της φτώχειας στην ΕΕ.
Η συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας παραμένει χαμηλότερη από αυτή των ανδρών κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες.Περίπου 32 εκατομμύρια γυναίκες βρίσκονται εκτός της αγοράς εργασίας, κυρίως λόγω των μη αμειβόμενων ευθυνών φροντίδας, των περιορισμένων δυνατοτήτων παιδικής φροντίδας και των αντικινήτρων από τα συστήματα φορολογίας και παροχών. Η επέκταση της παιδικής μέριμνας θα μπορούσε να ενισχύσει το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών σε κάποια κράτη μέλη κατά 30%, ενώ το ΑΕΠ της ΕΕ θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 1,7%.
Άτομα Ηλικίας 55-64 Ετών: Προκλήσεις και Ευκαιρίες
Αν και έχει γίνει πρόοδος, σχεδόν 20 εκατομμύρια άτομα ηλικίας 55-64 ετών παραμένουν εκτός της αγοράς εργασίας στην ΕΕ. Η κυριότερη αιτία είναι οι περιορισμοί από τα συνταξιοδοτικά συστήματα, τα προβλήματα υγείας και η έλλειψη ευελιξίας στις εργασιακές συνθήκες. Η Κομισιόν προτείνει την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων στη συνταξιοδότηση, τη σταδιακή συνταξιοδότηση, τη μακροχρόνια φροντίδα και τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση για να βοηθηθούν οι μεγαλύτεροι εργαζόμενοι να παραμείνουν στην αγορά εργασίας.
Μετανάστες: Πρόσβαση και Προοπτικές
Πάνω από επτά εκατομμύρια μετανάστες στην ΕΕ βρίσκονται εκτός της αγοράς εργασίας, κυρίως λόγω γλωσσικών δυσκολιών, μη αναγνώρισης προσόντων, διακρίσεων και διοικητικών εμποδίων. Οι μετανάστες έχουν τον υψηλότερο κίνδυνο φτώχειας σε σχέση με άλλες ομάδες (38%). Ωστόσο, οι μετανάστες φέρνουν δεξιότητες που είναι κρίσιμες για την κάλυψη των ελλείψεων εργατικού δυναμικού σε τομείς υψηλών αναγκών. Η έκθεση της Κομισιόν επισημαίνει ότι καλά σχεδιασμένα φορολογικά κίνητρα, η γλωσσική κατάρτιση και η απλούστευση των αδειών εργασίας μπορούν να ενισχύσουν τη συμμετοχή των μεταναστών στην αγορά εργασίας.
Ατομα με Αναπηρία: Πρόοδος και Περιορισμοί
Η απασχόληση των ατόμων με αναπηρία παραμένει πίσω σε σύγκριση με τα άτομα χωρίς αναπηρία, με το 56,4% των ατόμων με αναπηρία να εργάζονται το 2024, σε σχέση με το 84% των ατόμων χωρίς αναπηρία. Η Κομισιόν τονίζει τη σημασία των ποσοστώσεων, των μέτρων κατά των διακρίσεων και της στοχευμένης τοποθέτησης των ατόμων με αναπηρία σε θέσεις εργασίας για την ενσωμάτωσή τους στην αγορά εργασίας. Η στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (2021-2030) προάγει την ένταξη αυτών των ατόμων σε εργασιακά περιβάλλοντα χωρίς αποκλεισμούς.
Έτσι, η αύξηση της συμμετοχής υποεκπροσωπούμενων ομάδων στην αγορά εργασίας είναι κρίσιμη για την ενίσχυση του εργατικού δυναμικού της ΕΕ και την αντιμετώπιση των δημογραφικών προκλήσεων. Η ενσωμάτωσή τους μπορεί να βελτιώσει την κοινωνική συνοχή, να μειώσει τη φτώχεια και να ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη στην ΕΕ.
