Συναγερμός έχει σημάνει στην Ελλάδα και τη νότιο Ευρώπη για τις τιμές ρεύματος.
Η αυξημένη χονδρική τιμή προμηνύει αυξήσεις και στις λιανικές τιμές που καταβάλλουν οι καταναλωτές, κυρίως μέσω των “πράσινων” τιμολογίων τον επόμενο μήνα.
Έχουμε ράλι τιμών 44% μέσα σε δύο εβδομάδες της τιμής χονδρικής στο ρεύμα, επανεμφάνιση του λιγνίτη και απαισιόδοξες προβλέψεις διεθνών οίκων.
Οι αυξήσεις αυτές, αποδίδονται κυρίως στη σημαντική αύξηση της ζήτησης ενέργειας λόγω πτώσης της θερμοκρασίας. Αυτό σημαίνει πως, για να καλυφθούν οι ανάγκες, εκτός από την χαμηλού κόστους πράσινη ενέργεια, είναι απαραίτητη και η χρήση μονάδων φυσικού αερίου. Την ίδια στιγμή, οι αυξήσεις στη διεθνή τιμή του φυσικού αερίου επηρεάζουν άμεσα και την ελληνική αγορά, συμβάλλοντας περαιτέρω στην άνοδο των τιμών.
Οι συνθήκες αυτή τη στιγμή καταδεικνύουν αυξητικές τάσεις στις τιμές του ρεύματος, με τις αλλαγές να ξεκινούν από την χονδρική αγορά και να αναμένεται να επηρεάσουν και τη λιανική από το Δεκέμβριο.
Από το περασμένο Σάββατο η τιμή της μεγαβατώρας έχει αυξηθεί από τα 91,92 ευρώ στις 9 Νοεμβρίου στα 202,22 ευρώ. Η πορεία αυτή της χονδρεμπορικής αγοράς επιβεβαιώνει τις προβλέψεις αρκετών εταιρειών, οι οποίες είχαν ποντάρει σε άνοδο των τιμών και είχαν αγοράσει ποσότητες ρεύματος στην προθεσμιακή αγορά.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία του ενεργειακού χρηματιστηρίου για το Νοέμβριο μέχρι στιγμής, η μέση τιμή χονδρικής διαμορφώνεται στα 121,36 ευρώ η μεγαβατώρα, σημειώνοντας αύξηση 32,61% σε σχέση με τον Οκτώβριο, όταν η μέση τιμή ήταν 91,51 ευρώ.
Ειδικότερα, αν η τιμή της κιλοβατώρας αυξηθεί κατά 30%, από τα 14 λεπτά του Νοεμβρίου μπορεί να ξεπεράσει τα 18 λεπτά τον Δεκέμβριο. Παρόλα αυτά, ως γνωστόν οι λιανικές τιμές δεν καθορίζονται μόνο από τη χονδρική τιμή, αλλά και από άλλους παράγοντες, όπως οι προαγορές ενέργειας και οι εκπτώσεις των παρόχων. Παρότι είναι νωρίς για να προσδιοριστεί το ακριβές ποσοστό της αύξησης, η ανοδική τάση στις χονδρικές τιμές δείχνει προς σημαντικές αυξήσεις στα τιμολόγια του Δεκεμβρίου.
Οι αυξήσεις στη χονδρεμπορική τιμή
Υπάρχει αλματώδης αύξηση της τιμής στη χονδρεμπορική αγορά που «τρέχει» με ένα 44% από την αρχή του μήνα, διαμορφώνεται για τις πρώτες δύο περίπου εβδομάδες του Νοεμβρίου στα 130 ευρώ η μεγαβατώρα κατά μέσον όρο, έναντι 90 ευρώ του Οκτωβρίου, ενώ σήμερα βρίσκεται μια ανάσα από τα 230 ευρώ.
Το φυσικό αέριο που βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα από τον Δεκέμβριο του 2023, κινείται πάνω από τα 43 ευρώ η μεγαβατώρα και όλα δείχνουν ότι όσο θα πέφτουν οι θερμοκρασίες στην Ευρώπη, τόσο θα δημιουργούνται προϋποθέσεις για περαιτέρω αύξηση της τιμής τους.
Αλλά και τα προθεσμιακά συμβόλαια στο ρεύμα, τα οποία κινούνται για την Ελλάδα στο μήνα που διανύουμε, πάνω από τα 120 ευρώ η μεγαβατώρα, ενώ για τον Γενάρη δείχνουν 130 ευρώ. Στο ίδιο μοτίβο, η εικόνα και στη Γερμανία, με τα παράγωγα να κινούνται στα 96 ευρώ για τον Δεκέμβρη, στα 108 για τον Γενάρη και στα 109,8 για το Φλεβάρη. Στην δε, Ουγγαρία τα futures month δείχνουν 130 ευρώ για τον Δεκέμβρη, 133 για το Γενάρη και 134 για τον Φλεβάρη.
Εάν επαληθευτούν οι εκτιμήσεις αυτές, τότε από το Δεκέμβρη και μετά, τα πράσινα και τα κίτρινα τιμολόγια θα βρεθούν αντιμέτωπα με σημαντικές αυξήσεις, τις οποίες οι πάροχοι θα επιχειρήσουν ξανά να «ισορροπήσουν» με εκπτώσεις, χωρίς αυτό να αναιρεί τους κινδύνους που εγκυμονεί το γεγονός ότι έχουμε ξαναμπεί σε ένα ανοδική πορεία.
Αέριο και λιγνίτης καλύπτουν πλέον το 70% της ζήτησης
Σήμερα η συμμετοχή του αερίου στο μείγμα βρίσκεται στο 55,92% και του εναπομείναντα λιγνίτη στο 14,48%, όσο περίπου και των ΑΠΕ. Είχαμε καιρό να δούμε τα δύο συγκεκριμένα καύσιμα να καλύπτουν το 70% της παραγωγής ενέργειας.
Τη περασμένη εβδομάδα τα μέγιστα επίπεδα τιμών στο ελληνικό χρηματιστήριο Ενέργειας κυμαίνονταν λίγο πάνω από 200 ευρώ η μεγαβατώρα, αλλά τη Δευτέρα εκτινάχθηκαν στα 435 ευρώ, τη Τρίτη στα 499 ευρώ και σήμερα κοντεύουν τα 600 ευρώ (579 ευρώ), εικόνα που δεν αποτελεί ελληνικό προνόμιο.
Όλα παραπέμπουν σε ένα άγριο Δεκέμβρη για το ρεύμα και ξυπνούν μνήμες της «μίνι» ενεργειακής κρίσης του Ιουλίου.
Αρκεί μια ματιά στον πανευρωπαικό χάρτη με τις τιμές της επόμενης μέρας (DAM) για να γίνει πιο σαφής η εικόνα: Σε όλες οι γειτονικές αγορές, από την Αλβανία (μέση τιμή 287,24 ευρώ) και τη Σερβία (283,93 ευρώ), μέχρι τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία όπου η τιμή εκτοξεύτηκε σήμερα στα 320,35 ευρώ και με αποκορύφωμα την Ουγγαρία που «γράφει» 355,32 ευρώ, αλλά με μέγιστες τα 700-800 ευρώ, υπάρχει μια έντονα ανοδική τάση.
Σημειωτέων ότι σε μηδαμινές αποστάσεις μερικών χιλιομέτρων, η τιμή στη γειτονική Αυστρία που έχει διασυνδέσεις προς κάθε κατεύθυνση, δεν ξεπερνά τα 228,75 ευρώ.
Είναι επιδόσεις, πίσω από τις οποίες βρίσκεται το ίδιο τοξικό κοκτέιλ που εκτίναξε τις τιμές στα χρηματιστήρια και το καλοκαίρι, αναγκάζοντας τη κυβέρνηση να φορολογήσει το φυσικό αέριο, με τη μόνη διαφορά ότι ο καύσωνας έχει δώσει τώρα τη θέση του στις χαμηλές χειμερινές θερμοκρασίες, που φέρνουν αυξημένα φορτία κατανάλωσης.
Η έκθεση του ινστιτούτου ICIS
Ενδεικτική είναι η έκθεση του ICIS, από τους πιο γνωστούς παίκτες στην εξειδικευμένη πληροφόρηση για αγοραστές, πωλητές και αναλυτές γύρω από τις τιμές των commodities. Σύμφωνα με αυτήν, αν δεν ληφθούν μέτρα, η Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη πρόκειται να ξαναδει ισχυρά spikes τιμών, όπως το φετινό καλοκαίρι, ειδικά αν οι ξηρασίες συνεχίσουν να μειώνουν την παροχή υδροηλεκτρικής ενέργειας.
Ο ξένος οίκος εκτιμά ότι η ευρύτερη γειτονιά μας δεν μπορεί πλέον να βασιστεί σε επιπλέον εισαγωγές από τη Γερμανία και τη Πολωνία καθώς οι μονάδες άνθρακα αποσύρονται με ταχύτητα μεγαλύτερη απ’ ότι η προσθήκη νέων μονάδων αερίου, και εισηγείται μακροπρόθεσμα μέτρα, όπως μπαταρίες μεγάλης διάρκειας, ακόμη και μείωση της ζήτησης χωρίς όμως να εξηγεί πώς μπορεί να γίνει αυτό, όταν ο κίνδυνος να επαναληφθούν όσα ζήσαμε το καλοκαίρι είναι άμεσος.
Το πιο ανησυχητικό ωστόσο είναι η επανεμφάνιση του φαινομένου που είχαμε βιώσει τα απογεύματα του Ιουλίου, δηλαδή των όλο και πιο ακραίων τιμών που ξαναβλέπουμε μόλις «σβήνουν» τα φωτοβολταϊκά, και μπαίνουν στο σύστημα οι ακριβές μονάδες φυσικού αερίου, εσχάτως και οι λιγνίτες.
Οι ανεπαρκείς υποδομές
Το κάδρο συμπληρώνουν πάντα οι ανεπαρκείς διασυνδέσεις της περιοχής που υστερούν σε μεταφορική δυναμικότητα, αλλά που ακόμη και αυτή δεν αξιοποιείται πλήρως, καθώς και μια μονάδα που βρίσκεται έκτος λειτουργίας στον πυρηνικό σταθμό του Κοζλοντούι.
Συντρέχουν μ‘ άλλα λόγια και πάλι οι ίδιες προϋποθέσεις για ένα νέο ράλι τιμών στη περιοχή της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, όπως αναφέρει στην έκθεσή του το think tank ICIS, αλλά και όπως ανησυχεί ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θ.Σκυλακάκης και οι συναδέλφοι του της Βουλγαρίας και της Ρουμάνιας, οι οποίοι επιμένουν σε ένα μηχανισμό για τα ουρανοκατέβατα κέρδη των παραγωγών, που θα ενεργοποιείται υπό συγκεκριμένους όρους.
Την ενεργειακή «εξίσωση» συμπληρώνει η αύξηση από την 1η Δεκεμβρίου των εξαγωγών ρεύματος από ΕΕ προς Ουκρανία και Μολδαβία που από τα 1.700 θα φτάσουν τα 2.100 MW, όπως ανακοίνωσε προ ημερών ο ευρωπαϊκός φορέας Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ENTSO-E).
Κατά τις Βρυξέλλες, οι εξαγωγές προς την Ουκρανία δεν επηρέασαν παρά ελάχιστα τις αυξήσεις τιμών του καλοκαιρού, άποψη που μάλλον δεν συμμερίζεται η κυβέρνηση, η οποία ανησυχεί ότι ο Νότος μπορεί να πληρώσει και πάλι τον λογαριασμό εφόσον «φύγουν» ξανά ισχυρές ποσότητες από τον βαλκανικό διάδρομο Ελλάδας-Βουλγαρίας – Ρουμανίας.
