Αξία «ανεκτίμητη» η Τέχνη. Πικάσο, Μπασκιά, Βαν Γκογκ, Σεζάν και Γουόρχολ είναι κάποια από τα ονόματα που προκαλούν ρίγη συγκίνησης σε φιλότεχνους και επενδυτές. Καμιά τιμή δεν μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο προκειμένου κάποιοι να εντάξουν έργα τέχνης με βαριές υπογραφές στις συλλογές τους.

Γράφει η Ιωάννα Ανδριοπούλου

Για τον κόσμο της τέχνης δεν υπάρχει κρίση, δεν υπάρχει πανδημία. Υπάρχουν μόνο έργα τέχνης που πρέπει να αποκτηθούν με όποιο δυσθεώρητο κόστος. Ιδιαίτερα σε δύσκολες περιόδους, η τέχνη αποτελεί επένδυση που δεν χάνει την αξία της. Μόνο έτσι μπορεί να εξηγηθεί το αστρονομικό αποτέλεσμα που ανακοίνωσε ο οίκος Christie’s!

Ο τζίρος του βρετανικού οίκου ανέρχεται στα 7,1 δισεκατομμύρια δολάρια παρουσιάζοντας υψηλό πενταετίας. Το συνολικό ποσό των πωλήσεων είναι αυξημένο κατά 54% σε σχέση με το 2020 και 22% σε σχέση με το 2019, δηλαδή είναι στα υψηλά προ κορωνοϊού επίπεδα. Οι ζωντανές και οι διαδικτυακές δημοπρασίες απέφεραν στα ταμεία του οίκου 5,4 δισεκατομμύρια δολάρια (4,4 δισεκατομμύρια δολάρια πέρυσι), ενώ οι ιδιωτικές πωλήσεις 1,7 δισεκατομμύρια δολάρια. Οι ιδιωτικές πωλήσεις αυξήθηκαν 12% από το 2020 και 108% από το 2019.

Θεαματική αύξηση

Ο οίκος πέτυχε να αυξήσει το κοινό του εφέτος θεαματικά. Πιο συγκεκριμένα, το 35% των αγοραστών το 2021 ήταν «νέοι» και από αυτούς σχεδόν τα δύο τρίτα δεν είχαν φυσική αλλά on line παρουσία. Για την ακρίβεια, σχεδόν οι μισές δημοπρασίες του οίκου γίνονται διαδικτυακά. Ο τζίρος από τις διαδικτυακές πωλήσεις έφτασαν τα 445 εκατομμύρια δολάρια.

Αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο αφού το 32% των «νέων» αγοραστών ανήκαν στην ηλικιακή ομάδα των Μιλένιαλς που ως γνωστόν είναι η γενιά που χαρακτηρίζεται από την αυξημένη χρήση και την εξοικείωση με το Διαδίκτυο, τις κινητές συσκευές και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Όμως η νέα αυτή ηλικιακή ομάδα έχει άλλες αγοραστικές προτιμήσεις. Έτσι ο οίκος επένδυσε σε νέες και πιο hitech μορφές τέχνης όπως τα NFTs (Non-Fungible Token). Μάλιστα, έγινε ο πρώτος μεγάλος οίκος δημοπρασιών που πούλησε NFT.

Βίνσεντ Βαν Γκογκ, «Ξύλινες καλύβες ανάμεσα σε ελιές και κυπαρίσσια», τιμή πώλησης 71,4 εκατομμύρια δολάρια

Με αυτόν τον τρόπο ήρθαν στο προσκήνιο νέοι, αναδυόμενοι καλλιτέχνες που ως τώρα ήταν στο περιθώριο όμως απολάμβαναν ιδιαίτερης δημοφιλίας στους νεότερα ηλικιακά πελάτες. Πάντως, μη σκεφτείτε ότι αυτή η μορφή τέχνης είναι μια μόδα που ήρθε και θα παρέλθει. Αν κρίνουμε από τις αγοραπωλησίες που αγγίζουν επταψήφια νούμερα, τα NFTs μάλλον ήρθαν για να μείνουν.

Για του λόγου το αληθές, άφωνος έμεινε σύσσωμος ο κόσμος της τέχνης με την πώληση του ψηφιακού έργου του Αμερικανού καλλιτέχνη Beeple που πωλήθηκε έναντι του ποσού των 69,3 εκατομμυρίων δολαρίων από τον οίκο δημοπρασιών Christie’s.

Το έργο «Everydays: the First 5.000 Days», ένα ψηφιακό κολάζ από σχέδια και animation που δημιουργήθηκαν σε καθημερινή βάση, κατά τη διάρκεια 5.000 συναπτών ημερών, καθιστά τον Μάικ Ουίνκελμαν, το πραγματικό όνομα του Beeple, μεταξύ των τριών ακριβότερων εν ζωή καλλιτεχνών παγκοσμίως. Μάλιστα το «Everydays: the First 5.000 Days» φιγουράρει στην όγδοη θέση με τα πιο ακριβά έργα για το 2021.

Κλοντ Μονέ, «Waterloo Bridge, effet de brouillard», τιμή πώλησης 48,4 εκατομμύρια δολάρια

Τέλος, ενδεικτικό της φρενίτιδας που επικρατεί με τα NFTs όπως ανακοίνωσε ο οίκος Christie’s, ένας αριθμός ρεκόρ 22 εκατομμυρίων ανθρώπων παρακολούθησε τα τελευταία λεπτά της δημοπρασίας του έργου «Everydays: the First 5.000 Days».

Τέλος, ο οίκος Christie’s κλείνει τη χρονιά κατέχοντας τις δύο υψηλότερες τιμές για έργα που πωλήθηκαν σε δημοπρασία το 2021. Το πρώτο αφορά τον έργο του Πάμπλο Πικάσο Picasso’s «Femme assise près d’une fenêtre (Marie – Therese» που κατακυρώθηκε για 103.4 εκατομμύρια δολάρια και το έργο του Μπασκιά «In This Case» που βρήκε αγοραστή στα 93.1 εκατομμύρια δολάρια.

Οι πιο ακριβοί πίνακες του 2021

Στην πρώτη θέση τις δεκάδας με τους πιο ακριβούς πίνακες που πουλήθηκαν από τον οίκο Christies το 2021 βρίσκεται ο μοναδικός Πάμπλο Πικάσο (1881-1973). Στα 103,4 εκατομμύρια δολάρια χτύπησε το σφυρί στις 13 Μαΐου του 2021 για τον περίφημο πίνακα της μούσας του Πάμπλο Πικάσο. Με την ονομασία «Γυναίκα Καθισμένη Κοντά σε Παράθυρο» (Femme assise près d’une fenêtre), και ημερομηνία 30 Οκτωβρίου 1932, ο πίνακας απεικονίζει τη Μαρία – Θηρεσία Βαλτέρ, που θεωρείται μούσα και μεγάλος έρωτας του κορυφαίου εξπρεσιονιστή. Πρόκειται για ένα από τα αρκετά πορτρέτα της αγαπημένης του απαράμιλλου Ισπανού ζωγράφου.

Στη δημοπρασία του Οίκου Christie’s διεξήχθη μια αγωνιώδης μάχη, με τιμή εκκίνησης τα 55 εκατ. δολάρια. Ύστερα από σχεδόν 20 λεπτά αλλεπάλληλων προσφορών η τιμή ανέβηκε τελικά στα 103,4 εκατ. δολάρια. Ο Οίκος δεν έκρυβε την ικανοποίησή του για τη δημοπρασία, δεδομένου μάλιστα ότι είχε πωληθεί για τελευταία φορά πριν από μόλις οκτώ χρόνια προς 44,8 εκατ. δολάρια.

Πάμπλο Πικάσο, «Γυναίκα Καθισμένη Κοντά σε Παράθυρο» (Marie – Thérèse), τιμή πώλησης 103,4 εκατομμύρια δολάρια

Στην κορυφή ο Μπασκιά

«In This Case» είναι ο τίτλος του έργο του Ζαν Μισέλ Μπασκιά (1960-1988) που… τρέλανε το σφυρί του οίκου τον περασμένο Μάιο. Πωλήθηκε στα 93,1εκατομύρια δολάρια. προσφέρθηκε από τον Ιταλό συλλέκτη Giancarlo Giammetti, συνιδρυτή του οίκου μόδας Valentino.

Με διαστάσεις 1,83 επί 1,83 μέτρα, το «In This Case» είναι το τελευταίο της σειράς ζωγραφικής «κεφαλών» την οποία ο Μπασκιά ολοκλήρωσε το 1983 και είναι αναφορά στον φόνο από αστυνομικούς εκείνη τη χρονιά ενός νεαρού μαύρου καλλιτέχνη του δρόμου στη Νέα Υόρκη. Χαρακτηρίζεται από κάποια από τα μοτίβα που είναι σήματα κατατεθέν του Μπασκιά που εκτιμούν ιδιαίτερα οι συλλέκτες. Το έργο για 14 χρόνια παρέμενε στη συλλογή του Giammetti, ο οποίος το είχε αγοράσει από την γκαλερί Gagosian, το 2007.

Πριν περάσει στην ιδιοκτησία του, το «In This Case» είχε πωληθεί το 2002 σε δημοπρασία του Sotheby’s αντί 999.5 δολαρίων μόνο.

Στην τρίτη θέση φιγουράρει άλλο ένα αγαπημένο παιδί του χρηματιστηρίου της τέχνης, ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ (1853-1890). Ποιος δεν θα ήθελε έναν πίνακα του Ολλανδού ζωγράφου; Σίγουρα πολλοί θα τον ήθελαν, όμως επτά είχαν την οικονομική άνεση να το διεκδικήσουν. Ένας πλειοδότησε στα 71,4 εκατομμύρια δολάρια και έχει πλέον στη συλλογή του τις «Ξύλινες καλύβες ανάμεσα σε ελιές και κυπαρίσσια» έργο του 1889.

Ζαν Μισέλ Μπασκιά, «In This Case», τιμή πώλησης 93,1 εκατομμύρια δολάρια

Ψηφιακό θαύμα

Στην τέταρτη θέση το ψηφιακό έργο «Everydays: The First 5000 Days», που ανήκει στην κατηγορία NFT (Non – Fungible Token) με ψηφιακά αντικείμενα, και φέρει την υπογραφή του 39χρονου Αμερικανού Μάικ Ουίνκελμαν, γνωστού και με το καλλιτεχνικό του ψευδώνυμο ως Beeple. Ο τελευταίος συγκαταλέγεται πλέον στους τρεις ακριβότερους εν ζωή καλλιτέχνες παγκοσμίως μαζί με τον Τζεφ Κουνς και τον Ντέιβιντ Χόκνεϊ, αφού το έργο του έπιασε το αδιανόητο ποσό των 69,3 εκατομμυρίων δολαρίων σε δημοπρασία του οίκου Christie’s.

Ο Νόα Ντέιβις, ειδικός στη μεταπολεμική και σύγχρονη Τέχνη του Christie’s επέστησε την προσοχή των υπευθύνων του οίκου δημοπρασιών διαπιστώνοντας την αυξανόμενη δημοτικότητα του Beeple. «Στα πρώτα δέκα λεπτά της δημοπρασίας είχαμε πάνω από 100 προτάσεις. Ξεκινήσαμε με 100 δολάρια και ξεπεράσαμε γρήγορα το ένα εκατ. με ενδιαφερόμενους από επτά χώρες», είπε.

Beeple, «Everydays: The First 5000 Days», τιμή πώλησης 69,3 εκατομμύρια δολάρια

Η περίφημη συλλογή Cox

Την πεντάδα συμπληρώνει το έργο του Πολ Σεζάν (1839-1906) «Το Εστάκ με τις κόκκινες στέγες» (1883-1885) που κατακυρώθηκε για 55,3 εκατομμύρια δολάρια. Το έργο ήταν μέρος της περίφημης Συλλογής Cox. Μόλις 23 ήταν οι πίνακες του Τεξανού δισεκατομμυριούχου, ο οποίος πέθανε σε ηλικία 99 ετών το 2020, ωστόσο εκτός από τον Σεζάν περιελάμβανε και τρεις πίνακες του Βαν Γκογκ που βρήκαν και οι τρείς αγοραστή και απέφεραν συνολικά 332 εκατομμύρια δολάρια.

Πολ Σεζάν, «Το Εστάκ με τις κόκκινες στέγες», τιμή πώλησης 55,3 εκατομμύρια δολάρια

Στην συλλογή Cox ανήκε και το έργο που συναντάμε στην έκτη θέση τις λίστας με τα ακριβότερα έργα για το 2021 του οίκου. Πρόκειται για το έργο του Gustave Caillebotte (1848-1894) Jeune homme à sa fenêtre που φιλοτεχνήθηκε το 1876 και αγοράστηκε από το Μουσείο J. Paul Getty στο Λος Άντζελες έναντι 53 εκατομμυρίων δολαρίων. Ο σπάνιος και επιβλητικός πίνακας απεικονίζει τον αδερφό του καλλιτέχνη να κοιτάζει από το παράθυρο της οικογενειακής κατοικίας στο Παρίσι.

Η τιμή εκτίμησης ανερχόταν στα 50 εκατομμύρια δολάρια και πωλήθηκε για 53 εκατομμύρια δολάρια, πετυχαίνοντας τιμή – ρεκόρ για καλλιτέχνη. Σύμφωνα με τον οίκο Christie’s, λίγο περισσότερα από τα μισά έργα της συλλογής Cox κατακυρώθηκαν σε Αμερικανούς συλλέκτες, το 35% σε Ευρωπαίους και το 13% σε Ασιάτες.

Gustave Caillebotte «Jeune homme à sa fenêtre», τιμή πώλησης 53 εκατομμύρια δολάρια

Στην έβδομη θέση το έργο «Waterloo Bridge, effet de brouillard» του Κλοντ Μονέ (1840-1926) που ο ιμπρεσιονιστής ζωγράφος φιλοτέχνησε μεταξύ 1899 και 1903. Κατακυρώθηκε για 48,4 εκατομμύρια δολάρια. Στην όγδοη θέση το έργο «Jeune homme au bleuet» του Βίνσεντ βαν Γκογκ (1853-1890) που πωλήθηκε για 46,7 εκατομμύρια δολάρια.

Πολ Σεζάν, «Το Εστάκ με τις κόκκινες στέγες», τιμή πώλησης 55,3 εκατομμύρια δολάρια

«Μάχη» μεταξύ Χονγκ Κονγκ και Νέας Υόρκης

Στην προτελευταία θέση συναντάμε άλλο ένα έργο του Ζαν Μισέλ Μπασκιά (1960-1988) το «We Are All Warriors» που πωλήθηκε για 41,8 εκατομμύρια δολάρια. Σε αυτή την τιμή ο πίνακας έγινε το πιο ακριβό κομμάτι δυτικής τέχνης που πωλήθηκε ποτέ στην Ασία. Η τελική τιμή πώλησής του ήταν υψηλότερη από τις εκτιμήσεις, που κυμαίνονταν μεταξύ 31 και 41 εκατομμυρίων δολαρίων.

Ο πίνακας που χρονολογείται από το 1982 είναι ζωγραφισμένος με ακρυλικό και σπρέι σε ξύλινο πάνελ, και θεωρείται ως το κορυφαίο έργο του Αμερικανού καλλιτέχνη. Πωλήθηκε μετά από «έντονη μάχη δέκα λεπτών μεταξύ Χονγκ Κονγκ και Νέας Υόρκης.

Ζαν Μισέλ Μπασκιά, «We Are All Warriors», τιμή πώλησης 41,8 εκατομμύρια δολάρια

Ο πίνακας ερμηνεύτηκε ως ένα ημι-αυτοβιογραφικό έργο του Μπασκιά, το οποίο τόνιζε τις κοινωνικές ανισότητες και την έλλειψη εκπροσώπησης των μαύρων στον κόσμο της τέχνης. Πωλήθηκε το 2012 σε έναν Αμερικανό συλλέκτη σε δημοπρασία του οίκου Sotheby’s για 8,7 εκατομμύρια δολάρια, αλλά η τιμή του φέτος εκτινάχθηκε στα ύψη.

Διά χειρός Άντι Γουόρχολ (1928-1987) το τελευταίο έργο της λίστας. Ο πίνακας που κατακυρώθηκε για 40 εκατομμύρια δολάρια απεικονίζει τον Ζαν Μισέλ Μπασκιά. Το έργο που ανήκει στη σειρά των «οξειδωμένων έργων» του, δημιουργήθηκε το 1982, στα τέλη της καλλιτεχνικής του δράσης, και σίγουρα τοποθετεί τον ίδιο τον Μπασκιά στο πάνθεον των διάσημων προσωπογραφιών του Γουόρχολ μαζί με τη Μέριλιν Μονρόε και την Ελίζαμπεθ Τέιλορ.

Άντι Γουόρχολ, «Ζαν Μισέλ Μπασκιά», τιμή πώλησης 40 εκατομμύρια δολάρια