Πρόσφατα, η Βουλή ψήφισε ακόμη έναν νόμο με κοινωνικό πρόσημο, το οποίο ήρθε να επιβεβαιώσει ότι το προεκλογικό πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας εφαρμόζεται στην πράξη, παρά τις πρωτοφανείς υγειονομικές συνθήκες που ζούμε. Η ανάγκη για μία γενναία και σύγχρονη σωφρονιστική μεταρρύθμιση είναι πιο επιβεβλημένη από ποτέ, καθώς οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους.
Η ετήσια μελέτη που δημοσίευσε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), αναφορικά με τις παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για αυτά, η Ελλάδα παραμένει ψηλά στη λίστα των χωρών με τις περισσότερες καταδίκες, πολλές από τις οποίες είχαν να κάνουν με τις συνθήκες κράτησης στις φυλακές μας. Η Ελλάδα κατατάσσεται το 2019 στην 7η θέση μεταξύ των 47 Κρατών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης. Από την άλλη μεριά, την περίοδο 2015 – 2019 είχαμε 214 παραβιάσεις αδειών από τους κρατούμενους που τις έλαβαν βάσει της σχετικής νομοθεσίας. Αμφιβάλλει κανείς, ότι αυτή η κατάσταση πρέπει να σταματήσει;
Οι εποχές που ζούμε, επιβάλλουν μεγάλες αλλαγές στη σωφρονιστική νομοθεσία, αφού οι ανάγκες και οι συνθήκες μεταβάλλονται, ενώ το έγκλημα αλλάζει συνεχώς μορφές. Αυτό που πρέπει να γίνει αντιληπτό σε όλους, είναι ότι χρειαζόμαστε στην πράξη ένα σύστημα που θα σωφρονίζει και θα προετοιμάζει την ομαλή επανένταξη, και όχι ένα σύστημα που θα γεννά ‘’επαγγελματίες’’ φυλακισμένους. Ένα σύστημα που θα τηρεί την αρχή της νομιμότητας, της διαφάνειας, της προάσπισης των δικαιωμάτων των κρατουμένων, αλλά και της ασφάλειας των πολιτών. Ένα σύστημα που θα σέβεται την επιβληθείσα ποινή και με γνώμονα αυτή θα καταφέρνει να βγάλει στην επιφάνεια όλα τα ευεργετικά χαρακτηριστικά της.
Με την πρόσφατη σωφρονιστική μεταρρύθμιση, επήλθαν αλλαγές στο σύστημα χορήγησης αδειών σε κρατουμένους, με εξειδίκευση του καθεστώτος, υπό συγκεκριμένες και δίκαιες προϋποθέσεις, ανάλογα με την ποινή που έχει επιβληθεί και το ποσοστό έκτισής της. Οι φυλακές είναι κέντρα κράτησης, με στόχο τη μεταμέλεια, το σωφρονισμό και την ομαλή κοινωνική επανένταξη, και όχι κέντρα διερχομένων. Στόχος πρέπει να είναι από τη μία η μείωση των παραβιάσεων αδειών και από την άλλη η ισχυροποίηση αυτού του τόσο σπουδαίου θεσμού.
Το ίδιο γίνεται και με τις προϋποθέσεις έκτισης της ποινής στις αγροτικές φυλακές, όπου προβλέπεται πλέον ότι το προνόμιο αυτό θα απολαμβάνουν εκείνοι οι κρατούμενοι που επιδεικνύουν καλή συμπεριφορά και πραγματική διάθεση για κοινωνική επανένταξη. Επίσης, καθορίζεται πλέον μία αποτελεσματικότερη διαδικασία εξέτασης και εισαγωγής των κρατουμένων στα θεραπευτικά καταστήματα και νοσηλευτικά ιδρύματα.
Υπό την ιδιότητα του μαχόμενου δικηγόρου, επανέλαβα ακόμη μία φορά τις προτάσεις μου για την ανάγκη παροχής κινήτρων για προσλήψεις μόνιμου ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού στα σωφρονιστικά καταστήματα, αλλά και της κατασκευής ειδικών υγειονομικών χώρων στις φυλακές. Επίσης είναι σημαντικό να επανεξετάσουμε το ζήτημα των ποιοτικότερων υποδομών, των καλύτερων συνθηκών διαβίωσης, αλλά και ζητήματα δεύτερης εργασιακής ευκαιρίας μέσα στις φυλακές, προγράμματα θεραπείας, εκπαίδευσης και ψυχολογικής υποστήριξης των κρατουμένων.
Με τις πρόσφατες αλλαγές, οι φυλακές μπορούν να γίνουν κοινωνικά ωφέλιμες. Αν θέλουμε να φτιάξουμε ένα σωφρονιστικό σύστημα, που να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις της εποχής μας, πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι εκείνος που τιμωρείται με εγκλεισμό, δεν τιμωρείται ταυτόχρονα και με κατάργηση της αξιοπρέπειας του. Το αντίθετο μάλιστα, μπορεί να ελπίζει σε ένα καλύτερο μέλλον!
Δημήτρης Κούβελας
Βουλευτής Α΄ Θεσσαλονίκης – Νέα Δημοκρατία
