Στις φθινοπωρινές της προβλέψεις τώρα, η Κομισιόν εκτιμά καταρχήν, ότι φέτος η οικονομία της Ευρωζώνης θα συρρικνωθεί κατά 7,8%, ενώ το 2021 αναμένεται ανάκαμψη 4,2%, η οποία εκ των πραγμάτων θα καλύψει εν μέρει μόνο τις οικονομικές απώλειες που προκαλεί η πανδημία του κορωνοϊού. Για το 2022, η ανάκαμψη αναμένεται να συνεχιστεί, με θετικούς ρυθμούς αύξησης του ΑΕΠ κατά 3%. Φυσικά αυτές οι προβλέψεις είναι υπό αίρεση, καθώς όλα θα κριθούν από τις επιδημιολογικές εξελίξεις. Γιαυτό και στο σημερινό πλαίσιο της πολύ υψηλής αβεβαιότητας, οι εθνικές οικονομικές και δημοσιονομικές πολιτικές πρέπει να παραμείνουν υποστηρικτικές.
Γράφει ο Σπύρος Σταθάκης
Σύμφωνα με την Επιτροπή, η οικονομία τόσο στη ζώνη του ευρώ όσο και στην ΕΕ δεν αναμένεται να ανακάμψει στο επίπεδο προ πανδημίας το 2022.Ο οικονομικός αντίκτυπος της πανδημίας διέφερε πολύ σε ολόκληρη την ΕΕ και το ίδιο ισχύει και για τις προοπτικές ανάκαμψης. Αυτό αντικατοπτρίζει την εξάπλωση του ιού, την αυστηρότητα των μέτρων δημόσιας υγείας που λαμβάνονται για τον περιορισμό του, την τομεακή σύνθεση των εθνικών οικονομιών και τη δύναμη των εθνικών πολιτικών αποκρίσεων. Οι απώλειες θέσεων εργασίας και η αύξηση της ανεργίας έθεσαν σοβαρές πιέσεις στα προς το ζην πολλών Ευρωπαίων. Τα μέτρα πολιτικής που ελήφθησαν από τα κράτη μέλη, καθώς και οι πρωτοβουλίες σε επίπεδο ΕΕ συνέβαλαν στη μείωση των επιπτώσεων της πανδημίας στις αγορές εργασίας.
Εφιαλτικές προβλέψεις
Η Κομισιόν τονίζει ότι, το άνευ προηγουμένου εύρος των μέτρων στήριξης που ελήφθησαν, ιδίως μέσω συστημάτων βραχυπρόθεσμης εργασίας, επέτρεψε να παραμείνει η άνοδος του ποσοστού ανεργίας σε σύγκριση με τη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας. Η ανεργία πρόκειται να συνεχίσει να αυξάνεται το 2021 καθώς τα κράτη μέλη καταργούν σταδιακά τα μέτρα στήριξης έκτακτης ανάγκης και οι νέοι εισέρχονται στην αγορά εργασίας, αλλά θα πρέπει να βελτιωθεί το 2022 καθώς η οικονομία συνεχίζει να ανακάμπτει. Επιπλέον, η αύξηση των δημοσίων ελλειμμάτων αναμένεται να είναι πολύ σημαντική σε ολόκληρη την ΕΕ εφέτος καθώς οι κοινωνικές δαπάνες αυξάνονται και τα φορολογικά έσοδα μειώνονται, τόσο ως αποτέλεσμα των εξαιρετικών πολιτικών δράσεων που αποσκοπούν στη στήριξη της οικονομίας όσο και της επίδρασης των αυτόματων σταθεροποιητών.
Ειδικά σε ότι αφορά την ελληνική οικονομία, η Κομισιόν προβλέπει ότι το ΑΕΠ θα μειωθεί κατά 9% φέτος και θα αυξηθεί κατά 5% το 2021 και κατά 3,5% το 2022. Η ανεργία αναμένεται να φτάσει στο 18% το 2020 από 17,3% πέρυσι, ενώ η ανάκαμψη της οικονομίας το 2021 και το 2022 αναμένεται ότι θα συμβάλει στη μείωση της ανεργίας στο 17,5% και το 16,7%, αντίστοιχα. Οι επενδύσεις επίσης επηρεάστηκαν αρνητικά στο πρώτο εξάμηνο φέτος λόγω της μεγάλης αβεβαιότητας, των χαμηλότερων εσόδων και των περιορισμών στη ρευστότητα, αλλά οι δημόσιες επενδύσεις και η στήριξη της ρευστότητας αναμένεται να διευκολύνουν την ανάκαμψη.
Αβεβαιότητα
Σύμφωνα με την Επιτροπή, η οικονομική δραστηριότητα το 2021 αναμένεται να στηριχθεί από τα πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα που έχουν ανακοινωθεί με το προσχέδιο του προϋπολογισμού, προσθέτει, ενώ τονίζει ότι η αβεβαιότητα παραμένει πολύ μεγάλη, ιδιαίτερα σε σχέση με τον τουρισμό και τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς και την έκταση των «μαξιλαριών» ασφαλείας που έχουν ακόμη οι εταιρείες. Πρόσθετοι κίνδυνοι έχουν να κάνουν με τις γεωπολιτικές εντάσεις στην περιοχή και τις μεταναστευτικές πιέσεις. Από την πλευρά της ανόδου, η Ελλάδα είναι πιθανόν να λάβει μεγάλο ποσό χρημάτων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το οποίο θα μπορούσε, όταν υλοποιηθεί, να στηρίξει σημαντικά την εγχώρια ζήτηση.
Σε κάθε περίπτωση, οι παραπάνω οικονομικές προβλέψεις ενέχουν μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας. Όπως είχε επισημάνει και το ΙΟΒΕ στην πρόσφατη έκθεσή του, η οικονομία στην Ευρώπη, και ειδικότερα στην Ευρωζώνη, βρίσκεται την τρέχουσα περίοδο αντιμέτωπη με μια σειρά από προκλήσεις. Οι κυριότερες εξ αυτών έγκεινται σε:
- Η διαφαινόμενη νέα έξαρση της πανδημίας και η πιθανή λήψη νέων διοικητικών μέτρων για τον περιορισμό της εξάπλωσής της, ίσως να κάνουν τις συνολικές οικονομικές συνέπειές της δριμύτερες.
- Πιθανή ανάγκη λήψης νέων οικονομικών και νομισματικών μέτρων πέραν των όσων έχουν ληφθεί (π.χ. Next Generation EU και PEPP) για την αντιμετώπιση της δεύτερης φάσης.
- Αυξημένη αβεβαιότητα στις αγορές τόσο από την πλευρά των καταναλωτών όσο και από τις επιχειρήσεις.
- Κλαδικές διαταραχές, με τους τομείς του τουρισμού και των μεταφορών να έχουν πληγεί περισσότερο από τους υπόλοιπους.
- Γεωπολιτικές εντάσεις στη Μέση Ανατολή και μεταναστευτικές ροές
Οι καθοριστικοί παράγοντες
Αντίστοιχα, οι παράγοντες των οποίων οι μεταβολές θα επηρεάσουν τις μακροοικονομικές προβλέψεις στην Ελλάδα είναι, μεταξύ άλλων:
- Διάρκεια και ένταση δεύτερης φάσης της πανδημίας κορωνοϊού εγχωρίως
- Εξέλιξη δεύτερης φάσης υγειονομικής κρίσης στην Ευρωζώνη και επιπτώσεις αυτής
- Ενδεχόμενες επόμενες φάσεις της πανδημίας, που σχετίζονται με την πρόοδο στην αντιμετώπιση του ιού (εμβόλιο, φαρμακευτική αγωγή)
- Μέγεθος και διάρκεια παρεμβάσεων πολιτικής εγχωρίως για την αντιμετώπιση των επιδράσεων της κρίσης
- Μέγεθος και διάρκεια παρεμβάσεων πολιτικής σε επίπεδο ΕΕ για την αντιμετώπιση των επιδράσεων της κρίσης
