Βόρειο Σέλας: Οι μαγικές κουρτίνες του κόσμου. Έχετε δει ποτέ τα “φώτα που χορεύουν;” Το να βλέπεις τα βόρεια ή τα νότια φώτα από τις πολικές περιοχές είναι ένα πραγματικό αξιοθέατο, αλλά όσο περισσότερα γνωρίζεις γι ‘αυτά, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητές σου να τα δεις – και επίσης, ίσως, να τα ακούσεις.
Ναι, οι σέλας κάνουν ήχο. Εμφανίζονται επίσης σχεδόν σε κάθε πλανήτη που γνωρίζουμε και θα μπορούσαν να κρατήσουν το κλειδί για το μέλλον της αστρονομίας.
Tι είναι το Βόρειο Σέλας
Το σέλας δημιουργείται από ηλεκτρόνια υψηλής ενέργειας, τα οποία, παγιδευμένα από το γεωμαγνητικό πεδίο, κινούνται ελικοειδώς κατά μήκος των δυναμικών του γραμμών και πλησιάζουν την ανώτερη ατμόσφαιρα της Γης, όπου συγκρούονται με άτομα και μόρια αζώτου και οξυγόνου και τα διεγείρουν ενεργειακά. Τα διεγερμένα άτομα και μόρια, για να επανέλθουν στην αρχική, σταθερότερη κατάσταση ενεργειακής ισορροπίας, εκπέμπουν την περίσσεια ενέργειας υπό τη μορφή ορατής ακτινοβολίας.
Το Βόρειο Σέλας αναφέρεται στη νορβηγική μυθολογία
Ο Νορβηγικός θρύλος το παρουσιάζει ως αντανακλάσεις από την ασπίδα και την πανοπλία των Βαλκυρίων. Οι μυθικές πολεμίστριες επέλεγαν τους πιο ηρωικούς απ’ αυτούς που είχαν σκοτωθεί σε μια μάχη και τους έδιναν εισιτήριο για τη Βαλχάλλα. Οι σκανδιναβικοί μύθοι αναφέρουν ότι οι παλλόμενες πράσινες φωτεινές “κορδέλες” χρησίμευαν ως είσοδο για τη Βαλχάλλα.
Το Βόρειο Σέλας στους κινέζικους θρύλους με δράκους
Λαμβάνοντας υπόψη το γεωγραφικό πλάτος, η θέαση του φαινομένου στην Κίνα είναι αρκετά σπάνια. Αυτό σημαίνει ότι όταν αυτό συνέβαινε, ο αντίκτυπος ήταν ιδιαίτερα σημαντικός. Σύμφωνα με τους πρωίμους κινεζικούς θρύλους αυτές οι σπάνιες φωτεινές παραστάσεις συμβόλιζαν μάχες μεταξύ δράκων του καλού και του κακού!
Το Βόρειο Σέλας προκαλείται από τον ήλιο
Αν και εμφανίζεται στην ατμόσφαιρα της Γης, η αιτία του φαινομένου βρίσκεται περίπου 150.000.000 χιλιόμετρα μακριά στην επιφάνεια του ήλιου. Τεράστιες εκρήξεις ηλεκτρομαγνητικής ύλης που ονομάζονται στεμματικές εκπομπές μάζας εκτοξεύουν φορτισμένα σωματίδια στο διάστημα. Γνωστά και ως ηλιακός άνεμος, αυτά τα σωματίδια στρέφονται προς τη γη όπου προκαλούν το Βόρειο Σέλας λίγες μέρες αργότερα.
Το Βόρειο Σέλας είναι στην πραγματικότητα μια παραμόρφωση στο μαγνητικό πεδίο της γης
Όταν ο ηλιακός άνεμος φτάνει στη γη, προκαλεί παραμόρφωση στο μαγνητικό πεδίο. Αν και τα περισσότερα από τα φορτισμένα σωματίδια παραμορφώνονται μακριά, μερικά καταφέρνουν να φτάσουν στην ατμόσφαιρα κοντά στους δύο μαγνητικούς πόλους. Αυτή η σύγκρουση των φορτισμένων σωματιδίων και των αερίων της ατμόσφαιράς μας προκαλεί τις ακτίνες, οι οποίες είναι απελευθερώσεις ενέργειας φωτονίων.
Το Βόρειο Σέλας είναι εμφανές όταν έχει πέσει η νύχτα
Σε αντίθεση με την πεποίθηση πολλών ανθρώπων, το Βόρειο Σέλας μπορεί να πραγματοποιηθεί οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας. Ωστόσο, τα μάτια μας χρειάζονται το σκοτάδι για να το αντιληφθούν. Αυτό σημαίνει ότι οι μέρες που πλησιάζουν την πανσέληνο δεν ενδείκνυνται για τη θέαση του φαινομένου. Αυτό εξηγεί και γιατί προτείνεται να απομακρυνθείτε μακριά από τα φώτα των πόλεων για να μεγιστοποιήσετε τις πιθανότητες να το δείτε.
Οι ακτίνες εμφανίζονται σε οβάλ σχηματισμούς γύρω από τους πόλους
Θυμάστε εκείνα τα φορτισμένα σωματίδια που εισέρχονται στην ατμόσφαιρα μας κοντά στους πόλους; Όσο πιο ισχυρά είναι τα φορτισμένα σωματίδια, τόσο πιο μακριά από τους πόλους εισέρχονται στην ατμόσφαιρα, προκαλώντας την επέκταση του οβάλ σχηματισμού και μαζί, το εύρος ορατότητας.
Τα καλύτερα μέρη για να δείτε το Βόρειο Σέλας αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου
Ο οβάλ σχηματισμός του Βόρειου Σέλατος σχετίζεται με τους μαγνητικούς πόλους και όχι με τους γεωγραφικούς πόλους της Γης. Οι μαγνητικοί πόλοι κινούνται με την πάροδο του χρόνου, μετακινώντας και τις ακτίνες μαζί. Ενώ οι αλλαγές από έτος σε έτος είναι μικρές, με την πάροδο του χρόνου μπορεί να γίνουν σημαντικές. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι πριν από 500 χρόνια, το Βόρειο Σέλας εμφανιζόταν ακριβώς πάνω από τη νότια Νορβηγία ενώ σήμερα βρίσκεται πάνω από τη βόρεια Νορβηγία.
Το Νότιο Σέλας (Aurora Australis)
Όπως προαναφέραμε, ό,τι γίνεται στον Βορρά με το Βόρειο Σέλας, γίνεται και στο άλλο άκρο του πλανήτη με το Νότιο Σέλας. Η διαφορά είναι ότι πολύ λιγότερα άτομα έχουν την ευκαιρία να το δουν κάθε χρόνο. Τόσο ο Δίας όσο και ο Κρόνος έχουν ισχυρότερα μαγνητικά πεδία και έχουν παρατηρηθεί παρόμοια φαινόμενα. Αυτό το γνωρίζουμε από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble και το διαστημικό σκάφος Cassini & Galileo. Όπως και στη Γη, το φαινόμενο στον Κρόνο φαίνεται να προκαλείται από τον ηλιακό άνεμο ενώ οι αιτίες της Ορόρας στον Δία είναι πιο περίπλοκες.
Το Βόρειο Σέλας ήταν ορατό και στην Ελλάδα
Είχαμε τη χαρά να απολαύσουμε το βόρειο σέλας στην Ελλάδα 2 φορές τα τελευταία 20 έτη. Κατά τη μαγνητική καταιγίδα της 20ης Νοεμβρίου του 2003, εμφανίστηκε το Βόρειο Σέλας στην Αθήνα, παρά το μικρό γεωγραφικό πλάτος! Δείτε τις εντυπωσιακές φωτογραφίες του Αντώνη Αγιομαμίτη. Το 2010 μετά από έντονη ηλιακή δραστηριότητα εμφανίστηκε και στη βόρεια Ελλάδα.
