Η Χρυσέλλα Λαγαρία, λόγω μιας σπάνιας γονιδιακής πάθησης που προσβάλλει τον αμφιβληστροειδή χιτώνα, γεννήθηκε τυφλή. Στα 40 της σήμερα, θυμάται ακόμα να μεγαλώνει χωρίς πρόσβαση σε παραμύθια όπως τα άλλα παιδιά. «Ας είναι καλά τα “Αμπρα Κατάμπρα”!» λέει στην «Κ», αναφερόμενη στην περίφημη σειρά παραμυθιών από τη δεκαετία του ’80, που συνοδεύονταν από μια κασέτα μαγνητοφώνου με αφηγήσεις από γνωστούς Έλληνες καλλιτέχνες. Σαν αυτόν που βγαίνει στην επιφάνεια του νερού να πάρει ανάσα, η Χρυσέλλα έμαθε γρήγορα αγγλικά ούτως ώστε να έχει πρόσβαση σε υλικό που δεν θα ήταν στα ελληνικά. Πλέον παίζει στα δάχτυλα τα νέα εργαλεία ανάγνωσης, όμως εκείνο το κενό ακόμα χάσκει μέσα της. «Η λογοτεχνία είναι ένα πράγμα που πρέπει να μεγαλώσεις μαζί του, σε κάνει διαφορετικό άνθρωπο».
Σήμερα, από τη θέση της γραμματέως του «Διαβάζω για τους άλλους», μιας εθελοντικής ομάδας που στόχο έχει να διαβάζει σε ανθρώπους που δεν μπορούν να το κάνουν μόνοι τους, αλλά και να ηχογραφεί βιβλία για κοινό με προβλήματα όρασης, παλεύει για την ισότιμη πρόσβαση όλων στον κόσμο του βιβλίου.
Πρόσφατα, το «Διαβάζω για τους άλλους», υπό την αιγίδα και τη χρηματοδότηση του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, και τη συγχρηματοδότηση και στήριξη του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση, ολοκλήρωσε την ηχογράφηση 14 λογοτεχνικών και πανεπιστημιακών βιβλίων. Αυτά προστέθηκαν στα περίπου 125 βιβλία που έχει ηχογραφήσει ο οργανισμός από την ίδρυσή του το 2015 έως σήμερα. «Δεν είναι πολλά», λέει στην «Κ» η Αργυρώ Σπυριδάκη, ιδρύτρια και πρόεδρος του οργανισμού. «Ωστόσο, οι ηχογραφήσεις πρακτικά ξεκίνησαν συστηματικά πριν από δύο χρόνια, όταν αποκτήσαμε το δικό μας στούντιο». Η ομάδα δέχεται παραγγελίες τόσο από φοιτητές με αναπηρία όρασης που επιθυμούν πρόσβαση σε πανεπιστημιακά συγγράμματα, όσο και από τυφλούς πολίτες που επιθυμούν να διαβάσουν –ή καλύτερα να ακούσουν– βιβλία λογοτεχνίας ή άλλα κείμενα. «Οι ανάγκες στα πανεπιστήμια είναι μεγάλες», λέει η κ. Λαγαρία.
«Υπάρχουν νεοτυφλωθέντα άτομα που δεν έχουν προλάβει να εξοικειωθούν με την τεχνολογία (σ.σ. software φωνητικής ανάγνωσης κειμένων) και έχουν ανάγκη από ηχητικά βιβλία. Επίσης μπορεί κάποιος να μπορεί να διαβάζει ηλεκτρονικά βιβλία, αλλά να προτιμά ηχογραφημένα για διάφορους λόγους. Στην περιγραφή διαγραμμάτων, για παράδειγμα, είναι πολύ καλύτερα». Αντίστοιχα, το λογισμικό ανάγνωσης δεν αποδίδει με τον ίδιο τρόπο ένα λογοτεχνικό κείμενο όπως κάποιος που το διαβάζει για τους άλλους. Μετά την ηχογράφησή τους τα βιβλία κατατίθενται στην ηλεκτρονική βιβλιοθήκη Όμηρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Τυφλών (λογοτεχνικά βιβλία) και στην ηλεκτρονική βιβλιοθήκη Amelib (πανεπιστημιακά συγγράμματα). Ομως οι ανάγκες είναι τεράστιες. Στην Ελλάδα, σήμερα, είναι καταγεγραμμένα περίπου 25.000 άτομα με αναπηρία όρασης, ενώ το σύνολο των παραγόμενων ακουστικών βιβλίων που είναι διαθέσιμα για μη βλέποντες χρήστες δεν ξεπερνάει τις 10.000.
Όσοι επιθυμούν να ενισχύσουν την προσπάθεια του οργανισμού για μια κοινωνία όπου όλοι έχουν πρόσβαση στο βιβλίο μπορούν είτε να γίνουν ανάδοχοι βιβλίου είτε να κάνουν μια δωρεά. Όλες οι πληροφορίες βρίσκονται στο giatousallous.org.
