Οι πρόσφατες αποφάσεις – κατευθύνσεις της Κομισιόν για τη αντιμετώπιση της σκληρής ενεργειακής κρίσης, έλυσαν τα χέρια του κυβερνητικού επιτελείου στο θέμα της εξασφάλισης επάρκειας ηλεκτρικού ρεύματος για το δύσκολο χειμώνα που ήδη μας έρχεται.

Έτσι, σύμφωνα με τις οδηγίες που μετέφερε το Μέγαρο Μαξίμου σε ΡΑΕ-ΑΔΜΗΕ, για τους επόμενους επτά μήνες, δηλαδή μέχρι τα μέσα Μαΐου, ολόκληρο το παραγωγικό δυναμικό της χώρας με μονάδες φυσικού αερίου, λιγνίτη, υδροηλεκτρικών, υβριδικών και ΑΠΕ θα βρίσκεται σε πλήρη λειτουργία και σε επίπεδο Συναγερμού-5 ώστε να διασφαλιστεί πλήρως η επάρκεια του (ακριβού πλέον) ηλεκτρικού ρεύματος σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Το καινούργιο στην όλη υπόθεση είναι ότι αναβάλλεται μέχρι το επόμενο καλοκαίρι το πλήρες «σβήσιμο» των λιγνιτικών μονάδων για το οποίο η ΔΕΗ είχε τις αντιρρήσεις της εξαρχής και δικαιώθηκε, αφού η ψυχρή εφεδρεία και όχι η διάλυση, ήταν η ενδεδειγμένη λύση.

Πόσα Μεγαβάτ λείπουν από το σύστημα – Πώς θα αναπληρωθούν

«Μας λείπουν 2000-2500 Μεγαβάτ αιολικών και φωτοβολταϊκών από το σύστημα. Αυτά δεν κατασκευάζονται σε …έξι μήνες, ούτε στις εισαγωγές μπορούμε να βασιστούμε για να έχουμε ρεύμα. Μέχρι τότε λοιπόν, η λύση είναι μεταξύ άλλων και η ψυχρή εφεδρεία των λιγνιτικών, αναγκαστικά. Τα πράσινα πρόστιμα ας τα διαπραγματευτεί η κυβέρνηση με τις Βρυξέλλες, αλλά εκεί ψηλά που έφτασε το φυσικό αέριο ο Πρόεδρος Πούτιν για να αυξήσει τα έσοδα της χώρας του, στα ίδια επίπεδα παίζει με το λιγνίτη» μας λέει κορυφαίο στέλεχος της ΔΕΗ και συνεχίζει: «το Μαξίμου και το ΥΠΕΝ μας άκουσαν προσεκτικά και κατάλαβαν έγκαιρα τη χιονοστιβάδα που έρχεται, γι αυτό έδωσαν μάχη στην Κομισιόν. Οι οδηγίες του ΑΔΜΗΕ για την εκτεταμένη χρήση λιγνιτών είναι απόρροια αυτής της διαδικασίας».

Η κατευθυντήρια έκθεση του ΑΔΜΗΕ προς τη ΡΑΕ αναφέρει προβλέψεις που κόβουν την ανάσα: «σε συνθήκες ισχυρού ψύχους στο διάστημα Δεκεμβρίου – Φεβρουαρίου εκτιμάται ότι θα απαιτηθεί μέγιστη ισχύς πάνω από 9.500 ίσως και 10.000 Μεγαβάτ για να καλυφθεί και μέγιστη ημερήσια ενέργεια 2000 Μεγαβάτ για την κάλυψη της ζήτησης» αναφέρεται ενώ επίσης υπάρχει η αποστροφή που επισημαίνει: «κρίνεται ότι είναι απαραίτητη η παραγωγή από όλες τις διαθέσιμες λιγνιτικές μονάδες και συγκεκριμένα από τις 7 λιγνιτικές μονάδες ισχύος 1800MW (Αγ. Δημήτριος 1-2-3-4-5, Μελίτη, Μεγαλόπολη 4) που θα πρέπει να θεωρούνται διαθέσιμες».

Συνεπώς ο ΑΔΜΗΕ με τη σύμφωνη γνώμη της ΡΑΕ εισηγείται και από κοινού επιβάλλουν τη λειτουργία των λιγνιτικών όλο το χειμώνα.

Βέβαια ο Άγιος Δημήτριος -5 αναμένεται να μπει στο σύστημα στο τέλος του έτους καθώς γίνονται εργασίες αποθείωσης, ενώ η Μεγαλόπολη -3 θα είναι διαθέσιμη από τον Ιανουάριο του 2022 για λειτουργία με μέγιστο όριο τις 120 ώρες ετησίως.

«Η εικόνα του ηλεκτρικού συστήματος σήμερα εξηγεί και την εισήγησή μας για την επάρκεια του ηλεκτρικού συστήματος φέτος το χειμώνα, αφού εκτιμάμε πως η παραγωγή από όλες τις διαθέσιμες λιγνιτικές μονάδες θα είναι απαραίτητη σε συνθήκες υψηλής ζήτησης. Συνεπώς όλες οι θερμικές μονάδες πρέπει να είναι απολύτως έτοιμες για δράση και από πλευράς πληρότητας καυσίμου και από πλευράς μηχανικής-τεχνικής υποστήριξης» μας λέει κορυφαίο στέλεχος του ΑΔΜΗΕ ενώ αναλυτής της ΡΑΕ ο οποίος έχει μπροστά του σε καθημερινή βάση όλα τα δεδομένα της αγοράς συμπληρώνει: «σε συνθήκες υψηλού φορτίου θα είναι απαραίτητη η παραγωγή όλων των μονάδων φυσικού αερίου ισχύος 4400MW με τη ΔΕΗ να έχει προετοιμαστεί κατάλληλα. Για τις μονάδες αερίου έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες συντήρησης, ωστόσο προκειμένου να λειτουργήσουν χωρίς πρόβλημα θα πρέπει να διασφαλιστεί εγκαίρως η επάρκεια καυσίμου, με τον αναγκαίο προγραμματισμό φορτίων» και επισημαίνει: «στα επίσης κρίσιμα υδροηλεκτρικά, το απόθεμα στους ταμιευτήρες ανέρχεται σε περίπου 1550GWh, περίπου στα ίδια επίπεδα με το 2020, που όμως είναι στα χαμηλά επίπεδα της τελευταίας δεκαετίας γι’ αυτό και πάλι στους λιγνίτες θα καταφύγουμε. Δυστυχώς τα αποθέματα στους ταμιευτήρες υδροηλεκτρικών της ΔΕΗ βρίσκονται στα χαμηλά πενταετίας. Οι πρόσφατες κακοκαιρίες πρόσθεσαν νερό μέσα αλλά η γενική πληρότητα παραμένει χαμηλή. Η πλήρωση των ταμιευτήρων ήταν το τελευταίο διάστημα κατά μέσο όρο στο 45,20%, όταν την Τετάρτη 13 Οκτωβρίου, πριν ξεκινήσουν οι έντονες βροχοπτώσεις που έφερε η κακοκαιρία «Μπάλος», ήταν κατά μέσο όρο στο 43,67%».

Σε ό,τι αφορά στις εισαγωγές το στέλεχος του ΑΔΜΗΕ μας τονίζει ότι «αποτελούν προϊόν αγοράς που σημαίνει ότι δεν μπορεί να γίνουν προβλέψεις και συχνά είναι πανάκριβες με τον πολύ κρύο χειμώνα στην Ευρώπη. Ωστόσο το τελευταίο διάστημα παρατηρούνται περίοδοι σημαντικών εξαγωγών γεγονός που πρέπει να ληφθεί υπόψη στην εκτίμηση της επάρκειας το επόμενο διάστημα».

Ήδη όμως εδώ και λίγες ημέρες, ο προγραμματισμός της αγοράς περιέχει και τους λιγνίτες.

Έχουν μπει στο σύστημα και δουλεύουν 3 λιγνιτικές μονάδες (Άγιος Δημήτριος 2,3,4) οι οποίες μαζί με τις μονάδες αερίου, την παραγωγή από ΑΠΕ, τα υδροηλεκτρικά και τις εισαγωγές κάλυψαν όλη τη ζήτηση.

Στην έκθεσή του, που είναι στην ουσία επικαιροποιημένη μελέτη, ο ΑΔΜΗΕ επισημαίνει προς τη ΡΑΕ ότι «η επάρκεια του συστήματος το κρίσιμο διάστημα του χειμώνα, σε κανονικές συνθήκες δεν έχει πρόβλημα, αλλά όπως κάθε χειμώνα οι κακοκαιρίες δημιουργούν οριακές συνθήκες για το σύστημα άρα οι λιγνίτες είναι η τελευταία, αλλά απολύτως απαραίτητη λύση».

«Δεν έχει σημασία ότι τα φορτία παραμένουν σε κανονικά επίπεδα με τη ζήτηση να μην ξεπερνά τα 6200MW προς το παρόν, τα δύσκολα είναι μπροστά μας στο τρίμηνο Δεκεμβρίου-Φεβρουαρίου και είμαστε έτοιμοι από τώρα» συμπληρώνει και το υψηλόβαθμο στέλεχος της ΔΕΗ που επίσης τονίζει: «ανταλλακτικά, εκσκαφείς, ταινιόδρομοι και χωματουργικά μηχανήματα της ΔΕΗ, που ήταν αφημένα στην άκρη των λιγνιτικών πεδίων επιθεωρήθηκαν, φτιάχτηκαν όπου χρειαζόταν και μπήκαν σε λειτουργία στα λιγνιτωρυχεία της Πτολεμαΐδας».

Η αναθεωρημένη έκθεση του ΑΔΜΗΕ

Ο ΑΔΜΗΕ, στην αναθεωρημένη μελέτη επάρκειας για τον χειμώνα, εκτιμά ότι «δεν θα υπάρξει έλλειμμα, ωστόσο, δεν αποκλείει το σενάριο των περικοπών ηλεκτροδότησης, στην περίπτωση που θα προκύψει κάτι τέτοιο, οπότε χρειάζεται συναγερμός για να αποφευχθούν οι ανεπιθύμητες διακοπές».

Η εισήγηση-έκθεση του Διαχειριστή πάντως, ζητάει και από τις μονάδες φυσικού αερίου που μπορούν να δουλέψουν και με εναλλακτικό καύσιμο να εφοδιαστούν επειγόντως και πλήρως και με πετρέλαιο, ώστε αν υπάρχει έλλειμμα φυσικού αερίου να διασφαλιστεί συνολική ισχύς σχεδόν 1900 MW. Τέτοιες μονάδες έχει η ΔΕΗ, η Elpedison και ο Ήρων.

Ο Διαχειριστής κλήθηκε να εκπονήσει αναθεωρημένη μελέτη επάρκειας για τον έλεγχο του ενεργειακού συστήματος την περίοδο Νοεμβρίου-Μαρτίου που μας έρχεται από την Επιτροπή Διαχείρισης Κρίσεων που συντονίζει η ΡΑΕ, η οποία υποβλήθηκε στον Ρυθμιστή περίπου πριν από μία εβδομάδα.

Ο ΑΔΜΗΕ προβλέπει χαρακτηριστικά ότι «η κάλυψη του μέγιστου φορτίου που θα απαιτηθεί τους τρεις δύσκολους μήνες, Δεκέμβριο, Ιανουάριο και Φεβρουάριο, υπολογίζεται σε 8,8-9,5 GW. Οι πηγές τροφοδοσίας είναι, το φυσικό αέριο, οι λιγνίτες, οι ΑΠΕ, το διασυνοριακό εμπόριο και τα νερά. Υπάρχει αδήριτη ανάγκη να είναι διαθέσιμες όλες οι θερμικές μονάδες με τη μέγιστη ισχύ τους στο κρίσιμο αυτό διάστημα για να αντιμετωπιστεί η αυξημένη ζήτηση. Από αυτές, το φυσικό αέριο δίνει συνολικά ισχύ 4,4 GW και οι λιγνιτικές περίπου 2 GW. Οι θερμικές μονάδες αντιπροσωπεύουν πάνω από το 50% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος της χώρας».

Με τα μέχρι σήμερα στοιχεία που υπάρχουν, ο ΑΔΜΗΕ θεωρεί στην έκθεση ότι «υπάρχει μεγάλη ανάγκη να εξασφαλιστεί η επάρκεια καυσίμου, είτε πρόκειται για φυσικό αέριο, είτε για λιγνίτη, για να μη δοκιμαστεί το εγχώριο Σύστημα. Εάν η ζήτηση υπερβεί τις προβλέψεις, οι καιρικές συνθήκες δεν θα επιτρέπουν τη φουλ χρήση των ΑΠΕ και θα περιοριστούν οι εισαγωγές».

Το ακραίο σενάριο, κατά τον Διαχειριστή, «ενδέχεται να είναι οι περιοδικές διακοπές ηλεκτροδότησης. Αυτό, άλλωστε, επιλέχθηκε και τον Αύγουστο, λόγω της πίεσης που δέχθηκε το Σύστημα από τις καταστροφικές πυρκαγιές, αν και η εκτίμησή μας είναι πως δεν θα φτάσουμε σε τέτοιο ακρότατο σημείο».