Το καλοκαίρι έχει μπει για τα καλά και οι περισσότεροι από μας αναζητούν δροσιά και ξεκούραση στις παραλίες. Οι μέδουσες για τους πολλούς λουόμενους σημαίνει λανθασμένα βρώμικες θάλασσες μιας και αυτές πολλές φορές εμφανίζονται όταν υπάρχουν κύματα ανάμεσα σε ότι άλλα φέρνουν τα κύματα στα ρηχά νερά. Για πολλούς όμως επίσης αποτελούν φόβο -ειδικά για τα παιδιά- για το τσίμπημά τους και τη φαγούρα που προξενούν.

Οι περισσότερες από τις μέδουσες που ζουν στις θάλασσές μας δεν είναι τσούχτρες. Όλες οι μέδουσες τσιμπούν, γιατί όλες έχουν κνιδοκύτταρα που εκκρίνουν τοξικές ουσίες. Των περισσοτέρων όμως το τσίμπημα δεν είναι ενοχλητικό για τον άνθρωπο (κάποιες φορές ούτε γίνεται αντιληπτό), όπως συμβαίνει για παράδειγμα με τις μέδουσες «γυαλιά».

Pelagia noctiluca

Το χρώμα της είναι μοβ, πορφυρό ή κοκκινωπό και η μέση διάμετρός της κυμαίνεται γύρω στα 4 εκατοστά. Σ’ εμάς είναι γνωστή απλώς ως τσούχτρα και είναι η μόνη μέδουσα με αυτή την ιδιότητα στα ελληνικά νερά, Είναι βιοφωταυγής οργανισμός και τη νύχτα φωσφορίζει, προσφέροντας ένα αρκετά φαντασμαγορικό θέαμα, το τσίμπημά της είναι όμως οδυνηρό και ενοχλητικό.

Αν τη δείτε στο μέρος όπου κολυμπάτε, είναι καλύτερο να βγείτε από το νερό. Αν μια παραλία έχει γεμίσει τσούχτρες, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να περιμένουμε να αλλάξει η διεύθυνση του ανέμου, αφού όπως αναφέρθηκε παραπάνω τα θαλάσσια ρεύματα ευθύνονται για τη συσσώρευσή τους στις ακτές.

Aurelia aurita

Γνωστή και ως «γυαλί», η μέδουσα αυτή είναι η πιο διαδεδομένη σε όλες τις θάλασσες. Η «ομπρέλα» της είναι σχετικά επίπεδη και είναι διάφανη με μια ελαφρώς λευκή απόχρωση και τέσσερις χαρακτηριστικούς κύκλους στο εξωτερικό της τμήμα. Το τσίμπημά της δεν είναι ενοχλητικό για τους περισσότερους ανθρώπους.

Cotylorhiza tuberculata

Πολύ μεγάλη σε μέγεθος και με καφεκίτρινο χρώμα, η μέδουσα αυτή λέγεται και «τηγανητό αβγό» εξαιτίας του σχήματός της. Εκτός από «αβγό μάτι», μπορεί επίσης να σας θυμίσει ένα μπουκέτο λουλούδια. Είναι διαδεδομένη στο Αιγαίο και η διάμετρός της μπορεί να φθάσει τα 40 εκατοστά.

Παρατήρηση Μεδουσών

Την καταγραφή των πληθυσμιακών εξάρσεων των μεδουσών στις θάλασσες μας, με τη βοήθεια του κοινού, έχει ξεκινήσει εδώ και κάτι λίγα χρόνια το Ινστιτούτο θαλάσσιας προστασίας ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ. Η πρωτοβουλία αναπτύσσεται στο πλαίσιο του διαμεσογειακού προγράμματος Jellywatch, της Διεθνούς Επιτροπής για την Επιστημονική Παρακολούθηση της Μεσογείου, CIESM.Η έρευνα για τις μέδουσες είναι πολύ περιορισμένη και οι πληθυσμιακές εξάρσεις, αν και είναι καθοριστικές για την ισορροπία του θαλάσσιου οικοσυστήματος, σπάνια αναφέρονται ή καταγράφονται. Γι’ αυτό το λόγο, η Διεθνής Επιτροπή για την Επιστημονική Παρακολούθηση της Μεσογείου, CIESM, έχει ξεκινήσει αυτήν τη δια-μεσογειακή πρωτοβουλία. 

Στις ελληνικές θάλασσες ζουν πολυάριθμα είδη μεδουσών. Αν και για πολλούς είναι θαλάσσιοι οργανισμοί που προκαλούν φόβο, έχουν σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της ισορροπίας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Αποτελούν τροφή για πολλά θαλάσσια είδη, όπως π.χ. για τις θαλάσσιες χελώνες, ενώ κάποια είδη μέδουσας όπως η μέδουσα Κοτυλόριζα παρέχουν καταφύγιο σε νεαρά ψάρια, που κρύβονται ανάμεσα στα πλοκάμια τους, αποφεύγοντας τους θηρευτές τους. Είναι εντελώς ακίνδυνη για τον άνθρωπο, και κοσμεί μάλιστα τις θάλασσές μας.

ΠΟΛΥΤΙΜΗ Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ

Το ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ σε συνεργασία με τη CIESM αναλαμβάνει ένα εξαιρετικά δύσκολο έργο, αφού η χώρα μας διαθέτει περισσότερα από 18 .000 χιλιόμετρα ακτογραμμής και 220. 000 χλμ2 επιφάνεια θάλασσας.

Ακριβώς για αυτό και ή συμμετοχή του κοινού στην παρατήρηση και καταγραφή των πληθυσμιακών εξάρσεων είναι πολύτιμη. Σε περίπτωση που εντοπίσετε λοιπόν μεγάλες ομάδες μεδουσών, είναι πολύ σημαντικό να στείλετε τις ακόλουθες πληροφορίες στην ηλεκτρονική διεύθυνση [email protected]:

Μωβ μέδουσα: Αυτές είναι οι επικίνδυνες περιοχές

Ο χάρτης του οργανισμού «iNaturalist» καταγράφει τις παραλίες στις οποίες έχουν θεαθεί φέτος το καλοκαίρι. Ανάμεσά τους είναι δημοφιλείς παραλίες στην Αττική και τον Σαρωνικό.

Φέτος το καλοκαίρι μωβ μέδουσες έχουν εντοπιστεί στα παρακάτω σημεία:

Παραλία Καβούρι
Ακτή Βουλιαγμένης
Παραλία Γλύστρα (Λαγονήσι)
Παραλία Νησάκι Λαυρίου
Παραλία Κορώνης (Πόρτο Ράφτη)
Παραλία Αυλάκι (Πόρτο Ράφτη)
Παραλία Βραυρώνα
Αργυρά Ακτή (Νέα Μάκρη)