Σε παγκόσμιο επίπεδο ο κλάδος των τουριστικών υπηρεσιών ήταν αυτός ο οποίος δέχτηκε το ισχυρότερο πλήγμα από την έναρξη της πανδημίας. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού (UNWTO), ο παγκόσμιος τουρισμός την περίοδο 2019-2020 κατέγραψε μείωση διεθνών αφίξεων κατά -74% το οποίο μεταφράζεται σε απώλειες περίπου 1,08 δισ. διεθνών αφίξεων, λόγω της άνευ προηγουμένου πτώσης της ζήτησης και των εκτεταμένων ταξιδιωτικών περιορισμών.

Η κατάρρευση του παγκόσμιου τουρισμού, μεταφράζεται σε απώλειες $ 1,3 τρισ. σε έσοδα από εξαγωγές, 11 φορές περισσότερα από τις απώλειες που καταγράφηκαν κατά την διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης το 2009. Σε αυτό το δυσμενές τουριστικό περιβάλλον, ο ελληνικός τουρισμός δεν θα μπορούσε να μείνει αλώβητος, διακόπτοντας την ανοδική πορεία που κατέγραψαν στο σύνολο τους τα τουριστικά μεγέθη της χώρας έως και τον Φεβρουάριο του 2020.

Ελληνικός τουρισμός

Συγκεκριμένα, ο ελληνικός τουρισμός την περίοδο 2019-2020, κατέγραψε μείωση αφίξεων κατά -76,5% (από 31.348 χιλ. το 2019 σε 7.375 χιλ. το 2020) και μείωση εισπράξεων κατά -75,8% (από € 17.680 εκατ. το 2019 σε € 4.275 εκατ. το 2020). Υπό αυτό το πρίσμα, το 2019 αναδεικνύεται ως έτος αναφοράς για την σύγκριση με τα επόμενα χρόνια, στο πλαίσιο της προσπάθειας για την επάνοδο του τουρισμού στα προ-κρίσης επίπεδα. Σε σχετική μελέτη του ΙΝΣΕΤΕ, αναλύονται τα τουριστικά στοιχεία σε δύο χρονικές περιόδους.

Την περίοδο 2016-2019 η οποία αφορά στα μεγέθη πριν την πανδημία και την περίοδο 2019-2020 η οποία συγκρίνει τα στοιχεία του 2019 (τελευταίο έτος πριν την πανδημία, κατά το οποίο ο ελληνικός τουρισμός παρουσίασε τα υψηλότερα καταγεγραμμένα επίπεδα αφίξεων, διανυκτερεύσεων και εσόδων) με το 2020 (έτος της πανδημίας).

Αναλυτικότερα, ο εισερχόμενος τουρισμός στην Ελλάδα την περίοδο 2016-2019, κατέγραψε αύξηση αφίξεων κατά +26,4%, φθάνοντας το 2019 σε νέο ρεκόρ αφίξεων (31.348 χιλ.). Αντίθετα, την περίοδο 2019-2020 κατεγράφη μείωση αφίξεων κατά -76,5% στα 7,4 εκατ. Οι αφίξεις των τουριστών στην Ελλάδα εμφανίζουν έντονη εποχικότητα με το 53,8% των αφίξεων για το 2020 να καταγράφονται στο Q3 ενώ τα αντίστοιχα μεγέθη για τα Q1, Q2 και Q4 ήταν 24,8%, 4,7% και 16,6%.

Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΝΣΕΤΕ, οι top-5 Ελληνικοί προορισμοί βάσει αφίξεων (Περιφερειακά στοιχεία της ΤτΕ 2020) είναι η Αττική, το Νότιο Αιγαίο, η Κεντρική Μακεδονία, η Κρήτη και τα Ιόνια Νησιά. Οι διανυκτερεύσεις την περίοδο 2016-2019 κατέγραψαν αύξηση κατά +22,1% (σε 232.464 χιλ. το 2019), που αποτελεί την υψηλότερη τιμή από την έναρξη της Έρευνας Συνόρων. Στον αντίποδα, την περίοδο 2019-2020 κατεγράφη μείωση κατά -72,4% (σε 64.053 χιλ.).

Όσον αφορά την εποχικότητα, το 64,7% των διανυκτερεύσεων για το 2020 καταγράφηκαν στο Q3 ενώ τα αντίστοιχα μεγέθη για τα Q1, Q2 και Q4 ήταν 12,0%, 5,3% και 18,0%. Οι εισπράξεις την περίοδο 2016-2019 σημείωσαν αύξηση κατά +38,7% (σε € 17,7 δισ. το 2019), ρεκόρ εισπράξεων, ενώ την περίοδο 2019-2020 μείωση κατά -75,6% (σε € 4,3 δισ.).

Αναφορικά με την εποχικότητα, το 67,8% των εισπράξεων καταγράφεται στο Q3 ενώ τα αντίστοιχα μεγέθη για τα Q1, Q2 και Q4 ήταν 13,7%, 3,3% και 15,2%. Συμπερασματικά, παρόλη την καλή διαχείριση σε εθνικό επίπεδο του 1ου κύματος της πανδημίας, τα τουριστικά μεγέθη της Ελλάδας συρρικνώθηκαν (αφίξεις -76,5%, διανυκτερεύσεις -72,4% και εισπράξεις -75,6%) ως επακόλουθο της άνευ προηγουμένου πτώσης της ζήτησης και των εκτεταμένων ταξιδιωτικών περιορισμών που επιβλήθηκαν σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η Μέση κατά Κεφαλή Δαπάνη (ΜΚΔ) του εισερχόμενου τουρισμού στην Ελλάδα το 2019 διαμορφώθηκε στα € 564,0, υψηλότερη κατά +9,7% σε σύγκριση με το 2016 (€ 514,1) ενώ την περίοδο 2019-2020 η ΜΚΔ εμφάνισε αύξηση κατά +3,6% (στα € 584,4). Η Μέση Δαπάνη ανά Διανυκτέρευση (ΜΔΔ) στο σύνολο της χώρας την περίοδο 2016-2019 κατέγραψε αύξηση κατά +13,6% (από € 67,0 το 2016 στα € 76,1 το 2019) ενώ την περίοδο 2019-2020 σημειώθηκε μείωση κατά -11,5% (στα € 67,3) περίπου στα επίπεδα του 2016.

Η Μέση Διάρκεια Παραμονής σημειώνει την περίοδο 2016-2019 πτώση κατά -3,4% (από 7,7 διανυκτερεύσεις το 2016 σε 7,4 διανυκτερεύσεις το 2019) ενώ την περίοδο 2019-2020 αύξηση κατά +17,1% (από 7,4 διανυκτερεύσεις το 2019 σε 8,7 διανυκτερεύσεις το 2020). Συμπερασματικά, μπορούμε να αναφέρουμε ότι, με εξαίρεση την Μέση Δαπάνη ανά Διανυκτέρευση, οι υπόλοιποι δείκτες δεν επηρεάστηκαν από την συρρίκνωση που κατέγραψε ο ελληνικός τουρισμός (σε όρους αφίξεων, διανυκτερεύσεων και εισπράξεων), σημειώνοντας αύξηση την περίοδο 2019-2020 (ΜΚΔ +3,6% και ΜΔΠ +17,1%). Τέλος, την περίοδο 2019-2020 η αύξηση της ΜΚΔ οφείλεται στην αύξηση της ΜΔΠ αφού η ΜΔΔ κατέγραψε μείωση.