Τα αναρίθμητα τούνελ που βρίσκονται κάτω από τη Γάζα, είναι γνωστά ως δίοδοι που χρησιμοποιούνται για λαθρεμπόριο αγαθών από την Αίγυπτο και για επιθέσεις εναντίον του Ισραήλ.
Υπάρχει όμως και ένα δεύτερο υπόγειο δίκτυο. Είναι ένας τεράστιος λαβύρινθος από σήραγγες κάτω από τη γη, αρκετών χιλιομέτρων, που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά ανθρώπων και αγαθών, για την αποθήκευση ρουκετών και αποθηκών πυρομαχικών και για τη στέγαση κέντρων διοίκησης και ελέγχου της Χαμάς, όλα μακριά από τα αδιάκριτα βλέμματα των αεροσκαφών και των μη επανδρωμένων αεροσκαφών επιτήρησης των ισραηλινών δυνάμεων.
Οι σήραγγες της Χαμάς στη Γάζα, φτάνουν τα 500 χλμ. μήκος
Η Χαμάς ισχυρίστηκε το 2021 ότι έχει κατασκευάσει σήραγγες μήκους 500 χιλιομέτρων κάτω από τη Γάζα, περίπου όσο το μισό υπόγειο σιδηροδρομικό δίκτυο της Νέας Υόρκης, αν και δεν είναι σαφές αν ο αριθμός αυτός είναι ακριβής.
«Πρόκειται για ένα πολύ περίπλοκο, πολύ μεγάλο δίκτυο σηράγγων σε ένα μάλλον μικρό κομμάτι εδάφους», δήλωσε η Daphne Richemond-Barak, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Ράιχμαν του Ισραήλ και ειδικός σε θέματα υπόγειου πολέμου.
Δεν είναι σαφές πόσο κόστισε το δίκτυο σηράγγων στη Χαμάς, η οποία κυβερνά την Λωρίδα της Γάζας, αλλά το ποσό είναι πιθανότατα σημαντικό, τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό όσο και σε κεφάλαιο.
Η Γάζα τελεί υπό χερσαίο, θαλάσσιο και εναέριο αποκλεισμό από το Ισραήλ, καθώς και χερσαίο αποκλεισμό από την Αίγυπτο, από το 2007 και είναι πολύ πιθανόν να μην διαθέτει τεράστια μηχανήματα που χρησιμοποιούνται συνήθως για την κατασκευή σηράγγων βαθιά κάτω από το έδαφος. Οι ειδικοί λένε, ότι άνθρωποι με απλά εργαλεία πιθανότατα κατάφεραν και έσκαψαν βαθιά κάτω από τη γη για να σκάψουν το δίκτυο, στο οποίο υπάρχει παροχή ηλεκτρικού ρεύματος και είναι ενισχυμένο με σκυρόδεμα. Παράλληλα, το Ισραήλ κατηγορεί τη Χαμάς ότι χρησιμοποιεί το σκυρόδεμα που προοριζόταν για ανθρωπιστικούς σκοπούς προς την κατασκευή σηράγγων.
Οι σήραγγες προσφέρουν ασύμμετρο πλεονέκτημα εναντίον προηγμένων στρατών
Οι σήραγγες είναι ένα εργαλείο πολέμου που χρησιμοποιείται από το Μεσαίωνα. Σήμερα προσφέρουν σε εξτρεμιστικές ομάδες όπως η Χαμάς, ένα πλεονέκτημα στον ασύμμετρο πόλεμο, εξουδετερώνοντας ορισμένα από τα τεχνολογικά πλεονεκτήματα ενός πιο προηγμένου στρατού, όπως αυτού του Ισραήλ.
Αυτό που κάνει τις σήραγγες της Χαμάς να διαφέρουν από εκείνες της Αλ Κάιντα στα βουνά του Αφγανιστάν ή των Βιετκόνγκ στις ζούγκλες της Νοτιοανατολικής Ασίας είναι ότι έχει κατασκευάσει ένα υπόγειο δίκτυο κάτω από μια από τις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές του πλανήτη. Σχεδόν 2 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν στα 88 τετραγωνικά μίλια που αποτελούν την πόλη της Γάζας.
Η πολίτες της Γάζας ανθρώπινες ασπίδες στα τούνελ της Χαμάς
Από την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου στο Ισραήλ, κατά την οποία σκοτώθηκαν τουλάχιστον 1.400 άνθρωποι, κυρίως άμαχοι, οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν επανειλημμένα ισχυριστεί ότι η Χαμάς κρύβεται μέσα σε αυτά τα περάσματα «κάτω από σπίτια και μέσα σε κτίρια που κατοικούνται από αθώους πολίτες της Γάζας», μετατρέποντάς τους ουσιαστικά σε ανθρώπινες ασπίδες. Οι ισραηλινές στρατιωτικές αεροπορικές επιδρομές έχουν σκοτώσει έκτοτε τουλάχιστον 2.670 Παλαιστίνιους, ανέφερε σε ανακοίνωσή του την Κυριακή το υπουργείο Υγείας της Γάζας.
Οι ισραηλινές δυνάμεις αναμένεται να καταλάβουν το δίκτυο κατά την επικείμενη χερσαία εισβολή τους στη Γάζα, καθώς τα τελευταία χρόνια έχουν προχωρήσει σε ενέργειες για να εξαλείψουν τις σήραγγες της Χαμάς. Το Ισραήλ εξαπέλυσε χερσαία επίθεση στη Γάζα το 2014 για να προσπαθήσει να εξαλείψει τις υπόγειες διόδους.
Την Παρασκευή (13/10), το Ισραήλ προειδοποίησε περίπου 1,1 εκατομμύριο κατοίκους της Γάζας να μετακινηθούν νότια ενόψει της πιθανής επιχείρησής του, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη. Πολλοί ανέφεραν, ότι μια τέτοια εντολή ήταν αδύνατο να εκτελεστεί σε σύντομο χρονικό διάστημα στη μέση μιας εμπόλεμης ζώνης. Ο κορυφαίος αξιωματούχος του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα δήλωσε ότι η έκκληση εκκένωσης «αψηφά τους κανόνες του πολέμου».
Η απομάκρυνση των αμάχων από την πόλη της Γάζας θα βοηθούσε να καταστεί ασφαλέστερη η εξάλειψη των σηράγγων, αλλά τέτοιες επιχειρήσεις θα είναι επικίνδυνες, δήλωσε η Daphne Richemond-Barak, η οποίος είναι ανώτερος συνεργάτης του Lieber Institute for Law and Land Warfare και του Modern War Institute στο West Point.
«Δεν υπάρχει Iron Dome για τις σήραγγες της Χαμάς»
Οι ισραηλινές δυνάμεις μπορούν είτε να καταστήσουν τις σήραγγες προσωρινά άχρηστες είτε να τις καταστρέψουν. Σύμφωνα με την Richemond-Barak, ο βομβαρδισμός των υπόγειων διόδων είναι συνήθως ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για την εξάλειψή τους, αλλά τέτοια πλήγματα μπορεί να επηρεάσουν τους αμάχους. Αυτό που είναι σαφές είναι ότι η τεχνολογία από μόνη της δεν θα είναι αρκετή για να σταματήσει η υπόγεια απειλή.
Το Ισραήλ ξόδεψε δισεκατομμύρια δολάρια προσπαθώντας να ασφαλίσει τα σύνορα με ένα έξυπνο σύστημα που διαθέτει προηγμένους αισθητήρες και υπόγειους τοίχους, ωστόσο η Χαμάς ήταν ακόμη σε θέση να εξαπολύσει την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου από ξηρά, αέρα και θάλασσα.
«Δεν υπάρχει ασφαλής λύση για την αντιμετώπιση μιας απειλής από τούνελ. Δεν υπάρχει Iron Dome για τις σήραγγες», κατέληξε η Richemond-Barak.
