Φως σε έναν σημαντικός μηχανισμό ρύθμισης της λειτουργίας και του αριθμού των μιτοχονδρίων που εμπλέκεται στη διαδικασία της γήρανσης ρίχνει πρόσφατη μελέτη ερευνητών από το Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας (ΙΜΒΒ), τα ευρήματα της οποίας δημοσιεύονται στο EMBOJournal.
Τα μιτοχόνδρια είναι κυτταρικά οργανίδια που αποτελούν κύριο χαρακτηριστικό των ευκαρυωτικών κυττάρων (με πλήρως σχηματισμένο πυρήνα) και λειτουργούν ως «τα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας», προσαρμόζοντας τη λειτουργία, μορφή και πλήθος τους ανάλογα με τις εκάστοτε ενεργειακές ανάγκες χάρη στη μιτοχονδριακή βιογένεση. Πρόκειται για μια πολύπλοκη διαδικασία ανανέωσης και αύξησης των μιτοχονδριακών κυττάρων, κατά την οποία τα μιτοχόνδρια χρησιμοποιούν δικό τους γενετικό υλικό (μιτοχονδριακό DNA) αλλά εξαρτώνται και από τις λειτουργίες του πυρήνα για την παραγωγή των πρωτεϊνών τους. Η επιτυχής εισαγωγή των πρωτεϊνών μέσω κωδικοποιημένων πληροφοριών (mRNA) στο μιτοχόνδριο είναι ζωτικής σημασίας για τη βιογένεση, η διαταραχή της οποίας έχει συσχετιστεί με νόσους σε άτομα τρίτης ηλικίας όπως νευροεκφυλιστικές ασθένειες, καρδιακή ανεπάρκεια και σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, καθώς και με γενετικά σύνδρομα όπως οι λυσοσωμιακές διαταραχές.
Κατά την πρόσφατη μελέτη τους σε νηματώδη Caenorhabditiselegans, ένα είδος σκώληκα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που χρήσιμα στη διερεύνηση της γήρανσης, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι συγκεκριμένες πρωτεΐνες που συμμετέχουν στη διαδικασία αποικοδόμησης του mRNA -αποκωδικοποίησης και ανάγνωσης των πληροφοριών του- στο κυτταρόπλασμα, διαδραματίζουν ιδιαίτερο ρόλο στη ρύθμιση του αριθμού και της λειτουργίας των μιτοχονδρίων κατά τη γήρανση και υπό συνθήκες στρες, καθορίζοντας έτσι το προσδόκιμο επιβίωσης και την ανθεκτικότητα των οργανισμών στο στρες.
Αυτές οι πρωτεΐνες πρόσδεσης RNA, εξηγούν, σχηματίζουν εστίες-υπερδομές κοντά στα μιτοχόνδρια, και χρησιμεύουν ως χώροι αποθήκευσης και αποικοδόμησης των mRNAs που φέρουν τις πληροφορίες για τις μιτοχονδριακές πρωτεΐνες. Οι εστίες περιέχουν αποθηκευμένα mRNAs από πυρηνικό DNA και καθοδηγούν την παραγωγή μιτοχονδριακών πρωτεϊνών που ρυθμίζουν την κατανάλωση οξυγόνου, την παραγωγή ενέργειας και την έκφραση γονιδίων του μιτοχονδριακού DNA.
Tα πρόσφατα ευρήματα υπογραμμίζουν την τεράστια σημασία του συντονισμού της αποθήκευσης και της αποικοδόμησης των mRNAs για τη διατήρηση της ομοιόστασης των κυττάρων αλλά και ολόκληρου του οργανισμού. Επιπρόσθετα, ανοίγουν νέα μονοπάτια για την ανάπτυξη μεθόδων και στρατηγικών για την ανάσχεση της γήρανσης και την αντιμετώπιση ασθενειών με βάση τις μιτοχονδρικές λειτουργίες.
