«It’s called soccer! It’s called soccer!». Οι Αμερικανοί φίλαθλοι στο πρόσφατο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου στο Κατάρ φωνάζουν όσο πιο δυνατά μπορούν. Φωνάζουν για το σόκερ τους, το ποδόσφαιρο όπως λεγόταν, λέγεται και θα λέγεται σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο, ένα άθλημα στο οποίο επί περίπου τρεις δεκαετίες πασχίζουν να φθάσουν στην ελίτ, χωρίς όμως επιτυχία.

Προσπάθησαν, οργανώθηκαν, ξόδεψαν, ευελπιστώντας να κάνουν ένα ακόμη άθλημα δικό τους και η αλήθεια είναι πως το σόκερ, από την αφάνεια, έφθασε να θεωρείται το τέταρτο δημοφιλέστερο σπορ για τους Αμερικανούς, πίσω από το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ και το μπέιζμπολ. Οσο ψηλά κι αν φθάσει, όμως, το ποδόσφαιρο στον πλανήτη των ΗΠΑ είναι ένα. Γιορτάζει με το Super Bowl. Εναν αγώνα – ιεροτελεστία για κάθε Αμερικανό. Δεν πρόκειται απλώς για το αθλητικό γεγονός της χρονιάς, αλλά για ένα υπερθέαμα το οποίο ταιριάζει γάντι στην κουλτούρα της χώρας.

Super Bowl: Το απόλυτο υπερθέαμα στις ΗΠΑ

Ολα ξεκινούν τη δεκαετία του ’60. Η NFL (National Football League) είναι η κυρίαρχη λίγκα από τη δεκαετία του ’20 στις ΗΠΑ, έχοντας καθιερωθεί στις συνειδήσεις των Αμερικανών. Στα τέλη των ’50s μια ομάδα επιχειρηματιών που δεν βρίσκουν πρόσφορο έδαφος για να εισχωρήσουν στη συντηρητική NFL, ιδρύουν μια νέα λίγκα, την AFL (American Football League), η οποία στο ξεκίνημά της δεν έχει την ποιότητα των ανταγωνιστών της, έχει όμως κάτι άλλο: χρήμα και φρέσκες ιδέες. Ο έντονος ανταγωνισμός, με το ένα πρωτάθλημα να προσπαθεί να «κλέψει» κάτι από το άλλο, οδηγεί σε ραγδαία αύξηση των μισθών των παικτών. Αυτό που μοιάζει αναπόφευκτο, έρχεται τελικά το 1970 με τις δύο λίγκες να συγχωνεύονται.

Ωστόσο, ήδη από το 1967 οι κορυφαίες ομάδες κάθε λίγκας δίνουν έναν τελικό για την ανάδειξη του υπερπρωταθλητή της σεζόν. Κάπως έτσι, στις 15 Ιανουαρίου 1967 στο Memorial Coliseum του Λος Αντζελες, παρουσία περίπου 62.000 θεατών, γεννιέται το Super Bowl με αντιπάλους τους Kansas City Chiefs και τους Green Bay Packers. Παρά τις αρκετές άδειες θέσεις στο γήπεδο, τα ποσοστά τηλεθέασης είναι εντυπωσιακά και μακράν τα μεγαλύτερα από κάθε άλλο αθλητικό γεγονός. Φίλαθλοι από το Κάνσας και το Ουισκόνσιν είναι δύσκολο να μετακινηθούν σε μια ουδέτερη έδρα, όμως πλέον σχεδόν όλοι έχουν από μία τηλεόραση στο σπίτι τους. Περίπου 26 εκατομμύρια Αμερικανοί εκείνο το απόγευμα συντονίζονται στους δέκτες τους. Το Super Bowl γιγαντώνεται χρόνο με τον χρόνο. Πλέον, κάθε τελικός προσελκύει ακόμη περισσότερους θεατές, ακόμη μεγαλύτερα τηλεοπτικά πακέτα.

Εκρηξη στα ’80s

Η κατακόρυφη αύξηση του τηλεοπτικού ενδιαφέροντος δημιουργεί νέα δεδομένα. Στην πρώτη διοργάνωση, τα 30 δευτερόλεπτα διαφήμισης κατά μ.ό. κόστιζαν 37.500 δολάρια, ποσό το οποίο από τις αρχές των ’80s έχει εκτοξευθεί στις 300.000 δολάρια για να φθάσει περίπου τις 800.000 στις αρχές των ’90s. Φέτος άγγιξε τα 7 εκατ. δολάρια! Πώς όμως φθάσαμε σε αυτά τα ποσά; Χρονιά-ορόσημο για το… ημίχρονο του Super Bowl θεωρείται το 1984. Ηταν τότε που περίπου 80 εκατ. τηλεθεατές βλέπουν στις οθόνες τους μια διαφήμιση που έμελλε να αλλάξει τόσο τη μοίρα του ίδιου του προϊόντος όσο και των διαφημιστικών σποτ των επόμενων ετών.

Σε σκηνοθεσία του Ρίντλεϊ Σκοτ, σε ένα οργουελικό σκηνικό, μπροστά στον διαλυμένο «Μεγάλο Αδελφό» το κοινό λαμβάνει μια υπόσχεση: «Στις 24 Ιανουαρίου η Apple Computer θα σας συστήσει τα Macintosh. Και τότε θα δείτε γιατί το έτος 1984 δεν θα μοιάζει καθόλου στο “1984”». Η διαφήμιση έκανε πάταγο. Ηταν ακριβώς αυτό που ήθελε ο Στιβ Τζομπς για να βάλει την εταιρεία του σε κάθε αμερικανικό σπίτι. Ακολουθούν και άλλες εμβληματικές διαφημίσεις. Το 1992 η Σίντι Κρόφορντ σαγηνεύει μικρούς και μεγάλους πίνοντας μια Pepsi· το 1993 οι Μάικλ Τζόρνταν και Λάρι Μπερντ βάζουν κάθε πιθανό και απίθανο στοίχημα με έπαθλο ένα γεύμα από τα McDonald’s· το 2010 η Μπέτι Γουάιτ παίζει ποδόσφαιρο σαν την… Μπέτι Γουάιτ πριν φάει μια σνίκερς· το 2011 ο πιτσιρικάς Νταρθ Βέιντερ προσπαθεί να ελέγξει τα αντικείμενα στο σπίτι του, όπως κάνει ο μπαμπάς του με το Volkswagen. Μια μικρή επανάσταση έχει αρχίσει στα διαλείμματα του Super Bowl και δεν είναι η μοναδική.

Το κοινό στην Αμερική όταν πάει στο γήπεδο δεν περιμένει απλώς να δει έναν αγώνα και να γυρίσει σπίτι του. Θέλει να καλύψει το κάθε δευτερόλεπτο που θα περάσει εκεί. Στα πρώτα Super Bowl την ανάκρουση του αμερικανικού εθνικού ύμνου αναλάμβαναν τοπικές ορχήστρες και στο ημίχρονο συνήθως πανεπιστημιακές μπάντες ψυχαγωγούσαν το κοινό.

Υπερθέαμα και μηνύματα

Η βιομηχανία του θεάματος άρχισε να βλέπει το τεράστιο γήπεδο του Super Bowl επίσης τη δεκαετία του ’80 όταν το 1982 τον εθνικό ύμνο έψαλε η Νταϊάνα Ρος. Σιγά σιγά οι καλλιτέχνες άρχισαν να γίνονται πιο γνωστοί, το σόου πιο λαμπερό, τα μηνύματα όλο και πιο ηχηρά. Είναι Ιανουάριος του 1991, ο πόλεμος του Κόλπου βρίσκεται σε εξέλιξη. Τον εθνικό ύμνο ερμηνεύει η Γουίτνεϊ Χιούστον, σε μια ενορχήστρωση που λίγο αργότερα κυκλοφορεί σε single για την οικονομική ενίσχυση των στρατιωτών και των οικογενειών τους. Στο ημίχρονο εμφανίζονται οι New Kids on the Block και λίγο μετά εισβάλλει στη σκηνή ο Μίκι Μάους, ο οποίος ευχαριστεί τα στρατεύματα των ΗΠΑ. Η παράσταση διακόπτεται και στις γιγαντοοθόνες του Tampa Stadium της Φλόριντα εμφανίζεται ο Αμερικανός πρόεδρος Τζορτζ Μπους, ο οποίος απευθύνει το δικό του μήνυμα. Αυτή η πολιτικοκαλλιτεχνική… σαλάτα μαγεύει τους Αμερικανούς.

Δύο χρόνια μετά έρχεται το απόλυτο Halftime show, με τον Μάικλ Τζάκσον να ξεσηκώνει τους 100.000 θεατές στο Ρόουζ Μπόουλ στην Καλιφόρνια. Νταϊάνα Ρος, The Blues Brothers, Στίβι Γουόντερ, Πολ Μακάρτνεϊ, Τζάστιν Τίμπερλεϊκ, Τζάνετ Τζάκσον, Rolling Stones, Πρινς, Μπρους Σπρίνγκστιν, Μαντόνα, Red Hot Chilli Peppers, Μπιγιονσέ, Κέιτι Πέρι, 50 Cent, Lady Gaga, Σακίρα, Τζένιφερ Λόπεζ. Ολοι και όλες γίνονται κομμάτι του σόου του Super Bowl. Μέσα σε περίπου 30 λεπτά (το κανονικό ημίχρονο στους αγώνες διαρκεί 13 λεπτά, αλλά για τις ανάγκες του Halftime show, αυτό διπλασιάζεται) οι μεγαλύτεροι αστέρες της αμερικανικής μουσικοβιομηχανίας έχουν μία ακόμη ευκαιρία να στείλουν τα δικά τους μηνύματα σε ζωντανή μετάδοση, σχεδόν σε όλη την Αμερική και κατ’ επέκταση σε όλο τον κόσμο.

Η Μπιγιονσέ το 2016 εμφανίζεται με κοστούμια που παραπέμπουν στους Μαύρους Πάνθηρες, με αποτέλεσμα να ξεσηκωθούν διάφορες ακροδεξιές οργανώσεις. Τα νερά στην Αμερική του Τραμπ ταράζουν το 2020 οι δύο Λατίνες, Σακίρα και Τζένιφερ Λόπεζ, διαμαρτυρόμενες για την πολιτική Τραμπ στο θέμα των παράτυπων μεταναστών και ιδίως στη μεταχείριση των παιδιών. Οι δυο τους τραγουδούν το «Let’s get Loud», μαζί με την 11χρονη κόρη της Λόπεζ η οποία εμφανίζεται σε ένα κλουβί, όπως και δεκάδες άλλα παιδιά λατινοαμερικανικής καταγωγής.

Δεν είναι πάντα, όμως, όλα ρόδινα. Το 2004 η Τζάνετ Τζάκσον είδε την καριέρα της να παίρνει τον κατήφορο επειδή στο ντουέτο της με τον Τζάστιν Τίμπερλεϊκ φαίνεται για κλάσματα του δευτερολέπτου ακάλυπτο το ένα της στήθος. Οι ρατσιστικές και σεξιστικές επιθέσεις που δέχεται ξεπερνούν κάθε όριο, με την ίδια να μένει στο περιθώριο για αρκετό διάστημα, γνωρίζοντας την άλλη όψη του νομίσματος.

Η τρέλα για το Super Bowl μέσα από αριθμούς

230.000 δολάρια θα κοστίσει φέτος το κάθε δευτερόλεπτο διαφήμισης που θα προβληθεί στα διαλείμματα
του αγώνα.
115 εκατ. τηλεθεατές παρακολούθησαν το Super Bowl του 2015.
Εκείνος ο τελικός έσπασε όλα τα ρεκόρ, με ποσοστό 50% επί των ανοικτών δεκτών.
110 δισ. δολάρια προβλέπει η νέα δεκαετής συμφωνία της NFL με τα δίκτυα CBS, ESPN/ABC, Fox, NBC και Amazon για τη μετάδοση όλων των αγώνων του πρωταθλήματος.
10.000 δολάρια είναι το μέσο κόστος για ένα εισιτήριο του φετινού τελικού. Το φθηνότερο ξεκινάει από 5.500 δολάρια και το ακριβότερο φθάνει τις 40.000.
16 δισ. δολάρια αναμένεται να είναι ο τζίρος από τα στοιχήματα φέτος. Περίπου 50 εκατ. Αμερικανοί θα στοιχηματίσουν έστω και ένα μικρό ποσό, σύμφωνα με την American Gaming Association.

Διαβάστε ακόμη: