Στον Πειραιά θα βρίσκεται το Εθνικό Μουσείο Ενάλιων Αρχαιοτήτων. Ο νέος μουσειακός χώρος 26.380 τ.μ., από το 2026 θα φιλοξενεί 2.500 εκθέματα από τις ελληνικές θάλασσες.
Με τον προϋπολογισμό του να ανέρχεται σε 93.000.000 ευρώ και χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης το Εθνικό Μουσείο Ενάλιων Αρχαιοτήτων αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες εθνικές πολιτιστικές επενδύσεις αλλά και έναν σπάνιο και πρωτοποριακό, σε παγκόσμιο επίπεδο, μουσειακό χώρο, ειδικά σχεδιασμένο για την προστασία, την ανάδειξη και την προβολή των αρχαιοτήτων που αναδύθηκαν από τις θάλασσες.
Τα έργα κατασκευής του μουσείου ξεκίνησαν στα τέλη του 2023, με επεμβάσεις στο ΣΙΛΟ, το ιστορικό κτίριο της σιταποθήκης του λιμανιού που κατασκευάστηκε τη διετία 1934-1936 και αποτελεί τοπόσημο για την πόλη του Πειραιά. Το νέο κτίριο ήταν απαραίτητο προκειμένου να φιλοξενηθούν οι πολλαπλοί, καθολικά προσβάσιμοι χώροι του μουσείου μεταξύ των οποίων εκθεσιακοί χώροι για μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις, χώροι για εκπαιδευτικά προγράμματα και επιστημονικές δράσεις (αμφιθέατρο, βιβλιοθήκη, πολυμέσα), εργαστήρια συντήρησης, χώροι παροχής υπηρεσιών προς τους επισκέπτες (υποδοχή, βεστιάριο, πωλητήριο, αναψυκτήριο, εστιατόριο, ιατρείο) αλλά γραφεία διοίκησης.
Όσον αφορά στη διάρθρωση της εκθεσιακής αφήγησης, τον τρόπο δηλαδή με τον οποίο είναι κατανεμημένα και παρουσιάζονται τα εκθέματα, αυτή ολοκληρώνεται σε έξι θεματικούς άξονες: Θάλασσα, Περιβάλλον, Άνθρωπος, Ενάλια Αρχαιολογία, Χρονοκάψουλες» στο βυθό…σταθμοί στον χρόνο», Προσεγγίζοντας αποσπασματικά το παρελθόν. Ένα ανοικτό ζήτημα προς διαχείριση, Ενάλια πολιτιστική κληρονομιά ανοικτή στη κοινωνία και Σιλό και Πειραιάς, αλληλένδετες ιστορίες.
Η περιήγηση του επισκέπτη θα ξεκινά από το ΣΙΛΟ, όπου θα φιλοξενούνται οι δύο πρώτες θεματικές ενότητες της έκθεσης. Μέσω μια διαδρομής με ράμπες θα έχει τη δυνατότητα να γνωρίσει τους χώρους και τον τρόπο λειτουργίας της σιταποθήκης για να μεταβεί στη συνέχεια στο νέο κτίριο όπου θα βρίσκεται ο κύριος όγκος των εκθεμάτων.
«Η εξέλιξη της πατρίδας μας, από την προϊστορία μέχρι τις μέρες μας, είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη θάλασσα, τη ναυτιλία, τη ναυτοσύνη..Βασικός σκοπός της δημιουργίας του Εθνικού Μουσείου Ενάλιων Αρχαιοτήτων είναι, μέσα από τα ευρήματα των θαλασσών μας, να αναδειχθεί ο ελληνικός πολιτισμός στη μεγάλη διαχρονία του, στη μακρά ιστορική και αδιάλειπτη διάρκειά του, σ΄ έναν χώρο στον οποίο θα εκτίθενται αποκλειστικά οι ενάλιες αρχαιότητες. Ο μοναδικός πλούτος των ελληνικών θαλασσών αποκτά τον ιδανικό χώρο φιλοξενίας του» σημειώνει η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και προσθέτει:
«Ο σχεδιασμός του εκθεσιακού χώρου προκύπτει από τις δεσμεύσεις της γεωμετρίας και της διάρθρωσης του υφιστάμενου κελύφους, αλλά και της επέκτασής του. Η δομή και η διάρθρωση του κτηρίου ορίζει μια έκθεση αναπτυγμένη σε έκταση, γεγονός που με τη σειρά του απαιτεί προσεγγίσεις που να την καθιστούν ευανάγνωστη για τους επισκέπτες. Απαιτεί χώρους ξεκούρασης και διαλείμματος, καθιστώντας απαραίτητη τη διαφοροποίηση από χώρο σε χώρο/θεματική ενότητα, ώστε το κοινό να έχει τη δυνατότητα ευκολότερης αντίληψης της διαδοχής των θεμάτων, βρίσκοντας διαρκώς νέα σημεία ενδιαφέροντος. Αξιοποιούμε τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα και θα παραδώσουμε, το 2026, ένα ακόμη σημαντικό Μουσείο πλήρως προσβάσιμο, προσφέροντάς στους επισκέπτες του μια μοναδική εμπειρία κατάδυσης στο παρελθόν, με σταθμούς στον χρόνο, καταβυθισμένους οικισμούς, ναυάγια, ομοιώματα πλοίων, σκαριά και φορτία εμπορικών πλοίων, χάρτες και διαγράμματα. Είναι σαφές ότι η λειτουργία του Μουσείου αυτού εισάγει τον Πειραιά στους διεθνείς πολιτιστικούς προορισμούς».
