Μόνον «περίπατος» δεν θα είναι το μονοπάτι ως τα τέλη του έτους, για να βρεθεί περίσσευμα από «τον πάτο του βαρελιού» (όπως υποσχέθηκε να προσπαθήσει ο πρωθυπουργός) για εξαγγελία έκτακτων μέτρων στήριξης. Οι τελευταίες 100 μέρες του έτους έκρυβαν απρόοπτα και το «απόθεμα» πρωτογενούς πλεονάσματος σχεδόν εξαντλήθηκε με την κατάθεση του συμπληρωματικού Προϋπολογισμού, αμέσως μετά και τις καταστροφές που άφησε πίσω της η κακοκαιρία Daniel στην Θεσσαλία.
Ελπίδες υπάρχουν ακόμα για νέα υπέρβαση εσόδων ως τον Δεκέμβριο, πάνω από τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 1,1% του ΑΕΠ, ο οποίος αποτελεί δέσμευση (και το «ιερό δισκοπότηρο») της κυβέρνησης για τον φετινό προϋπολογισμό.
Οι προσδοκίες εδράζονται σε ένα «σερί» υπερβάσεων στόχων είσπραξης στα έσοδα, το οποίο προηγήθηκε εδώ και πολλούς μήνες. Το οποίο όμως φαίνεται ότι μπορεί και να σπάσει, ακόμα και όταν σχεδόν όλοι το θεωρούν περίπου ως δεδομένο!
Το «καμπανάκι» για τα δημοσιονομικά περιθώρια παροχής νέων παροχών και μέτρων στήριξης (πέραν όσων έχουν ήδη ανακοινωθεί) σήμανε τον Σεπτέμβριο. Τα κρατικά έσοδα «σκόνταψαν» τον συγκεκριμένο μήνα αφού, παρά την υψηλή τουριστική κίνηση, στα κρατικά ταμεία δεν μπήκαν παραπάνω από 5,646 δισ. ευρώ (συνολικά κρατικά έσοδα) μειωμένα έναντι του μηνιαίου στόχου κατά 250 εκατ. ευρώ ή 4,42%.
Ειδικά οι εισπράξεις από φόρους, ανήλθαν σε 5,078 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά 255 εκατ. ευρώ ή 4,8% έναντι του στόχου.
Η υστέρηση δικαιολογείται εν μέρει μόνον, επειδή όταν κατατέθηκε προς ψήφιση στη Βουλή πριν ένα χρόνο ο τρέχων Κρατικός Προϋπολογισμός, ο προγραμματισμός του υπουργείου Οικονομικών τότε ήταν ότι μετά την υποβολή και εκκαθάριση των φετινών δηλώσεων εισοδήματος, ο φόρος φυσικών προσώπων θα έπρεπε να εισπραχθεί σε 3 διμηνιαίες δόσεις, κατά τους μήνες Ιούλιο, Σεπτέμβριο και Νοέμβριο.
Στην πορεία όμως ο νόμος άλλαξε και ορίστηκε ότι η πληρωμή του φόρου θα γίνει σε 8 μηνιαίες δόσεις. Με συνέπεια τον μήνα Σεπτέμβριο, η δόση φόρων από τα νοικοκυριά να εισπραχθεί «κουρεμένη» κατά τα 2/3. Η απώλεια αυτή πρέπει να αναπληρωθεί στους επόμενους 5 μήνες ως τον Φεβρουάριο.
Αντιθέτως σε όλους τους έμμεσους φόρους που εισπράττονται κάθε μήνα και επιβάλλονται σε προϊόντα και υπηρεσίες, παρατηρείται υστέρηση –οριακή μεν σε κάποιες περιπτώσεις- αλλά όχι υπέρβαση εισπράξεων πάντως, όπως όλους τους προηγούμενους μήνες. Και το ενδεχόμενο να «χάνει» κάθε μήνα που απομένει έστω και λίγες δεκάδες εκατομμύρια ευρώ, μπορεί να οδηγήσει ως τον Δεκέμβριο σε απώλεια αντί εξεύρεση από την κυβέρνηση, ενός σεβαστού ποσού που να επαρκεί για να ανακοινώσει κάποια “αξιοπρεπή” νέα μέτρα στήριξης (όπως πχ θα μπορούσε να ήταν ένα επίδομα σε ευάλωτους και χαμηλοσυνταξιούχους, νέο market pass, επιδότηση καυσίμων κλπ).
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα νεότερα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, για τον μήνα Σεπτέμβριο:
· τα έσοδα από ΦΠΑ στην κατανάλωση ανήλθαν σε 1,713 δισ. ευρώ και είναι μειωμένα έναντι του στόχου κατά 26 εκατ. ευρώ.
· Τα έσοδα από Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης ανήλθαν σε 598 εκατ. ευρώ και είναι μειωμένα έναντι του στόχου κατά 40 εκατ. ευρώ. Η υστέρηση αυτή είναι αισθητή (κατά 6,2%) και αντανακλά κυρίως τη μείωση του όγκου πωλήσεων καυσίμων και ποτών, λόγω της υψηλής ακρίβειας.
· Τα έσοδα των φόρων ακίνητης περιουσίας (ΕΝΦΙΑ) ανήλθαν σε 148 εκατ. ευρώ και είναι μειωμένα έναντι του στόχου κατά 17 εκατ. ευρώ, με υστέρηση 10%.
· Τα έσοδα των φόρων εισοδήματος ανήλθαν σε 2,065 δισ. ευρώ και είναι μειωμένα έναντι του στόχου κατά 96 εκατ. ευρώ, λόγω κυρίως των επιπλέον μηνιαίων δόσεων στις πληρωμές όπως εξηγήθηκε παραπάνω.
Ωστόσο μέρος των απωλειών αυτών, αντισταθμίστηκε από τις αυξήσεις μισθών και τη μείωση της ανεργίας την τουριστική περίοδο, που συνέβαλε στην είσπραξη περισσότερων φόρων μισθωτών υπηρεσιών που παρακρατούνται κάθε μήνα από την τρέχουσα μισθοδοσία των υπαλλήλων.
Υστέρηση είχαν όμως και τα έσοδα:
· της κατηγορίας «Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών» που ανήλθαν σε 49 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 72 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023.
· τα λοιπά τρέχοντα έσοδα που ανήλθαν σε 150 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 18 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου. Ποσό 1 εκατ. ευρώ αφορά έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων ΠΔΕ, τα οποία είναι μειωμένα κατά 6 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
Αύξηση παρουσιάζουν μόνο τα έσοδα από «Μεταβιβάσεις» (κυρίως από ΕΕ για το ΠΔΕ), τα οποία ανήλθαν σε 364 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 95 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023.
