Σε μια απόφαση ιστορικής σημασίας για τον παγκόσμιο πολιτισμό, τα Μινωικά Ανακτορικά Κέντρα της Κρήτης εντάχθηκαν επισήμως στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, έπειτα από την ομόφωνη έγκριση της πρότασης κατά την 47η Σύνοδο της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Η αναγνώριση των έξι εμβληματικών αρχαιολογικών χώρων της Κρήτης – Κνωσός, Φαιστός, Μάλια, Ζάκρος, Ζώμινθος και Κυδωνία – αποτελεί κορυφαία στιγμή για την πολιτιστική διπλωματία της χώρας και μια δικαίωση μακροχρόνιων προσπαθειών πλήθους επιστημονικών, υπηρεσιακών και πολιτικών φορέων.
Ένα συλλογικό έργο εθνικής σημασίας
Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στην UNESCO, Γιώργος Κουμουτσάκος, έκανε λόγο για μια ιστορική απόφαση που φέρει τη σφραγίδα κύρους του διεθνούς οργανισμού στα μνημεία του μινωικού πολιτισμού. «Η UNESCO έβαλε στην Κνωσό, στη Φαιστό, στα Μάλια, στη Ζάκρο, στη Ζώμινθο, στη Κυδωνία, τη δική της σφραγίδα κύρους», σημείωσε, υπογραμμίζοντας τη μοναδικότητα ενός πολιτισμού που έλαμψε πριν από 5.000 χρόνια, με εμπορική δικτύωση στην Ανατολική Μεσόγειο και διοικητικά κέντρα που αναδείχθηκαν σε πρότυπα κοινωνικής οργάνωσης.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, σε δημόσια δήλωσή του, τόνισε ότι αναγνωρίζεται διεθνώς «η οικουμενική αξία ενός από τους λαμπρότερους πολιτισμούς του προϊστορικού Αιγαίου». Με αναφορές στον μύθο της αρπαγής της Ευρώπης και τον μίτο της Αριάδνης, έκανε λόγο για διαχρονικά σύμβολα ελευθερίας και προόδου, ενώ δεν παρέλειψε να αποδώσει φόρο τιμής στην αείμνηστη Μαριάννα Βαρδινογιάννη, που στήριξε θερμά την εθνική αυτή προσπάθεια.
Η πολιτιστική διπλωματία σε πλήρη άνθηση
Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, παρούσα στην ανακοίνωση της απόφασης, χαρακτήρισε τη μέρα «ορόσημο για την πατρίδα μας και την Κρήτη», σημειώνοντας ότι τα ανάκτορα «δεν ήταν μόνο διοικητικά και οικονομικά κέντρα, αλλά χώροι τέχνης, καινοτομίας και αισθητικής πρωτοπορίας». Αναφέρθηκε επίσης στην ιστορική και επιστημονική σπουδαιότητα των συγκροτημάτων, ως τεκμήρια για την πρώιμη αστική ανάπτυξη, τη γραφή, την τεχνολογία και την οργανωμένη πολιτεία του Μινωικού Κόσμου.
Ειδική μνεία έγινε στον Διευθυντή του Κέντρου Παγκόσμιας Κληρονομιάς, Lazare Eloundou, αλλά και σε όλους τους επιστήμονες και φορείς που εργάστηκαν για τη συγκρότηση του φακέλου: από τις Εφορείες Αρχαιοτήτων Κρήτης, τις Ξένες Αρχαιολογικές Σχολές, το ΕΚΠΑ, έως το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, που συνεισέφερε στα διαχειριστικά σενάρια κινδύνων λόγω κλιματικής αλλαγής.
Αρχιτεκτονική, συμβολισμοί και μνημειακότητα
Τα Ανακτορικά Κέντρα της Κρήτης, που χρονολογούνται από το 2800 έως το 1100 π.Χ., αποτελούν την πιο αυθεντική έκφραση του πρώτου ευρωπαϊκού πολιτισμού με συστηματική γραφή, οργανωμένο εμπόριο, αρχιτεκτονική με αιγυπτιακές και ανατολικές επιρροές, και εξαιρετικές τοιχογραφίες. Η Κρητική Ιερογλυφική και η Γραμμική Α συγκαταλέγονται μεταξύ των αρχαιότερων γραφών στην Ευρώπη.
Το Υπουργείο Πολιτισμού σημείωσε ότι η εγγραφή αποτελεί τεκμήριο διαχρονικής πολιτισμικής αξίας, αλλά και δέσμευση διατήρησης. Παράλληλα, εκπονείται στρατηγική Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης (ΟΧΕ) για την αναβάθμιση της εμπειρίας των επισκεπτών και τη διασύνδεση των ανακτορικών κέντρων με την ευρύτερη πολιτιστική και τουριστική ανάπτυξη της Κρήτης.
Η Κνωσός και ο τουρισμός πολιτισμού
Από την πλευρά της, η Υπουργός Τουρισμού Όλγα Κεφαλογιάννη, που επισκέφθηκε τον αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού την ημέρα της ανακοίνωσης, μίλησε για μια «απόφαση που επιβεβαιώνει τη μοναδικότητα των μνημείων» και εντάσσει την πολιτιστική ταυτότητα της Ελλάδας στον πυρήνα του βιώσιμου και ποιοτικού τουρισμού. «Οφείλουμε να προστατεύσουμε και να αναδείξουμε τα πολιτιστικά μας αποθέματα, όχι μόνο ως μνημεία του παρελθόντος, αλλά ως ζωντανές αφηγήσεις του παρόντος και του μέλλοντος», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η ένταξη των Μινωικών Ανακτορικών Κέντρων στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς αποτελεί επιστέγασμα μιας μεγάλης εθνικής προσπάθειας που ενώνει την πολιτιστική μνήμη με τη διεθνή αναγνώριση – και θέτει τα θεμέλια για μια νέα στρατηγική εξωστρέφειας του ελληνικού πολιτισμού.
