Με στόχο τον εντοπισμό ακινήτων που βρίσκονται στα αζήτητα καθώς δεν υπάρχουν κληρονόμοι ή για διάφορους λόγους δεν διεκδικούνται, η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων δίνει στη Διεύθυνση Κοινωφελών Περιουσιών πρόσβαση στο περιουσιολόγιο μέσω διαλειτουργικότητας.
Mέχρι στιγμής η σχετική λίστα περιλαμβάνει 7.000 ακίνητα που δεν διεκδικούνται από κανέναν και ως εκ τούτου περιέρχονται στο ελληνικό Δημόσιο.
Το οικονομικό επιτελείο πάντως θέλει να επιταχύνει τις διαδικασίες και να αυξήσει τον αριθμό των ακινήτων που μπορεί να εκμεταλλευτεί προκειμένου, αφού «καθαρίσουν» από διάφορες εκκρεμότητες που μπορεί να έχουν, να αποδοθούν στην αγορά για την κάλυψη αναγκών που έχουν τα νοικοκυριά.
Ετσι, λοιπόν, η ΑΑΔΕ επιτρέπει την πρόσβαση στα στοιχεία του περιουσιολογίου στη Διεύθυνση Κοινωφελών Περιουσιών. Σκοπός της χρήσης της διαδικτυακής υπηρεσίας και των στοιχείων είναι:
- Η υποβολή προς τις αρμόδιες διευθύνσεις κοινωφελών περιουσιών από τους εκτελεστές διαθηκών, εκκαθαριστές και κηδεμόνες σχολαζουσών κληρονομιών των στοιχείων των ακινήτων που ανήκουν σε υπό εκκαθάριση κληρονομιές υπέρ του Δημοσίου ή κοινωφελούς σκοπού και σε κληρονομιές χωρίς εμφανείς κληρονόμους.
- Η εξακρίβωση από τις αρμόδιες διευθύνσεις κοινωφελών περιουσιών των ακίνητων των ως άνω κληρονομιών.
Σημειώνεται ότι τις προσεχείς μέρες το οικονομικό επιτελείο αναμένεται να θέσει σε δημόσια διαβούλευση σχέδιο νόμου για την αξιοποίηση των περιουσιών 2.000 αδρανών κοινωφελών ιδρυμάτων και 7.000 σχολαζουσών κληρονομιών, με στόχο να διατεθεί ένα μέρος αυτής της περιουσίας για την κάλυψη στεγαστικών αναγκών ευάλωτων νοικοκυριών.
Αυτό που επιχειρείται αυτή τη στιγμή είναι η καταγραφή της περιουσίας, η οποία σε αρκετές περιπτώσεις είναι άγνωστη στο ελληνικό Δημόσιο καθώς ουδείς την έχει διεκδικήσει.
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, όλες οι κοινωφελείς περιουσίες και οι σχολάζουσες κληρονομιές θα χαρτογραφηθούν ψηφιακά, καθώς δημιουργούνται ένα Ηλεκτρονικό Μητρώο Κοινωφελών Περιουσιών και μια Πλατφόρμα Σχολαζουσών Κληρονομιών, διασυνδεδεμένα με τα μητρώα του Δημοσίου.
Ολες οι πράξεις διοίκησης και διαχείρισης των κοινωφελών περιουσιών (όχι μόνο των αδρανών ιδρυμάτων) θα αναρτώνται υποχρεωτικά στο μητρώο από τα υπόχρεα πρόσωπα.
Για τις σχολάζουσες κληρονομιές, περιουσίες για τις οποίες δεν υπάρχει κληρονόμος ή έχει γίνει αποποίηση, το ίδρυμα ειδικού σκοπού θα γίνει «κηδεμόνας και εκκαθαριστής» μέχρι να περάσουν στο Δημόσιο.
Θεσπίζεται, μάλιστα, ταχεία διοικητική διαδικασία: αν δεν υπάρχουν κληρονόμοι, το υπουργείο αποφασίζει άμεσα, έπειτα από γνώμη τριμελούς διοικητικού οργάνου.
Σημειώνεται ότι σήμερα το Δημόσιο καθυστερεί να αναγνωριστεί ως κληρονόμος λόγω πολύπλοκων γραφειοκρατικών διαδικασιών και παραιτήσεων κηδεμόνων.
Το ίδρυμα θα λειτουργεί ως νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, ενταγμένο στη γενική κυβέρνηση, και ο πρόεδρός του θα ορίζεται από την Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, ενώ τα μέλη του Δ.Σ. και ο γενικός διευθυντής του θα διορίζονται από τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας, από πρόσωπα εγνωσμένου κύρους, με πενταετή θητεία.
Τι είναι όμως οι σχολάζουσες κληρονομιές; Ετσι χαρακτηρίζονται οι κληρονομιές μέχρι να οριστικοποιηθεί το κληρονομικό δικαίωμα του Δημοσίου, επειδή είτε ο αποθανών δεν είχε συγγενείς είτε αυτοί αποποιήθηκαν την κληρονομιά. Υπάρχουν 7.000 εκκρεμείς κληρονομιές (περίπου 5.000 σχολάζουσες και 2.000 υπό εκκαθάριση).
Σήμερα δεν υπάρχει διαδικασία για τη συστηματική ενημέρωση του Δημοσίου στις περιπτώσεις που ο αποθανών δεν έχει κληρονόμους ή αυτοί αποποιήθηκαν.
Επιπλέον, το Δημόσιο δεν γνωρίζει ποια είναι η οικονομική αξία των εκκρεμών κληρονομιών. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι να παραμένουν ανεκμετάλλευτα ή και να απαξιώνονται ακίνητα που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις που η αναγνώριση του κληρονομικού δικαιώματος του Δημοσίου αποτρέπεται από πλαστές ιδιόγραφες διαθήκες.
Παρακολούθηση θα υπάρχει για όλα τα κοινωφελή ιδρύματα, η σύσταση των οποίων πλέον θα γίνεται με κοινή υπουργική απόφαση αντί προεδρικού διατάγματος, και οι διαδικασίες διαχείρισης και αξιοποίησης της κινητής και της ακίνητης περιουσίας τους θα καθορίζονται με βάση έναν πρότυπο κανονισμό κοινωφελών ιδρυμάτων. Θα διενεργούνται έκτακτοι και τακτικοί διαχειριστικοί έλεγχοι και τα μέλη της διοίκησής του θα έχουν αυξημένη ευθύνη.
Θα είναι και αυτά τα ιδρύματα υποχρεωμένα να αναρτούν στο ηλεκτρονικό μητρώο τις βασικές διαχειριστικές πράξεις τους. Στόχος, η απλοποίηση και η επιτάχυνση της διαδικασίας σύναψης συμβάσεων που αφορούν τη διαχείριση της κοινωφελούς περιουσίας, όπως για εκμίσθωση και πώλησή της. Στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας θα δημιουργηθεί ένα Κεντρικό Συμβούλιο Κοινωφελών Περιουσιών, που θα γνωμοδοτεί για σημαντικές υποθέσεις.
Ολα τα συμβούλια κοινωφελών περιουσιών που λειτουργούν στις αποκεντρωμένες διοικήσεις της χώρας θα καταργηθούν.
