Σοβαρή καταγγελία για επαναπροωθήσεις προσφύγων σε Ελλάδα και Κροατία κάνει το Spiegel, με δημοσίευμα που έχει ως τίτλο: «ο σκιώδης στρατός που διώχνει πρόσφυγες από την ΕΕ. Μυστηριώδεις άντρες με μάσκες χτυπούν πρόσφυγες στα σύνορα της Ευρώπης ή τους ρίχνουν στη θάλασσα. Έρευνες που διήρκεσαν μήνες αποκαλύπτουν ποιος κρύβεται πίσω από τις κρυφές επιχειρήσεις».
Πρόκειται για έρευνα που διήρκησε περίπου οκτώ μήνες και έγινε σε συνεργασία με αρκετά Μέσα Ενημέρωσης, μετά τις καταγγελίες ευρωπαϊκών ΜΜΕ για παράνομες και βίαιες επαναπροωθήσεις προσφύγων και μεταναστών στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Το Spiegel πραγματοποίησε έρευνες στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, στην Ελλάδα και την Κροατία, για περισσότερο από οκτώ μήνες μαζί με τα ευρωπαϊκά συνεργαζόμενα μέσα ενημέρωσης Lighthouse Reports, SRF Rundschau, ARD Studio Vienna, την εκπομπή του ARD «Monitor», Liberation, Novosti, RTL Κροατίας και Pointer», αναφέρει χαρακτηριστικά το ρεπορτάζ.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, ειδικές μονάδες με μέλη που έχουν ακροδεξιό παρελθόν ή σχέσεις με νεοναζιστικές οργανώσεις και αναλαμβάνουν δράση εναντίον χούλιγκαν και εμπόρων ναρκωτικών, έχουν στρατολογηθεί από Ελλάδα και Κροατία.
«Οι εμπλεκόμενοι δημοσιογράφοι που συμμετείχαν μεταμφιέστηκαν σε ψαράδες, κατηύθυναν drones πάνω από τις παραμεθόριες περιοχές και αξιολόγησαν δορυφορικές εικόνες και εκατοντάδες άλλα βίντεο που διοχετεύθηκαν σε αυτούς. Μίλησαν με δεκάδες πηγές στις υπηρεσίες ασφαλείας και ακολούθησαν τα ψηφιακά ίχνη των ανδρών που ποζάρουν με τις μάσκες και τα ρόπαλά τους στο Instagram και το Facebook. Οι έρευνες αποκαλύπτουν ένα σύστημα. Ειδικές μονάδες από την Κροατία και την Ελλάδα, οι οποίες συνήθως αναλαμβάνουν δράση εναντίον χούλιγκαν και εμπόρων ναρκωτικών, κυνηγούν αιτούντες άσυλο από την ΕΕ. Λειτουργούν κυρίως κρυφά και πληρώνονται από τους πολίτες της Ευρώπης», τονίζει το δημοσίευμα.
Παράλληλα, κάνει ειδική αναφορά στις μονάδες που δραστηριοποιούνται στη Κροατία και σημειώνει πως στελεχώνονται από βετεράνους πολέμου από την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και από ακροδεξιούς.
Χαρακτηριστικά, αναφέρει για την Κροατία, πως «τα ανώτερα κλιμάκια της μονάδας αποτελούνται εν μέρει από βετεράνους πολέμου που πολέμησαν εναντίον των σερβικών στρατευμάτων τη δεκαετία του 1990. Μερικοί από τους άνδρες εμφανίζονται στο Instagram και στο Facebook με δεξιά εξτρεμιστικά και φασιστικά σύμβολα, άλλοι ποζάρουν με τα όπλα τους στα σύνορα. Τα μέλη ειδικού αστυνομικού σώματος επέμβασης λαμβάνουν επιπλέον μισθούς για την ειδική δράση τους κατά των μεταναστών στα σύνορα, συνήθως εκατοντάδες ευρώ το μήνα, σύμφωνα με αρκετούς Κροάτες αξιωματούχους».
Μαρτυρίες και καταγγελίες
Το Spiegel σημειώνει πως υπάρχουν καταγγελίες για χρήση βίας και παράνομες επαναπροωθήσεις προσφύγων στο Αιγαίο από την Ελλάδα. Μάλιστα, επικαλείται τόσο την εμπειρία ενός πρόσφυγα που προσπάθησε μέσω Τουρκίας να έρθει στην Ελλάδα, όσο και στελέχους της ελληνικής ακτοφυλακής, που μίλησε υπό το καθεστώς της ανωνυμίας.
Αρχικά, το γερμανικό ΜΜΕ επικαλείται την μαρτυρία του πρόσφυγα Τζούνιορ Άμπα της γυναίκας του από το Κονγκό, όπου σημειώνει τα εξής:
«Στην αρχή, λέει ο Άμπα, κρύφτηκαν στους λόφους από την αστυνομία. Αλλά οι δυνάμεις ασφαλείας τους έπιασαν γρήγορα και τους πήγαν πίσω στη θάλασσα, μαζί με άλλους 26 αιτούντες άσυλο. Στη λαστιχένια βάρκα χωρίς μηχανή φοβήθηκε για τη ζωή του. Οι άντρες δεν τους είχαν δώσει ούτε σωσίβια. Λίγες ώρες αργότερα Τούρκοι συνοριοφύλακες διέσωσαν τους αιτούντες άσυλο… Τους τελευταίους μήνες το Αιγαίο έγινε πεδίο μάχης. 15 βίντεο από αιτούντες άσυλο και την τουρκική ακτοφυλακή δείχνουν πόσο κλιμακώνεται η βία. Μασκοφόροι καρφώνουν τις βάρκες των προσφύγων με άγκιστρα και ρίχνουν προειδοποιητικούς πυροβολισμούς στο νερό. Η ακτοφυλακή τραβάει πρόσφυγες που βρίσκονται σε πορτοκαλί σωστικές λέμβους προς την Τουρκία και τους αφήνει στη θάλασσα».
Παράλληλα, στο Spiegel μίλησε άνδρας που εργαζόταν για την ελληνική ακτοφυλακή σε υψηλή θέση. Ο άνδρας μίλησε υπό το καθεστώς της ανωνυμίας και σημείωσε πως μέχρι τον Μάρτιο του 2020 οι παράνομες επαναπροωθήσεις ήταν μεμονωμένες περιπτώσεις στο Αιγαίο, καθώς η τουρκική ακτοφυλακή αναχαίτιζε τα περισσότερα σκάφη.
Σύμφωνα με τον ίδιο, τα παραπάνω ήταν αποτέλεσμα της συμφωνίας που είχε κάνει η Άνγκελα Μέρκελ με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Παρόλα αυτά, από τον Μάρτιο του 2020 οι Τούρκοι μετά βίας σταματούν τους πρόσφυγες, ενώ «η συντηρητική κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη έχει σκληρύνει τη στάση της. Έκτοτε, μεταξύ άλλων, ειδικές μονάδες είναι επιφορτισμένες να παραδίδουν στη θάλασσα με τη βοήθεια σωστικών λέμβων όσους αναζητούν προστασία. Μπορεί αναμφίβολα να εντοπίσει κανείς τις ειδικές δυνάμεις στα βίντεο που παρουσιάζει το Spiegel».
Η παραδοχή Κομισιόν και η στάση της Ελλάδας
Η Ευρώπη αρχικά είχε αρνηθεί σχετικά δημοσίευματα, όμως η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, Ίλβα Γιόχανσον συμμερίζεται τις καταγγελίες.
Συγκεκριμένα, απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων στις Βρυξέλλες, είπε πως φαίνεται ότι υπάρχει κάποιου είδους ενορχήστρωση βίας στα εν λόγω εξωτερικά σύνορα, καθώς και πειστικές αποδείξεις κακής χρήσης των κοινοτικών πόρων για τη φύλαξη των συνόρων,ενώ πρόσθεσε ότι το θέμα πρέπει να διερευνηθεί διεξοδικά.
Παράλληλα, τόνισε πως ιδιαίτερα σημαντικό το θέμα της συνεργασίας της Ελλάδας στη συγκρότηση ενός ανεξάρτητου μηχανισμού παρακολούθησης στα σύνορα, κάτι για το οποίο, όπως είπε, έχει δεσμευτεί η ελληνική κυβέρνηση.
Στον αντίποδα, η ελληνική κυβέρνηση διαψεύδει τα δημοσιεύματα για επαναπροωθήσεις προσφύγων, μερικές φορές και με χρήση βίας και από αστυνομικές δυνάμεις.
Μάλιστα, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότης Μηταράκης, όχι μόνο αρνήθηκε κατηγορηματικά τα δημοσιεύματα, αλλά τόνισε πως τα ελληνικά σύνορα είναι σύνορα της ΕΕ και η Ελλάδα λειτουργεί στο πλαίσιο του διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου για την προστασία τους.
