Θέμα χρόνου είναι η κυριαρχία των μπλε τιμολογίων ρεύματος έναντι των πρασίνων, τάση που καθοδηγείται από τους παρόχους και τον ανταγωνισμό για την αύξηση των μεριδίων, δημιουργώντας συνθήκες συγκέντρωσης του κλάδου με πρωταγωνιστές τους μεγάλους καθετοποιημένους ομίλους.
Οι καταναλωτές βλέπουν τα σταθερά μπλε τιμολόγια ως καταφύγιο από τις υψηλές διακυμάνσεις της χονδρεμπορικής τιμής ρεύματος, αφού προσφέρονται σε τιμές έως και 45% χαμηλότερα από τα φθηνότερα πράσινα τιμολόγια της αγοράς.
H εικόνα που μεταφέρεται από την πλευρά των προμηθευτών είναι ότι τα μπλε τιμολόγια επιλέγει τους τελευταίους μήνες ένα ποσοστό 35%-50% των νέων πελατών, ποσοστό που αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά μέσα στο 2025 και μάλιστα από τους πρώτους μήνες του έτους, καθώς θα αποτελέσουν την προμετωπίδα του ανταγωνισμού.
Σχεδόν όλοι οι πάροχοι προετοιμάζονται να βγάλουν στην αγορά νέα προϊόντα σταθερής 12μηνης διάρκειας με ακόμη πιο χαμηλές τιμές από τα υφιστάμενα, αλλά και 6μηνης διάρκειας, τα οποία όμως δεν θα φέρουν μπλε σήμανση αλλά κίτρινη, στο πλαίσιο εφαρμογής κοινοτικής νομοθεσίας που προβλέπει ότι η διάρκεια των σταθερών τιμολογίων θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 12μηνη.
Είναι κοινή η εκτίμηση της αγοράς ότι τα μπλε τιμολόγια θα λειτουργήσουν και ως εργαλείο για τη συγκέντρωση του κλάδου γύρω από τους μεγάλους καθετοποιημένους παίκτες. Ηδη στην αγορά ηλεκτρισμού έχουν δημιουργηθεί δύο μεγάλοι πόλοι, η ΔΕΗ και η Metlen, που δίνουν και τον τόνο στη διαμόρφωση των τιμολογίων και οδηγούν τις εξελίξεις συνολικότερα στον κλάδο.
O καταλυτικός ρόλος τους στη διαμόρφωση των τιμών έγινε πολύ ευδιάκριτος από το καλοκαίρι και μετά, με τη μίνι ενεργειακή κρίση στην περιφερειακή αγορά της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, που εκτόξευσε τις τιμές στη χονδρεμπορική αγορά πάνω από τα 200 ευρώ/μεγαβατώρα και μέχρι τα 1.000 ευρώ για κάποιες ώρες.
ΔΕΗ και Metlen που συγκεντρώνουν αθροιστικά το 70% της αγοράς, έβγαλαν από τη δύσκολη θέση την κυβέρνηση, απορροφώντας για 7 συνεχόμενους μήνες μεγάλο μέρος των αυξήσεων στα πράσινα τιμολόγια, υποχρεώνοντας και τους λοιπούς παρόχους να ακολουθήσουν μια αντίστοιχη πολιτική σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό για να μη χάσουν μερίδια.
Η μάχη των τιμών και των μεριδίων με αιχμή τα σταθερά τιμολόγια αναμένεται να ενισχύσει περαιτέρω τη θέση των δύο μεγάλων παρόχων που διαθέτουν ανταγωνιστικό κόστος παραγωγής, η μεν ΔΕΗ λόγω των υδροηλεκτρικών, η δε Metlen λόγω του χαμηλού κόστους προμήθειας φυσικού αερίου.
Η ένταση του ανταγωνισμού θα οδηγήσει μέσα στο έτος τον κλάδο σε μια συνολική αναδιάρθρωση, που εκπρόσωποι της αγοράς βλέπουν να ολοκληρώνεται το 2026. Μέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων στο τέλος αυτής της διαδρομής η αγορά ηλεκτρισμού θα συγκεντρωθεί κατά βάση γύρω από τρία-τέσσερα μεγάλα επιχειρηματικά σχήματα και το ενδιαφέρον στρέφεται στις κινήσεις των καθετοποιημένων εταιρειών, δηλαδή ΔΕΗ, Metlen, ELPE, Motor Oil και Ηρων.
Στο στόχαστρο των μεγάλων ομίλων βρίσκονται οι μικρές εταιρείες του κλάδου, ZeniΘ και Volton, αν και τα μερίδιά τους (2,68% και 1,26% αντίστοιχα τον Νοέμβριο του 2024) δεν αναμένεται να διαφοροποιήσουν σημαντικά το τοπίο. Η αναδιάρθρωση αναμένεται να έρθει από ανακατατάξεις μεταξύ των μεγάλων της αγοράς και το ενδιαφέρον επικεντρώνεται πρωτίστως στις κινήσεις της HELLENiQ ENERGY.
To πώς θα κινηθεί ο μεγάλος πετρελαϊκός όμιλος της χώρας μετά την απόκτηση του πλήρους ελέγχου της Elpedison και την αποεπένδυση από τη ΔΕΠΑ Εμπορίας θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό και τις κινήσεις άλλων παικτών, σε μια συγκυρία που τα σενάρια για αποχώρηση του ομίλου Λάτση από τον χώρο της ενέργειας έχουν αρχίσει να αναζωπυρώνονται.
H ΔΕΗ θα εξακολουθήσει να κατέχει την πρώτη θέση στην αγορά, ακόμη και αν το μερίδιό της στην προμήθεια πέσει στο 45% το 2026 που είναι ο στόχος της διοίκησης. Εξάλλου λόγοι ανταγωνισμού επιβάλλουν τη μείωση του μεριδίου της κάτω από το 49%. Στρατηγική της εταιρείας είναι να δώσει έμφαση στους συνεπείς πελάτες αλλά και στην ανάπτυξη προσφερόμενων υπηρεσιών, ώστε ακόμη και με μικρότερο μερίδιο να διατηρήσει στο ίδιο επίπεδο τα EBITDA της προμήθειας.
Η Metlen αναμένεται να συνεχίσει την πολιτική αύξησης των μεριδίων και μέσω εξαγορών που ακολούθησε τα προηγούμενα δύο χρόνια (Watt+Volt, Unison, EfA Energy, Volterra), η οποία την καθιέρωσε δεύτερο μεγάλο πάροχο της αγοράς. Ο στόχος που έχει θέσει εξάλλου η διοίκηση της εταιρείας για αύξηση του μεριδίου της στο 30% το 2026 από σχεδόν 19% σήμερα δεν επιτυγχάνεται χωρίς κάποια εξαγορά.
Οι εξαγορές που βάσει μεριδίων μπορούν να οδηγήσουν σε αυτόν τον στόχο είναι είτε της Elpedison (6%) είτε της Ηρων (11,82%), με τη διοίκηση της Metlen να έχει το βλέμμα στραμμένο και στις δύο εταιρείες, αναμένοντας τις κινήσεις των μετόχων τους. Η διοίκηση της Metlen δεν έχει κρύψει το ενδιαφέρον της για την HELLENiQ ENERGY σε περίπτωση που δύο βασικοί μέτοχοι (όμιλος Λάτση και Δημόσιο) αποφασίσουν να πουλήσουν, το οποίο σύμφωνα με πληροφορίες παραμένει ισχυρό.
Μια πρώτη εικόνα για το πώς θα κινηθεί η HELLENiQ ENERGY αναμένεται προς τα τέλη του πρώτου εξαμήνου, αφού θα έχει ολοκληρωθεί η συμφωνία εξαγοράς από την Edison του 50% της Elpedison. Η διοίκηση της εταιρείας πάντως κινείται στο πλαίσιο μιας στρατηγικής ισχυροποίησης της θέσης της στην αγορά ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου μέσω ενός σχεδίου που προβλέπει τη συγκέντρωση των δύο δραστηριοτήτων κάτω από μια «ομπρέλα» με προοπτική την εισαγωγή της στο Χρηματιστήριο.
Μήλον της Εριδος μεταξύ των μεγάλων ομίλων θα αποτελέσει πιθανότατα και η θυγατρική της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Ηρων που αποτελεί την τρίτο μεγαλύτερο προμηθευτή, με δραστηριότητα και στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Κατά καιρούς συζητείται η πώληση της εταιρείας, ενώ το σενάριο για το οποίο γίνεται λόγος τελευταία στην αγορά είναι μια πιθανή συγχώνευση με την NRG, τον βραχίονα της Motor Oil στον κλάδο της παραγωγής και προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας.
Η Motor Oil κατασκευάζει από κοινού με τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ στην Κομοτηνή μονάδα ηλεκτροπαραγωγής ισχύος 877 MW με καύσιμο φυσικό αέριο. Το διυλιστήριο της Κορίνθου επιδιώκει την περαιτέρω ενίσχυση της θέσης του στην προμήθεια και την παραμονή του στην αγορά ως ένας από τους ισχυρούς πόλους και σύμφωνα με πληροφορίες βολιδοσκοπεί εταιρείες για εξαγορά.
Οι μεγάλοι όμιλοι βρίσκονται και εν αναμονή των αποφάσεων που θα λάβει η κυβέρνηση για τη ΔΕΠΑ Εμπορίας μετά την πλήρη κρατικοποίησή της, με το ενδιαφέρον να στρέφεται στη θυγατρική «Φυσικό Αέριο» με μερίδιο 3,5% στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας.
Τον τόνο στον ρυθμό συγκέντρωσης της αγοράς θα δώσουν και οι ΑΠΕ, το περιβάλλον των οποίων μεταβάλλεται ταχύτητα υπό την πίεση των περικοπών ενέργειας και του τέλους των επιδοτήσεων που έχει εξαγγείλει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θόδωρος Σκυλακάκης. Οι περικοπές ενέργειας και οι μηδενικές τιμές αποτελούν πλέον μέρος της «κανονικότητας» της αγοράς ηλεκτρισμού, αποτέλεσμα της αθρόας εισαγωγής των ΑΠΕ και της ευμετάβλητης παραγωγής τους ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες.
Το 2025 το πρόβλημα αναμένεται να επιδεινωθεί, καθώς με βάση το ΕΣΕΚ η εγκατεστημένη ισχύς των ΑΠΕ πρόκειται να φτάσει στα 16 GW, όταν η μέση ετήσια ζήτηση κυμαίνεται μεταξύ 6 GW (ελάχιστη) και 10 GW (μέγιστη) με το ΥΠΕΝ να δρομολογεί μέτρα για τον εξορθολογισμό των περικοπών για να περιορίσει τις επιπτώσεις, παράλληλα με τα μέτρα μετατόπισης της ζήτησης σε ώρες που οι τιμές είναι χαμηλές μέσω του νέου διζωνικού τιμολογίου και των δυναμικών πορτοκαλί τιμολογίων που θα κάνουν την εμφάνισή τους στην αγορά από τον Φεβρουάριο.
Σε κάθε περίπτωση, η αγορά των ΑΠΕ αλλάζει ριζικά καθώς περνάει από ένα στάδιο ανάπτυξης όπου ήταν εγγυημένη τόσο η ζήτηση όσο και η τιμή, σε ένα νέο στάδιο όπου τίποτα από τα δύο δεν είναι εγγυημένο και οι επενδυτές θα πρέπει να αναλάβουν υψηλά ρίσκα. Η κατάσταση ευνοεί καθετοποιημένους και ισχυρούς κεφαλαιακά παίκτες, με διαφοροποιημένα χαρτοφυλάκια παραγωγής που μπορούν να επιμερίσουν τους κινδύνους και να ανταποκριθούν στις αβεβαιότητες και στην υψηλή μεταβλητότητα της αγοράς, επιταχύνοντας κινήσεις συγκέντρωσης του κλάδου.
Η διασφάλιση υψηλών μεριδίων στην προμήθεια ενισχύει τη θέση των καθετοποιημένων ομίλων στην αγορά καθώς μπορούν να λειτουργήσουν ως ανάχωμα απέναντι στην απειλή των μηδενικών και αρνητικών τιμών. Οσο περιορίζεται η ψαλίδα μεταξύ παραγωγής και ζήτησης για κάθε προμηθευτή, περιορίζονται και τα ρίσκα της χονδρεμπορικής αγοράς, δυνατότητα που δεν έχουν εταιρείες μη καθετοποιημένες που είναι εκτεθειμένες 100% στις διακυμάνσεις της χονδρεμπορικής αγοράς.
Ενα ισχυρό χαρτοφυλάκιο προμήθειας σε συνδυασμό και με ένα διαφοροποιημένο από άποψη τεχνολογίας χαρτοφυλάκιο ΑΠΕ (φωτοβολταϊκά, αιολικά, μπαταρίες αποθήκευσης) περιορίζει το ρίσκο της χονδρεμπορικής αγοράς και σε αυτή τη στρατηγική έχουν προσανατολιστεί όλοι οι μεγάλοι παίκτες της αγοράς για την ενίσχυση της θέσης τους.
