Έχοντας ως ύψιστη προτεραιότητα την ενίσχυση της αεροπορικής της ισχύος, η Τουρκία έχει καταθέσει προτάσεις προς τους ευρωπαίους συμμάχους και τις ΗΠΑ για το πώς θα μπορούσε να αποκτήσει άμεσα σύγχρονα μαχητικά αεροσκάφη, καθώς προσπαθεί να μειώσει το χάσμα που τη χωρίζει από αντιπάλους στην περιοχή όπως το Ισραήλ, σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν τις σχετικές συνομιλίες και μεταδίδει το Reuters.
Η β, ως χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ με τη δεύτερη μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη της συμμαχίας, προσπαθεί να αξιοποιήσει τις βελτιωμένες σχέσεις της με τη Δύση τα τελευταία χρόνια, προκειμένου να εντάξει στον γηρασμένο στόλο της 40 μαχητικά Eurofighter Typhoon για τα οποία υπέγραψε αρχική συμφωνία τον Ιούλιο – και, αργότερα, μαχητικά αεροσκάφη F-35 αμερικανικής κατασκευής, παρά τις αμερικανικές κυρώσεις που προς το παρόν εμποδίζουν οποιαδήποτε συμφωνία.
Οι στρατιωτικές επιθέσεις του Ισραήλ, με εκατοντάδες μαχητικά F-15, F-1β6 και Fβ-35 από τις ΗΠΑ, κατά γειτονικών χωρών της Τουρκίας, όπως το Ιράν και η Συρία, αλλά και του Λιβάνου και του Κατάρ, προκάλεσαν ανησυχία στην Άγκυρα το προηγούμενο έτος. Αυτές οι επιθέσεις κατέδειξαν σοβαρές αδυναμίες, οδηγώντας την Τουρκία να κινηθεί άμεσα για ενίσχυση της αεροπορικής ισχύος ώστε να αντιμετωπίσει πιθανούς κινδύνους.
Μάλιστα, ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν έχει καταδικάσει έντονα τις επιθέσεις του Ισραήλ στη Γάζα και σε άλλες περιοχές της Μέσης Ανατολής, και οι άλλοτε φιλικές σχέσεις των δύο χωρών έχουν πλέον επιδεινωθεί.Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου έχει δηλώσει ότι οι τουρκικές βάσεις, και η στρατιωτική υποστήριξη στη Συρία αποτελούν απειλή για τη χώρα του.
Η Ελλάδα, απειλή περισσότερο συμβολική αλλά πάντα ευαίσθητη για την Τουρκία, αναμένεται να παραλάβει σύντομα μία παρτίδα σύγχρονων F-35 τα προσεχή τρία χρόνια. Τα τελευταία χρόνια, μαχητικά των δύο χωρών-μελών του ΝΑΤΟ συμμετείχαν σε σποραδικές εναέριες εμπλοκές πάνω από το Αιγαίο, ενώ η Αθήνα έχει στο παρελθόν εκφράσει προβληματισμό για την ενίσχυση των τουρκικών στρατιωτικών δυνατοτήτων.
Η Τουρκία θα αποκτήσει μεταχειρισμένα μαχητικά αεροσκάφη
Σε σχέση με τα Typhoon, η Άγκυρα πλησιάζει σε συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, μέσω της οποίας θα παραλάβει σύντομα 12 μεταχειρισμένα αεροσκάφη από το Κατάρ και το Ομάν για να καλύψει άμεσες επιχειρησιακές ανάγκες, όπως δήλωσε πηγή με γνώση του θέματος.
Οι χώρες της κοινοπραξίας Eurofighter, δηλαδή το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Ιταλία και η Ισπανία, αναμένεται να εγκρίνουν την πώληση αυτών των μεταχειρισμένων αεροσκαφών, ενώ στο πλαίσιο της ίδιας συμφωνίας, θα παραδοθούν αργότερα στην Τουρκία 28 καινούργια μαχητικά, μόλις οριστικοποιηθεί η τελική παραγγελία, ανέφερε η ίδια πηγή.
Ο Ερντογάν προβλέπεται να συζητήσει την πρόταση κατά τις επισκέψεις του στο Κατάρ και το Ομάν την Τετάρτη και Πέμπτη, με κύρια θέματα τον συνολικό αριθμό των αεροσκαφών, την τιμή τους και το χρονοδιάγραμμα. Κατόπιν, ο Τούρκος πρόεδρος θα φιλοξενήσει τον Βρετανό πρωθυπουργό Kιρ Σταρμερ και τον Γερμανό καγκελάριο Φριντριχ Μερτς αργότερα εντός μήνα, οπότε μπορεί να υπογραφούν οι συμφωνίες, σύμφωνα με πηγές του πρακτορείου.
Εκπρόσωπος της βρετανικής κυβέρνησης δήλωσε στο Reuters πως το μνημόνιο συνεργασίας που υπεγράφη μεταξύ Βρετανίας και Τουρκίας τον Ιούλιο ανοίγει τον δρόμο για «μια συμφωνία ύψους πολλών δισεκατομμυρίων λιρών για έως 40 αεροσκάφη», προσθέτοντας: «Αναμένουμε να ολοκληρώσουμε σύντομα τις τελικές λεπτομέρειες της συμφωνίας».
Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Johann Wadephul, που επισκέφθηκε την Άγκυρα την περασμένη εβδομάδα, ανέφερε πως το Βερολίνο υποστηρίζει την πώληση αυτών των αεροσκαφών και δήλωσε στο NTV πως η συμφωνία θα μπορούσε να έχει ολοκληρωθεί πριν το τέλος του έτους.
Το τουρκικό υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε ότι δεν έχει επιτευχθεί ακόμη τελική συμφωνία, αλλά οι διαπραγματεύσεις με το Ηνωμένο Βασίλειο κινούνται θετικά, προσθέτοντας πως και τα υπόλοιπα μέλη της κοινοπραξίας είναι θετικά στην προμήθεια. Το Κατάρ και το Ομάν δεν προέβησαν άμεσα σε σχολιασμό.
Η απόκτηση των εξελιγμένων F-35 παραμένει πιο δύσκολη για την Τουρκία, η οποία αποκλείστηκε από το πρόγραμμα το 2020, όταν οι ΗΠΑ της επέβαλαν κυρώσεις CAATSA λόγω της αγοράς του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος S-400.
Κατά τη συνάντηση του Ερντογάν με τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο τον περασμένο μήνα, δεν σημειώθηκε πρόοδος ως προς το θέμα αυτό, ωστόσο, η Άγκυρα επιδιώκει να αξιοποιήσει τις φιλικές σχέσεις των δύο ηγετών και την τουρκική μεσολάβηση προς τη Χαμάς ώστε να υπογράψει τη συμφωνία εκεχειρίας του Τραμπ για τη Γάζα, με στόχο την τελική συμφωνία.
Ανεξάρτητες πηγές δήλωσαν ότι η Τουρκία εξετάζει πρόταση που ενδέχεται να περιλαμβάνει «παρακάμψεις» μέσω του προέδρου των ΗΠΑ ώστε να παρακαφθούν οι κυρώσεις CAATSA και να ανοίξει ο δρόμος για επίλυση των θεμάτων με τους S-400 και την επαναφορά των F-35.
Η ύπαρξη των S-400 στην Τουρκία παραμένει βασικό εμπόδιο για την επανένταξη της στο πρόγραμμα των F-35, αλλά Άγκυρα και Ουάσινγκτον έχουν εκφράσει δημοσίως την πρόθεσή τους να ξεπεράσουν το πρόβλημα, τονίζοντας ότι υπάρχει η πολιτική βούληση για συμβιβασμό.
Είτε πρόκειται για προεδρική απαλλαγή είτε για απόφαση του Κογκρέσου, αυτό εξαρτάται από τις Ηνωμένες Πολιτείες», δήλωσε στο Reuters ο Χαρούν Αρμαγκάν, αντιπρόεδρος εξωτερικών υποθέσεων του κυβερνώντος κόμματος AK του Ερντογάν. «Φαίνεται περίεργο με όλες τις άλλες διπλωματικές ενέργειες και συνεργασίες που συμβαίνουν ταυτόχρονα». Το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας δεν απάντησε σε ερωτήσεις σχετικά με την πρόταση απαλλαγής προς τους ομολόγους του στις ΗΠΑ ή τις συζητήσεις για την επίλυση του ζητήματος των S-400. Ο Λευκός Οίκος δεν σχολίασε αμέσως το αν η Άγκυρα έθεσε το ενδεχόμενο απαλλαγής.
Ένας εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ δήλωσε ότι ο Τραμπ αναγνωρίζει τη στρατηγική σημασία της Τουρκίας και ότι «η κυβέρνησή του αναζητά δημιουργικές λύσεις για όλα αυτά τα εκκρεμή ζητήματα», αλλά δεν έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες. Ερωτηθείς σχετικά με τη ξεχωριστή συμφωνία της Τουρκίας για την αγορά 40 F-16, ενός μαχητικού αεροσκάφους παλαιότερης γενιάς, μια αμερικανική πηγή δήλωσε ότι οι συνομιλίες έχουν εμποδιστεί από τις ανησυχίες της Τουρκίας σχετικά με την τιμή και την επιθυμία να αγοράσει τα πιο προηγμένα F-35.
Απογοητευμένη από τις παλαιότερες ψυχρές σχέσεις με τη Δύση και ορισμένα εμπάργκο όπλων, η Τουρκία ανέπτυξε το δικό της μαχητικό KAAN. Ωστόσο, οι αξιωματούχοι αναγνωρίζουν ότι θα χρειαστούν χρόνια μέχρι να αντικαταστήσει τα F-16 που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της πολεμικής της αεροπορίας. Η αναβάθμιση των μαχητικών αεροσκαφών αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας ενίσχυσης των πολυεπίπεδων αεροπορικών αμυντικών συστημάτων, η οποία περιλαμβάνει επίσης το πρόγραμμα «Steel Dome» της Τουρκίας και την επέκταση της κάλυψης των πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς.
Ο Yanki Bagcioglu, βουλευτής του κόμματος της αντιπολίτευσης CHP και πρώην ταξίαρχος της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας, δήλωσε ότι η Τουρκία πρέπει να επιταχύνει τα σχέδια για τα αεροσκάφη KAAN, Eurofighter και F-16. «Προς το παρόν, το σύστημα αεροπορικής άμυνας μας δεν βρίσκεται στο επιθυμητό επίπεδο», είπε, κατηγορώντας τις «αποτυχίες στη διαχείριση του προγράμματος».
